Cúng gì đêm giao thừa: Lễ vật và nghi thức đầy đủ, chi tiết nhất

Trong phong tục Việt Nam, lễ cúng giao thừa (hay còn gọi là lễ cúng trừ tịch) có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm tiễn các vị Thần linh năm cũ và đón chào các vị Thần linh của năm mới. Nghi lễ này mang ý nghĩa trừ khử điều không may của năm cũ và cầu chúc cho năm mới được may mắn, bình an.

1. Thời điểm cúng giao thừa

Lễ cúng giao thừa thường diễn ra vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, từ 23 giờ 10 phút đến 0 giờ 40 phút sáng mùng 1 Tết. Khoảng thời gian này được cho là lúc trời đất giao hòa, âm dương gặp gỡ, nên rất linh thiêng.

2. Mâm lễ cúng đêm giao thừa

Mâm lễ cúng giao thừa được chia làm hai phần: cúng trong nhà và cúng ngoài trời, với những lễ vật và ý nghĩa khác nhau.

2.1. Mâm cúng trong nhà

Lễ cúng trong nhà thường là để cúng tổ tiên, thần linh trong nhà, bao gồm các lễ vật sau:

• Bánh chưng hoặc bánh tét
• Xôi gấc
• Giò lụa, chả
• Chè, rượu, nước trà
• Hoa, hương, đèn nến
• Trầu cau, tiền vàng mã

2.2. Mâm cúng ngoài trời

Mâm lễ cúng ngoài trời chủ yếu là để tiễn các vị thần cũ và đón thần mới, bao gồm:

• Gà trống luộc nguyên con
• Bánh chưng, bánh tét
• Hoa quả tươi (mâm ngũ quả)
• Tiền vàng, hương, nến
• Rượu, nước, trà
• Mũ thần linh, áo giấy

3. Cách bày trí và thực hiện lễ cúng

• Đối với lễ cúng ngoài trời, mâm cúng cần đặt gần mặt đất, không quá cao để tỏ lòng kính trọng.
• Mâm cúng trong nhà thường đặt trên bàn thờ tổ tiên hoặc thần linh trong nhà.
• Gia chủ sẽ là người đứng cúng, khấn nguyện thành tâm, xin tổ tiên và thần linh chứng giám lòng thành và cầu mong bình an, tài lộc cho cả gia đình.

4. Lưu ý khi cúng giao thừa

• Mâm lễ cúng không cần quá cầu kỳ, nhưng phải đầy đủ và trang nghiêm.
• Những gia đình ở chung cư hoặc không có sân rộng có thể cúng trong nhà, không nhất thiết phải cúng ngoài trời.
• Không nên đặt mâm cúng ngoài trời ở nơi gió lớn hoặc ẩm ướt để tránh hương đèn bị tắt.

5. Kết luận

Lễ cúng giao thừa là một phong tục truyền thống lâu đời của người Việt, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và thần linh. Nghi thức này không chỉ giúp xua đuổi những điều xui rủi mà còn mở đầu cho một năm mới tràn đầy may mắn và tài lộc.

Cúng đêm giao thừa là một phong tục truyền thống quan trọng của người Việt, diễn ra vào thời điểm giao thừa - khi năm cũ kết thúc và năm mới bắt đầu. Đây là nghi lễ dâng lễ vật và thắp hương để tiễn các vị thần cai quản cũ và đón các vị thần mới đến. Việc cúng được thực hiện ngoài trời để dâng lên các vị thần linh và trong nhà để cúng gia tiên.

Theo tín ngưỡng dân gian, đêm giao thừa là thời điểm linh thiêng, nơi sự giao thoa giữa các thế giới, giữa quá khứ và tương lai. Người dân thực hiện nghi lễ cúng nhằm cầu mong may mắn, sức khỏe và bình an cho năm mới, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần linh và tổ tiên.

Mâm cúng đêm giao thừa bao gồm lễ mặn hoặc lễ chay tùy theo từng gia đình, với những món lễ vật như gà luộc, bánh chưng, xôi gấc, rượu, hoa quả, vàng mã và hương hoa. Việc cúng này còn mang ý nghĩa tống cựu nghênh tân, thể hiện mong muốn tạm biệt những điều không may mắn trong năm cũ và đón nhận những điều tốt đẹp trong năm mới.

Trong đêm Giao thừa, việc chuẩn bị mâm cúng là một phần quan trọng của nghi lễ truyền thống, thể hiện lòng kính trọng tổ tiên và cầu mong một năm mới bình an, may mắn. Tùy vào từng vùng miền, mâm cúng có thể khác nhau, nhưng nhìn chung sẽ gồm những thành phần chính sau:

• Mâm ngũ quả: tượng trưng cho ngũ phúc "Phúc - Lộc - Thọ - Khang - Ninh", thường gồm 5 loại quả theo từng mùa.
• Hoa tươi: thường là hoa cúc hoặc hoa đào, tượng trưng cho sự may mắn và tài lộc.
• Trầu cau: một lễ vật không thể thiếu, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên.
• Nước, rượu và trà: dùng để dâng lên các vị thần linh và tổ tiên.
• Hương và đèn nến: biểu tượng của sự trang nghiêm, thể hiện lòng thành kính khi cầu nguyện.
• Bánh chưng hoặc bánh tét: đại diện cho lòng biết ơn và niềm hy vọng cho một năm mới đầy đủ.
• Gà trống luộc: thường là một con gà nguyên con, tượng trưng cho sự thịnh vượng.
• Xôi: thường là xôi gấc hoặc xôi đậu, biểu tượng cho sự đoàn kết và may mắn.

Ở miền Bắc, mâm cúng có thể bao gồm nhiều món ăn truyền thống, như bánh chưng, giò chả và xôi gấc. Trong khi đó, miền Nam thường sử dụng các món ăn nguội do thời tiết nóng bức, còn miền Trung có thể có bánh tét và các món đặc trưng khác. Lễ vật cúng giao thừa ngoài trời cũng bao gồm mâm ngũ quả, hương, đèn nến và một số vật phẩm khác để đón rước thần linh và cầu nguyện cho năm mới suôn sẻ.

Nghi thức cúng đêm giao thừa là một trong những phong tục quan trọng của người Việt nhằm tiễn biệt năm cũ và đón chào năm mới. Cúng giao thừa thường gồm hai lễ chính: cúng ngoài trời và cúng trong nhà, với mục đích tạ ơn trời đất, thần linh, tổ tiên và cầu mong phúc lộc cho năm mới.

• Cúng ngoài trời: Diễn ra ngay vào giờ giao thừa, thường hướng về phương Đông hoặc Bắc. Mâm lễ gồm gà trống, bánh chưng, hoa quả, và rượu. Gia chủ thực hiện lễ cúng ngoài trời trước nhằm tiễn đưa vị Hành khiển năm cũ và đón vị Hành khiển mới. Đây là một nghi thức để bày tỏ lòng thành kính với các thần linh cai quản năm mới.
• Cúng trong nhà: Sau khi cúng ngoài trời, gia đình tiến hành cúng trong nhà để bày tỏ lòng hiếu nghĩa với tổ tiên. Mâm cúng gồm bánh chưng, hương, nến, và trái cây. Thông qua nghi thức này, gia chủ cầu mong tổ tiên phù hộ cho gia đình bình an, thịnh vượng.

Cả hai lễ cúng đều quan trọng vì chúng mang lại sự bình an, may mắn và là cách để thể hiện lòng biết ơn với trời đất, thần linh và tổ tiên.

Đêm giao thừa không chỉ là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới mà còn gắn liền với nhiều phong tục truyền thống đặc sắc. Dưới đây là những phong tục phổ biến được thực hiện trong đêm giao thừa.

• Đi lễ chùa, đền, miếu: Sau lễ cúng giao thừa, nhiều người Việt có thói quen đi lễ chùa để cầu bình an và may mắn cho cả năm mới. Đây là dịp để xin lộc từ các vị thần linh và thể hiện lòng thành kính.
• Hái lộc: Hái lộc là phong tục mà mọi người sẽ bẻ một cành cây nhỏ hoặc lá từ chùa, đền để mang về nhà với mong muốn đón tài lộc và may mắn. Cành lộc thường được trưng bày trên bàn thờ gia tiên.
• Xông đất: Xông đất là người đầu tiên bước vào nhà sau giao thừa, người này được chọn kỹ càng dựa trên tuổi, mệnh hợp với gia chủ để mang đến sự thuận lợi, phát tài phát lộc trong năm mới.
• Mua muối: “Đầu năm mua muối” là câu nói quen thuộc vì muối biểu tượng cho sự gắn kết và may mắn. Sau giao thừa, nhiều người mua muối để khởi đầu năm mới tốt lành.
• Chúc Tết và mừng tuổi: Trong thời khắc đầu năm mới, mọi người dành cho nhau những lời chúc Tết tốt đẹp nhất. Người lớn mừng tuổi cho trẻ em với hy vọng một năm mới may mắn, khỏe mạnh.
• Chọn hướng xuất hành: Sau khi cúng giao thừa, người ta còn chọn hướng xuất hành hợp phong thủy để bắt đầu năm mới thuận lợi.

Đêm giao thừa, thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, là thời khắc thiêng liêng với nhiều phong tục tập quán quan trọng. Để khởi đầu một năm mới thuận lợi, có những điều nên và không nên làm trong đêm giao thừa, nhằm thu hút may mắn và tránh điều xui xẻo.

• Những điều nên làm:
1. Sum vầy cùng gia đình: Đoàn tụ bên gia đình để đón năm mới mang ý nghĩa hạnh phúc và ấm cúng.
2. Thực hiện lễ cúng giao thừa: Nghi lễ này giúp gia chủ tiễn năm cũ và đón vị thần của năm mới.
3. Mua muối: Ông bà xưa có câu "Đầu năm mua muối", nhằm cầu mong một năm mới mặn mà, ấm no.
4. Dọn dẹp nhà cửa trước giao thừa: Xóa bỏ năng lượng xấu, đón nhận điều tốt lành cho năm mới.
• Những điều không nên làm:
1. Không đổ rác ra khỏi nhà: Điều này được cho là đổ bỏ tài lộc, khiến năm mới không suôn sẻ.
2. Tránh làm vỡ đồ đạc: Làm vỡ đồ vật được xem là điềm báo không may cho gia đình.
3. Kiêng cầm kéo hoặc dao: Theo quan niệm, cầm kéo hay dao trong đêm giao thừa mang lại điều xui xẻo.
4. Không nên ăn vội: Hành động này được cho là ảnh hưởng đến tài lộc của năm mới.