Cúng Bà Mụ Cần Những Gì? Hướng Dẫn Chuẩn Bị Mâm Cúng Đầy Đủ

Lễ cúng Bà Mụ là một phong tục truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, nhằm tạ ơn 12 Bà Mụ và Bà Chúa đã tạo hình và bảo vệ trẻ nhỏ từ khi còn trong bụng mẹ đến khi chào đời khỏe mạnh.

Theo tín ngưỡng dân gian, mỗi Bà Mụ đảm nhận việc nặn ra một bộ phận của trẻ, góp phần hình thành nên hình hài và tính cách của bé. Lễ cúng Bà Mụ thường được tổ chức vào các dịp quan trọng như đầy cữ (3 ngày sau sinh), đầy tháng (1 tháng tuổi), đầy tuổi tôi (100 ngày tuổi) và thôi nôi (1 năm tuổi), nhằm báo cáo với tổ tiên và thần linh về sự ra đời và phát triển của trẻ, đồng thời cầu mong sự bảo hộ và may mắn cho bé trong tương lai.

Trong buổi lễ, gia đình chuẩn bị mâm cúng với các lễ vật dành cho 12 Bà Mụ và Bà Chúa, thể hiện lòng biết ơn và tôn kính. Đây cũng là dịp để gia đình giới thiệu thành viên mới với họ hàng, bạn bè, cùng nhau chia sẻ niềm vui và gửi gắm những lời chúc tốt đẹp đến bé.

Lễ cúng Bà Mụ mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa và tâm linh của người Việt:

• Tạ ơn các Bà Mụ và Đức Ông: Gia đình bày tỏ lòng biết ơn đến 12 Bà Mụ và Bà Chúa đã nặn ra hình hài và chăm sóc cho bé từ khi còn trong bụng mẹ đến lúc chào đời khỏe mạnh. Đồng thời, lễ cúng cũng cảm tạ 3 Đức Ông đã che chở và bảo vệ bé trong những ngày đầu đời.
• Giới thiệu thành viên mới: Đây là dịp để gia đình chính thức giới thiệu bé với họ hàng, bạn bè và cộng đồng, đánh dấu sự gia nhập của một thành viên mới trong gia đình.
• Cầu mong phước lành: Thông qua lễ cúng, gia đình cầu xin các đấng thần linh ban phước lành, bảo vệ bé luôn khỏe mạnh, hạnh phúc và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.
• Gắn kết gia đình và cộng đồng: Lễ cúng tạo cơ hội để gia đình và người thân quây quần, chia sẻ niềm vui và cùng nhau chúc phúc cho bé, tăng cường sự gắn kết và tình cảm giữa các thành viên.

Như vậy, lễ cúng Bà Mụ không chỉ là một nghi thức tâm linh mà còn là biểu hiện của tình yêu thương, sự quan tâm và trách nhiệm của gia đình đối với thế hệ tương lai.

Lễ cúng Bà Mụ được tổ chức vào những cột mốc quan trọng trong cuộc đời của trẻ, nhằm tạ ơn và cầu phúc cho bé:

• Đầy cữ (3 ngày sau sinh): Đánh dấu sự chào đời của bé và cảm tạ sự bảo hộ của Bà Mụ trong những ngày đầu tiên.
• Đầy tháng (1 tháng tuổi): Mừng bé tròn một tháng tuổi, thể hiện lòng biết ơn và cầu mong sức khỏe, bình an cho bé.
• Đầy tuổi tôi (100 ngày tuổi): Kỷ niệm 100 ngày tuổi của bé, tiếp tục cầu phúc và sự che chở từ Bà Mụ.
• Thôi nôi (1 năm tuổi): Khi bé tròn một năm tuổi, đánh dấu bước phát triển quan trọng và tạ ơn sự bảo hộ trong suốt năm đầu đời.

Thời gian cụ thể để tiến hành lễ cúng thường được tính theo lịch âm và có sự khác biệt giữa bé trai và bé gái:

• Bé trai: Lễ cúng thường được tổ chức vào ngày đầy tháng hoặc thôi nôi, tính theo lịch âm.
• Bé gái: Tương tự, lễ cúng được tổ chức vào ngày đầy tháng hoặc thôi nôi theo lịch âm.

Giờ tiến hành lễ cúng thường được chọn vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối, tùy theo điều kiện và sự thuận tiện của gia đình. Quan trọng nhất là sự thành tâm và lòng thành kính khi thực hiện nghi lễ.

Theo truyền thống, lễ cúng đầy tháng cho bé được tính theo lịch âm và dựa trên nguyên tắc "gái lùi hai, trai lùi một". Cụ thể:

• Bé trai: Ngày cúng đầy tháng được tổ chức sớm hơn 1 ngày so với ngày sinh âm lịch của bé. Ví dụ, nếu bé trai sinh vào ngày 15/8 âm lịch, thì ngày cúng đầy tháng sẽ là ngày 14/9 âm lịch.
• Bé gái: Ngày cúng đầy tháng được tổ chức sớm hơn 2 ngày so với ngày sinh âm lịch của bé. Ví dụ, nếu bé gái sinh vào ngày 15/8 âm lịch, thì ngày cúng đầy tháng sẽ là ngày 13/9 âm lịch.

Một số gia đình hiện nay cũng áp dụng cách tính "nam trồi nữ sụt", tức là:

• Bé trai: Ngày cúng đầy tháng được tổ chức muộn hơn 1 ngày so với ngày sinh âm lịch của bé. Ví dụ, nếu bé trai sinh vào ngày 15/8 âm lịch, thì ngày cúng đầy tháng sẽ là ngày 16/9 âm lịch.
• Bé gái: Ngày cúng đầy tháng được tổ chức sớm hơn 1 ngày so với ngày sinh âm lịch của bé. Ví dụ, nếu bé gái sinh vào ngày 15/8 âm lịch, thì ngày cúng đầy tháng sẽ là ngày 14/9 âm lịch.

Việc chọn ngày cúng đầy tháng có thể linh hoạt tùy theo phong tục địa phương và sự thuận tiện của gia đình. Quan trọng nhất là lòng thành tâm và sự chuẩn bị chu đáo để cầu chúc những điều tốt đẹp nhất cho bé.

Để tổ chức lễ cúng Bà Mụ trang trọng và đầy đủ, gia đình cần chuẩn bị các lễ vật sau:

• Đồ cúng mặn:
  • 12 chén xôi nhỏ và 1 đĩa xôi lớn.
  • 12 chén cháo nhỏ và 1 tô cháo lớn.
  • 1 con gà luộc chéo cánh, ngậm hoa hồng.
  • 12 đĩa bánh hỏi hoặc 12 quả trứng vịt.
  • 1 đĩa thịt heo hoặc thịt chân giò.
• Đồ cúng ngọt:
  • 12 chén chè nhỏ và 1 chén chè lớn.
  • 12 ly rượu nhỏ và 1 bình rượu lớn.
  • 12 chén nước lọc.
  • 12 đĩa bánh kẹo.
  • 1 mâm ngũ quả với 5 loại trái cây khác nhau.
  • Trà.
• Đồ vàng mã:
  • 12 bộ váy áo giấy màu xanh và 1 bộ lớn hơn.
  • 12 đôi hài giấy màu xanh và 1 đôi lớn hơn.
  • 12 nén vàng xanh và 1 nén lớn hơn.
• Trầu cau:
  • 12 miếng trầu têm cánh phượng và 1 miếng lớn hơn.
  • 1 quả cau nguyên.
• Đồ chơi trẻ em:
  • 12 bộ đồ chơi nhỏ và 1 bộ lớn hơn (bát, đũa, thìa, chén, cốc, con giống, xe cộ, nón, mũ…).
• Bộ tam sên:
  • Gồm thịt heo luộc, trứng luộc và tôm hoặc cua.
• Hương hoa:
  • Hoa tươi nhiều màu.
  • Nhang (hương).
  • Đèn cầy.
  • Nước lọc.
  • Tiền vàng mã.

Các lễ vật cần được sắp xếp gọn gàng, cân đối trên bàn cúng. Lưu ý rằng mỗi món đồ cúng cho 12 Bà Mụ cần chuẩn bị 12 phần giống nhau và 1 phần lớn hơn dành cho Bà Chúa. Sự chuẩn bị chu đáo và lòng thành tâm của gia đình sẽ góp phần tạo nên một buổi lễ cúng Bà Mụ trang trọng và ý nghĩa.

Việc sắp xếp và bày trí mâm cúng Bà Mụ cần tuân thủ theo các nguyên tắc truyền thống để thể hiện sự trang trọng và lòng thành kính:

• Chuẩn bị bàn cúng:
  • Bàn lớn: Dành để bày lễ vật cúng 12 Bà Mụ và Bà Chúa. Bàn này được đặt phía trước và thấp hơn.
  • Bàn nhỏ: Dành để bày lễ vật cúng Đức Ông và 3 Đức Thầy. Bàn này được đặt phía sau, cao hơn bàn lớn khoảng 10cm.
• Nguyên tắc "Đông bình Tây quả": Bình hoa được đặt ở phía Đông và mâm ngũ quả đặt ở phía Tây trên bàn cúng, tạo sự hài hòa và cân đối.
• Sắp xếp lễ vật trên bàn cúng 12 Bà Mụ và Bà Chúa:
  • Các lễ vật như xôi, chè, cháo, trầu têm cánh phượng, váy áo, hài, nén vàng được chuẩn bị 12 phần nhỏ cho 12 Bà Mụ và 1 phần lớn hơn cho Bà Chúa.
  • Các phần lễ vật được sắp xếp gọn gàng, cân đối trên bàn lớn.
• Sắp xếp lễ vật trên bàn cúng Đức Ông và 3 Đức Thầy:
  • Lễ vật bao gồm gà luộc chéo cánh, xôi, cháo, chè, thịt quay, mâm ngũ quả, trầu cau, rượu và vàng mã.
  • Các lễ vật được bày trí trên bàn nhỏ phía sau, đảm bảo sự trang nghiêm.

Việc sắp xếp và bày trí mâm cúng đúng theo truyền thống không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn góp phần tạo nên sự trang trọng và ý nghĩa cho buổi lễ.

Trong lễ cúng Bà Mụ, các nghi thức được thực hiện tuần tự và trang trọng để bày tỏ lòng thành kính và cầu mong những điều tốt đẹp cho trẻ sơ sinh:

1. Chuẩn bị lễ vật:
   • Mâm cúng 12 Bà Mụ và Bà Chúa Thai Sanh bao gồm:
     • 12 chén chè nhỏ và 1 tô chè lớn.
     • 12 đĩa xôi nhỏ và 1 đĩa xôi lớn.
     • 12 chén cháo nhỏ và 1 tô cháo lớn.
     • 12 miếng trầu têm cánh phượng và 1 miếng trầu lớn hơn.
     • 12 bộ váy áo, hài xanh và nén vàng giống nhau, cùng 1 bộ lớn hơn.
     • Mâm ngũ quả, hoa tươi, hương đèn, trà, rượu, nước, muối, gạo.
   • Mâm cúng Đức Ông và 3 Đức Thầy gồm:
     • 1 con gà luộc chéo cánh.
     • 1 tô cháo lớn.
     • 3 đĩa xôi lớn.
     • 1 miếng thịt quay.
     • Mâm ngũ quả, trầu cau, rượu và vàng mã.
2. Sắp xếp mâm cúng:
   • Bàn cúng 12 Bà Mụ và Bà Chúa được đặt phía trước và thấp hơn.
   • Bàn cúng Đức Ông và 3 Đức Thầy đặt phía sau, cao hơn khoảng 10cm.
   • Áp dụng nguyên tắc "Đông bình Tây quả": bình hoa đặt ở phía Đông, mâm ngũ quả ở phía Tây.
3. Tiến hành nghi thức cúng:
   • Gia đình thắp hương và khấn vái, bày tỏ lòng thành kính và cầu mong sự bảo hộ cho trẻ.
   • Sau khi hương tàn, tiến hành nghi thức "khai hoa" (bắt miếng): người chủ lễ bế trẻ, cầm một nhánh hoa quơ qua quơ lại trước miệng bé và đọc lời chúc tốt đẹp.
   • Cuối cùng, hóa vàng mã và tạ lễ, kết thúc nghi thức cúng Bà Mụ.

Thực hiện đúng và đầy đủ các nghi thức trên sẽ giúp buổi lễ cúng Bà Mụ diễn ra suôn sẻ, mang lại may mắn và bình an cho trẻ nhỏ.

Khi thực hiện lễ cúng Bà Mụ, gia đình cần chú ý các điểm sau để đảm bảo nghi thức diễn ra trang trọng và đúng truyền thống:

• Chuẩn bị lễ vật đầy đủ và đúng cách:
  • Chuẩn bị 12 phần lễ vật giống nhau và một phần lớn hơn dành cho Bà Chúa, bao gồm xôi, chè, cháo, trầu têm cánh phượng, bộ váy áo, hài xanh, nén vàng xanh và các vật phẩm khác.
  • Đối với bé trai, thường cúng chè hoa cau hoặc chè đậu; bé gái thường cúng chè trôi nước.
• Sắp xếp mâm cúng theo nguyên tắc:
  • Tuân thủ nguyên tắc "Đông bình Tây quả": đặt bình hoa ở phía Đông và mâm ngũ quả ở phía Tây.
  • Sắp xếp hai bàn cúng: bàn lớn bày lễ vật cúng 12 Bà Mụ và Bà Chúa, bàn nhỏ hơn bày lễ vật cúng Đức Ông và 3 Đức Thầy, đặt cách nhau khoảng 10cm.
• Thời gian cúng phù hợp:
  • Lễ cúng thường được tổ chức vào buổi sáng sớm hoặc chiều, tùy theo điều kiện gia đình.
  • Chọn ngày cúng theo nguyên tắc "gái lùi hai, trai lùi một" tính từ ngày sinh của bé.
• Thực hiện nghi thức trang trọng:
  • Người chủ lễ thắp hương, đọc văn khấn, bày tỏ lòng thành kính và cầu mong sự bảo hộ cho bé.
  • Sau khi hương tàn, thực hiện nghi thức "khai hoa" (bắt miếng) để chúc phúc cho bé.
• Trang phục và không gian cúng:
  • Người tham gia nên mặc trang phục trang nhã, lịch sự.
  • Không gian cúng cần sạch sẽ, thoáng đãng và trang trọng.

Tuân thủ các lưu ý trên sẽ giúp lễ cúng Bà Mụ diễn ra suôn sẻ, thể hiện lòng thành kính và mang lại nhiều điều tốt đẹp cho bé và gia đình.

Khi bé trai tròn một tháng tuổi, gia đình thường tổ chức lễ cúng đầy tháng để tạ ơn các vị thần linh và cầu mong cho bé mạnh khỏe, hạnh phúc. Dưới đây là bài văn khấn cúng đầy tháng cho bé trai:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa.

Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa.

Con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa.

Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương.

Hôm nay, ngày ... tháng ... năm ..., là ngày lành tháng tốt.

Vợ chồng con là ... và ..., hiện ngụ tại ..., sinh được con trai đặt tên là ...

Chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa lễ vật, kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần, Thập nhị Bộ Tiên Nương, Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con cầu xin chư vị Tôn thần, chư vị Tiên Nương phù hộ độ trì cho cháu bé tên ..., được mạnh khỏe, chóng lớn, thông minh, hiếu thảo, và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Gia đình chúng con cũng xin được bình an, hạnh phúc, mọi sự tốt lành.

Chúng con thành tâm cúi xin chư vị chứng giám và phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Sau khi đọc văn khấn, gia đình tiến hành các nghi thức tiếp theo như khai hoa (bắt miếng) và đặt tên cho bé theo truyền thống.

Khi bé gái tròn một tháng tuổi, gia đình thường tổ chức lễ cúng đầy tháng để tạ ơn các vị thần linh và cầu mong cho bé mạnh khỏe, hạnh phúc. Dưới đây là bài văn khấn cúng đầy tháng cho bé gái:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa.

Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa.

Con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa.

Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương.

Hôm nay, ngày ... tháng ... năm ..., là ngày lành tháng tốt.

Vợ chồng con là ... và ..., hiện ngụ tại ..., sinh được con gái đặt tên là ...

Chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa lễ vật, kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần, Thập nhị Bộ Tiên Nương, Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con cầu xin chư vị Tôn thần, chư vị Tiên Nương phù hộ độ trì cho cháu bé tên ..., được mạnh khỏe, chóng lớn, thông minh, hiếu thảo, và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Gia đình chúng con cũng xin được bình an, hạnh phúc, mọi sự tốt lành.

Chúng con thành tâm cúi xin chư vị chứng giám và phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Sau khi đọc văn khấn, gia đình tiến hành các nghi thức tiếp theo như khai hoa (bắt miếng) và đặt tên cho bé theo truyền thống.

Lễ cúng thôi nôi đánh dấu mốc quan trọng khi bé tròn một tuổi, thể hiện lòng biết ơn đến các vị thần linh và cầu mong cho bé mạnh khỏe, hạnh phúc. Dưới đây là bài văn khấn cúng thôi nôi cho bé:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
• Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
• Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
• Thập nhị Bộ Tiên Nương
• Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương

Hôm nay, ngày ... tháng ... năm ..., là ngày lành tháng tốt.

Vợ chồng con là ... và ..., hiện ngụ tại ..., sinh được con (trai/gái) đặt tên là ...

Chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa lễ vật, kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần, Thập nhị Bộ Tiên Nương, Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con cầu xin chư vị Tôn thần, chư vị Tiên Nương phù hộ độ trì cho cháu bé tên ..., được mạnh khỏe, chóng lớn, thông minh, hiếu thảo, và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Gia đình chúng con cũng xin được bình an, hạnh phúc, mọi sự tốt lành.

Chúng con thành tâm cúi xin chư vị chứng giám và phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Sau khi đọc văn khấn, gia đình tiến hành các nghi thức tiếp theo như khai hoa (bắt miếng) và cho bé chọn nghề theo truyền thống.

Trong lễ cúng đầy tháng hoặc thôi nôi, nghi thức đặt tên cho bé được thực hiện để chính thức công nhận tên gọi của trẻ. Dưới đây là bài văn khấn đặt tên cho bé:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
• Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
• Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
• Thập nhị Bộ Tiên Nương
• Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương

Hôm nay, ngày ... tháng ... năm ..., là ngày lành tháng tốt.

Vợ chồng con là ... và ..., hiện ngụ tại ..., sinh được con (trai/gái) đặt tên là ...

Chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa lễ vật, kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần, Thập nhị Bộ Tiên Nương, Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con cầu xin chư vị Tôn thần, chư vị Tiên Nương phù hộ độ trì cho cháu bé tên ..., được mạnh khỏe, chóng lớn, thông minh, hiếu thảo, và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Gia đình chúng con cũng xin được bình an, hạnh phúc, mọi sự tốt lành.

Chúng con thành tâm cúi xin chư vị chứng giám và phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Sau khi đọc văn khấn, gia đình tiến hành nghi thức đặt tên cho bé bằng cách khấn tên đã chọn và gieo quẻ để xin ý kiến tổ tiên. Nếu được chấp thuận, tên đó sẽ chính thức được đặt cho bé.

Sau khi hoàn thành lễ cúng đầy tháng cho bé, gia đình tiến hành nghi thức tạ ơn để bày tỏ lòng biết ơn đến các vị thần linh và cầu mong cho bé được khỏe mạnh, hạnh phúc. Dưới đây là bài văn khấn tạ ơn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
• Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
• Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
• Thập nhị Bộ Tiên Nương
• Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương

Hôm nay, ngày ... tháng ... năm ..., là ngày lành tháng tốt.

Vợ chồng con là ... và ..., hiện ngụ tại ..., sinh được con (trai/gái) đặt tên là ...

Chúng con đã thành tâm sắm sửa hương hoa lễ vật, kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần, Thập nhị Bộ Tiên Nương, Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con xin chân thành cảm tạ chư vị Tôn thần, chư vị Tiên Nương đã che chở, bảo hộ cho cháu bé từ khi sinh ra đến nay được mạnh khỏe, bình an.

Chúng con cầu xin chư vị tiếp tục phù hộ độ trì cho cháu bé tên ..., được mạnh khỏe, chóng lớn, thông minh, hiếu thảo, và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Gia đình chúng con cũng xin được bình an, hạnh phúc, mọi sự tốt lành.

Chúng con thành tâm cúi xin chư vị chứng giám và phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Sau khi đọc văn khấn tạ ơn, gia đình tiến hành hóa vàng mã và kết thúc buổi lễ trong không khí trang trọng và ấm cúng.