VN với Nhật Bản: Đối tác chiến lược và tương lai của hợp tác Á - Âu

Quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản đã có bước phát triển mạnh mẽ qua nhiều thế kỷ, từ khi những nhà buôn Nhật Bản đầu tiên đặt chân đến Việt Nam vào cuối thế kỷ 16. Việt Nam chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Nhật Bản vào ngày 21 tháng 9 năm 1973 và từ đó hai nước đã không ngừng tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Việt Nam và Nhật Bản đã ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Việt Nam – Nhật Bản (VJEPA) vào ngày 25 tháng 12 năm 2008, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quan hệ kinh tế hai nước. Nhật Bản là một trong những nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam với nhiều dự án trên khắp cả nước.

Hai nước cũng đã tăng cường giao lưu văn hóa và du lịch, qua đó thúc đẩy sự hiểu biết và gắn kết giữa người dân hai nước. Các lễ hội Việt Nam và Nhật Bản được tổ chức thường xuyên, góp phần vào việc tăng cường mối quan hệ hữu nghị.

Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Nhật Bản được nâng cấp trong những năm gần đây, nhấn mạnh vào hợp tác an ninh và quốc phòng. Hai nước đã thiết lập nhiều cơ chế đối thoại nhằm tăng cường an ninh và ổn định khu vực.

Năm 2023 đánh dấu 50 năm quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Nhật Bản, với hơn 500 hoạt động kỷ niệm được tổ chức tại cả hai nước, nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ này không chỉ trong khu vực mà còn trên phạm vi toàn cầu.

Quan hệ Việt Nam và Nhật Bản bắt đầu từ cuối thế kỷ 16 với hoạt động thương mại và đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1973. Mối quan hệ này không chỉ dừng lại ở mức độ ngoại giao mà còn phát triển sâu rộng trên nhiều phương diện khác nhau như kinh tế, văn hóa và giáo dục, qua đó khẳng định tầm quan trọng chiến lược của Việt Nam đối với Nhật Bản và ngược lại.

• Quan hệ chính trị: Việt Nam và Nhật Bản thường xuyên có các cuộc gặp cấp cao và đã ký kết nhiều thỏa thuận nhằm tăng cường hợp tác chiến lược, bao gồm cả an ninh và quốc phòng.
• Quan hệ kinh tế: Nhật Bản là một trong những nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, với nhiều dự án trọng điểm trong lĩnh vực công nghiệp, cơ sở hạ tầng và năng lượng.
• Giao lưu văn hóa và xã hội: Hai nước thường xuyên tổ chức các lễ hội văn hóa và các chương trình giao lưu nhân dân, góp phần thắt chặt mối quan hệ hữu nghị giữa hai dân tộc.

Hai nước cũng duy trì các đối thoại định kỳ về các vấn đề ngoại giao, an ninh và phát triển kinh tế, thể hiện qua các cơ chế hợp tác như Ủy ban Hợp tác Việt - Nhật và các hội nghị thượng đỉnh song phương thường niên. Sự hợp tác này không những thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn củng cố vị thế quốc tế của cả hai quốc gia.

Quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và Nhật Bản đã phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là sau khi hai nước nâng cấp mối quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vào năm 2014. Nhật Bản là một trong những nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam và là nhà cung cấp ODA lớn nhất cho Việt Nam, với nhiều dự án lớn được triển khai.

• Thương mại: Việt Nam và Nhật Bản đã thực hiện nhiều thỏa thuận thương mại tự do, trong đó có Hiệp định Đối tác Kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện ASEAN - Nhật Bản (AJCEP), giúp giảm thuế cho hàng ngàn mặt hàng và thúc đẩy xuất nhập khẩu giữa hai nước.
• Đầu tư: Nhật Bản đặc biệt quan tâm đến lĩnh vực cơ sở hạ tầng và năng lượng tại Việt Nam, với nhiều dự án trọng điểm như xây dựng nhà máy nhiệt điện, nhà máy điện khí hóa lỏng (LNG).
• Phát triển nguồn nhân lực: Nhật Bản hỗ trợ đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam thông qua các chương trình học bổng và đào tạo nghề.

Qua các dự án hợp tác kinh tế này, Việt Nam không chỉ cải thiện cơ sở hạ tầng mà còn nâng cao trình độ của nguồn nhân lực, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Ngoài kinh tế, Việt Nam và Nhật Bản còn hợp tác sâu rộng trên nhiều lĩnh vực khác như giáo dục, nông nghiệp, biến đổi khí hậu và phát triển nguồn nhân lực, thể hiện mối quan hệ đa dạng và phong phú giữa hai quốc gia.

• Giáo dục: Hợp tác giáo dục giữa hai nước đã đạt được kết quả đáng kể với việc tăng số lượng sinh viên và người lao động Việt Nam đến Nhật Bản. Nhật Bản cũng hỗ trợ xây dựng Đại học Việt - Nhật, nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam.
• Nông nghiệp và biến đổi khí hậu: Hai nước đã ký kết tầm nhìn trung và dài hạn về hợp tác nông nghiệp và đạt được nhiều bước đột phá trong lĩnh vực này. Nhật Bản cũng liên tục cung cấp ODA cho các dự án ứng phó với biến đổi khí hậu tại Việt Nam.
• Phát triển nguồn nhân lực: Hợp tác trong lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực nhằm đào tạo các kỹ năng cao cho lao động Việt Nam, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp hỗ trợ và công nghệ cao.

Các mối hợp tác này không những giúp Việt Nam nâng cao năng lực quốc gia mà còn góp phần vào mục tiêu phát triển chung của khu vực và quốc tế, qua đó thắt chặt mối quan hệ hữu nghị lâu dài giữa hai nước.

Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Nhật Bản không chỉ phản ánh mối quan tâm chung về an ninh khu vực mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế và hòa bình trong khu vực. Mối quan hệ này giúp cả hai nước đối phó với những thách thức chiến lược và tăng cường sức mạnh qua các mối liên kết kinh tế và an ninh.

• An ninh và phòng thủ: Việt Nam và Nhật Bản đã ký kết nhiều thoả thuận nhằm tăng cường năng lực phòng thủ và an ninh biển, điển hình là việc Nhật Bản cung cấp tàu tuần tra cho Việt Nam, nhằm nâng cao khả năng thực thi pháp luật trên biển của Việt Nam.
• Kinh tế và thương mại: Nhật Bản là nhà đầu tư lớn nhất và là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam trong khu vực. Mối quan hệ này không chỉ giúp Việt Nam phát triển kinh tế mà còn hỗ trợ Nhật Bản đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
• Phát triển bền vững và môi trường: Hai nước cũng cam kết hợp tác về biến đổi khí hậu và phát triển nông nghiệp bền vững, hướng tới mục tiêu carbon trung lập và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện này không những góp phần vào sự phát triển của từng quốc gia mà còn thúc đẩy hòa bình và ổn định trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Nhật Bản đã đạt được những bước tiến vượt bậc, mở ra các cơ hội phát triển mới cho cả hai quốc gia trong bối cảnh khu vực và toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng. Các mục tiêu chung về hòa bình, ổn định và thịnh vượng sẽ tiếp tục là nền tảng vững chắc cho mối quan hệ này.

• Quan hệ kinh tế và thương mại sẽ tiếp tục được củng cố với sự gia tăng các khoản đầu tư lẫn sự hợp tác trong các lĩnh vực công nghệ cao và cơ sở hạ tầng.
• Hợp tác về an ninh và quốc phòng sẽ ngày càng sâu rộng, bao gồm cả việc chuyển giao công nghệ và thiết bị quốc phòng, góp phần vào sự ổn định khu vực.
• Việc phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu cũng sẽ là điểm nhấn trong hợp tác, với mục tiêu hướng tới carbon trung lập và phát triển xanh.

Kết thúc, quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản không chỉ là một mối quan hệ hai bên mà còn là một phần của chiến lược rộng lớn hơn trong việc thúc đẩy hòa bình và ổn định khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, góp phần vào một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

Việt Nam và Nhật Bản đã kí Free Trade Agreement (FTA) song phương:

• Đây là FTA đầu tiên mà Việt Nam kí kết với Nhật Bản.
• Trong FTA này, cả Việt Nam và Nhật Bản đều thừa nhận và thể hiện sự quan trọng của việc hợp tác kinh tế giữa hai quốc gia.
• FTA song phương giữa Việt Nam và Nhật Bản mang lại nhiều ưu đãi cho các bên tham gia và cung cấp cơ hội phát triển kinh tế cho cả hai nước.