Đệ Tử Cuối Cùng Của Đức Phật: Hành Trình Tâm Linh Và Giáo Huấn Cuối Cùng

Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, sau khi truyền bá giáo pháp suốt 45 năm, đã có nhiều đệ tử xuất chúng, trong đó đệ tử cuối cùng của Ngài cũng được nhắc đến trong các kinh điển Phật giáo.

Người Đệ Tử Cuối Cùng

Theo các tài liệu, Tôn giả Subhadda là người đệ tử cuối cùng của Đức Phật trước khi Ngài nhập Niết Bàn. Tôn giả Subhadda gặp Đức Phật khi Ngài đang nằm trên giường bệnh trong khu rừng Sala ở Kusinara. Subhadda đã thỉnh cầu Đức Phật chỉ dạy cho ông về giáo pháp, và sau khi nghe những lời dạy cuối cùng, Subhadda đã chứng ngộ và trở thành một trong những đệ tử của Ngài.

Vai Trò Và Ý Nghĩa

Tôn giả Subhadda không chỉ là người đệ tử cuối cùng, mà còn mang một ý nghĩa lớn trong lịch sử Phật giáo. Việc ông chứng ngộ ngay trước giờ phút Đức Phật nhập Niết Bàn thể hiện rằng giáo pháp của Đức Phật có thể dẫn dắt con người đến giác ngộ trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Subhadda sau đó đã trở thành một vị tỳ kheo và truyền bá giáo pháp của Đức Phật, tiếp tục di sản của Ngài.

Các Đệ Tử Khác Của Đức Phật

• Tôn giả Xá Lợi Phất - Trí tuệ đệ nhất.
• Tôn giả Mục Kiền Liên - Thần thông đệ nhất.
• Tôn giả A Nan - Đa văn đệ nhất.
• Tôn giả Ca Diếp - Đầu đà đệ nhất.
• ... và nhiều vị đệ tử khác.

Lời Dạy Cuối Cùng Của Đức Phật

Trước khi nhập Niết Bàn, Đức Phật đã để lại những lời dạy cuối cùng cho các đệ tử của mình:

\[Này các con, tất cả những điều sinh ra đều phải diệt vong. Các con hãy nỗ lực tinh tấn tu hành để đạt tới giác ngộ.\]

Ý Nghĩa Tâm Linh

Sự hiện diện của người đệ tử cuối cùng nhắc nhở chúng ta rằng giáo pháp không chỉ là những lời giảng dạy, mà còn là con đường để thực hành, giác ngộ và tiếp nối sự sống tâm linh. Những lời dạy của Đức Phật vẫn còn sống mãi trong lòng các tín đồ và những người nghiên cứu Phật pháp.

Đệ tử cuối cùng của Đức Phật là Tu-Bạt-Đà-La (Sanskrit: Subhadda), một vị ẩn sĩ già sống vào thời điểm Đức Phật chuẩn bị nhập Niết-bàn. Ông được biết đến là người cuối cùng được Đức Phật trực tiếp độ cho xuất gia và chứng đắc thánh quả A-la-hán chỉ trong một đêm sau khi thọ giới Tỳ-kheo.

Vào thời điểm Đức Phật gần viên tịch, khi nghe tin Ngài sắp nhập Niết-bàn, Tu-Bạt-Đà-La, dù đã 120 tuổi, tìm đến nơi Đức Phật an nghỉ, khẩn cầu được thọ giới. Ban đầu, ngài A-nan không muốn để ông gặp Phật vì lo lắng rằng Ngài đã quá yếu. Tuy nhiên, khi biết được lòng thành của Tu-Bạt-Đà-La, Đức Phật đã chấp nhận cho ông xuất gia ngay trước giờ phút nhập Niết-bàn.

1.1 Tiểu sử Tu-Bạt-Đà-La

Tu-Bạt-Đà-La là một ẩn sĩ già, sống bên ngoài cộng đồng Phật giáo và theo đuổi con đường tâm linh của riêng mình. Ông đã từng học nhiều giáo pháp khác nhau nhưng vẫn không tìm thấy sự giác ngộ thật sự. Đến khi nghe tin Đức Phật sắp nhập Niết-bàn, ông cảm thấy đây là cơ hội cuối cùng để tìm chân lý từ Ngài. Sau khi được Đức Phật dạy cho nhận chân thật tướng các pháp, Tu-Bạt-Đà-La đã đạt được quả vị A-la-hán.

1.2 Sự Kiện Tu-Bạt-Đà-La Xuất Gia

Tu-Bạt-Đà-La đã kiên trì đến gặp Đức Phật ngay cả khi ngài A-nan ngăn cản. Với lòng từ bi và trí tuệ của mình, Đức Phật không chỉ chấp nhận yêu cầu xuất gia của ông mà còn ban cho ông cơ hội chứng đạo trước khi Ngài nhập diệt. Đây là sự kiện đặc biệt, vì Tu-Bạt-Đà-La đã trở thành vị đệ tử xuất gia cuối cùng của Đức Phật, và ngay sau khi thọ giới, ông đã nhanh chóng đạt được sự giác ngộ và viên tịch trong thanh tịnh.

1.3 Chứng Quả A-la-hán

Sau khi được Đức Phật chỉ dạy, Tu-Bạt-Đà-La đã nỗ lực tu tập trong một ngày đêm và ngay lập tức chứng đắc quả vị A-la-hán. Ông thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với Đức Phật, và chỉ sau khi đạt được sự giác ngộ, ông đã tự chọn cách thu thần tịch diệt (viên tịch), thể hiện sự giải thoát hoàn toàn khỏi vòng sinh tử luân hồi.

Với sự kiện này, Tu-Bạt-Đà-La đã trở thành một hình tượng quan trọng trong lịch sử Phật giáo, không chỉ là người đệ tử cuối cùng của Đức Phật mà còn là minh chứng cho việc dù ở tuổi già, với sự chân thành và nỗ lực, con người vẫn có thể đạt được sự giác ngộ.

Trước khi nhập Niết Bàn, Đức Phật đã ban những lời giáo huấn cuối cùng, nhấn mạnh đến sự tự giải thoát và kiên trì theo Chánh Pháp. Những lời dạy này không chỉ dành riêng cho các đệ tử xuất gia mà còn cho hàng cư sĩ, với mục đích giúp họ tìm ra con đường giải thoát khỏi đau khổ và đạt đến giác ngộ.

2.1 Sự Dặn Dò Cuối Cùng Của Đức Phật

Trong những lời dạy cuối cùng, Đức Phật đã nhấn mạnh:

• Các đệ tử phải tự mình thắp đuốc mà đi, tức là lấy Chánh Pháp làm đuốc soi đường, không phụ thuộc vào người khác.
• Ngài cũng khuyên các đệ tử cần kiểm soát tâm thức, tránh xa khỏi những dục vọng và ác pháp. Nếu không giữ được tâm, các đệ tử sẽ không thể đi đúng con đường giác ngộ.
• Đức Phật nhấn mạnh sự vô thường của thân xác, chỉ ra rằng cái chết là sự tan rã tất yếu của cơ thể vật chất, nhưng trí tuệ và Đạo Pháp sẽ mãi trường tồn.

2.2 Đức Phật Truyền Lại Y, Bát Và Giới Luật

Trước khi rời bỏ thân xác, Đức Phật đã nhấn mạnh tầm quan trọng của giới luật đối với việc duy trì sự hưng thịnh của Tăng đoàn:

• Ngài truyền lại y và bát, biểu tượng của sự thanh tịnh và phạm hạnh, nhắc nhở các tỳ kheo phải giữ gìn giới luật, sống đúng với phẩm hạnh của người xuất gia.
• Đức Phật khẳng định rằng nếu giới luật còn được tôn trọng, Tăng đoàn sẽ luôn thịnh vượng và được bảo vệ khỏi các tội lỗi.

Những lời cuối cùng của Đức Phật không chỉ là những dặn dò về việc tu hành mà còn là sự nhắc nhở mạnh mẽ về vai trò của trí tuệ và lòng từ bi trong hành trình giải thoát.

Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhập Niết Bàn vào lúc Ngài 80 tuổi, tại thành Câu Thi Na (Kushinagar), dưới rừng Sa La song thọ. Sự kiện này đánh dấu thời khắc cuối cùng của Đức Phật trên thế gian với thân xác hữu hình, nhưng cũng mở ra một tầm nhìn sâu sắc hơn về giáo pháp và sự giải thoát khỏi sinh tử luân hồi.

3.1 Bối Cảnh Xung Quanh Thời Khắc Nhập Niết Bàn

• Trước khi nhập Niết Bàn, Đức Phật đã báo trước cho các đệ tử rằng Ngài sẽ nhập diệt trong vòng ba tháng.
• Ngài tiếp tục giảng dạy, nhắc nhở các đệ tử về việc giữ gìn giới luật và tuân thủ chánh pháp. Ngài cũng kêu gọi các đệ tử hãy tự tin vào bản thân và thực hành những gì đã học từ Ngài.
• Trước lúc nhập diệt, Ngài trải qua những cơn đau đớn về thể xác, nhưng tâm vẫn an lạc, sáng suốt. Đây là bài học quan trọng về sự kiểm soát tâm trí trước những biến cố của thân xác.

3.2 Vai Trò Của Các Đệ Tử Trong Việc Thực Hiện Lời Dạy

Các đệ tử như Ngài A Nan, người luôn ở bên Đức Phật, đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và truyền bá giáo pháp sau khi Đức Phật nhập Niết Bàn. Trong những giờ phút cuối cùng, Đức Phật dặn dò các đệ tử hãy "lấy giới làm thầy", kiên trì tu học và không lơ là trong việc thực hành giáo pháp.

Đức Phật nhấn mạnh rằng: "Tất cả mọi vật đều vô thường. Các con hãy tinh tấn lên và đạt giải thoát, đừng để trễ nải." Đây là những lời dạy cuối cùng của Ngài, khuyến khích mọi người tiếp tục nỗ lực trên con đường giác ngộ.

3.3 Ý Nghĩa Của Sự Kiện Niết Bàn

Sự kiện nhập Niết Bàn không chỉ là sự ra đi của Đức Phật về mặt thể xác, mà còn là minh chứng rõ ràng về sự giác ngộ và giải thoát khỏi vòng luân hồi. Đây cũng là lời nhắc nhở các Phật tử cần tự thân giác ngộ, noi gương Ngài trong việc rèn luyện tâm và trí tuệ, để tìm đến sự an lạc vĩnh hằng.

Sau khi Đức Phật nhập Niết Bàn, một trong những sự kiện quan trọng nhất chính là việc phân chia xá lợi của Ngài. Theo truyền thống Phật giáo, xá lợi là những di vật còn lại sau khi cơ thể được hỏa thiêu. Trong trường hợp của Đức Phật, xá lợi bao gồm xương cốt và tro, được xem là biểu tượng linh thiêng của trí tuệ, sự giác ngộ và đức hạnh.

4.1 Xá Lợi Đức Phật Được Chia Cho Ai?

Sau lễ hỏa thiêu, xá lợi của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni được chia thành tám phần. Những phần này được phân chia cho đại diện của tám quốc gia, bao gồm:

• Nước Câu-thi (Kuśinagarā)
• Nước Ba-bà (Pāvā)
• Nước Giá-la (Rāmagrāma)
• Nước La-ma-già
• Nước Tỳ-lưu-đề
• Nước Ca-duy-la-vệ
• Nước Tỳ-xá-ly
• Nước Ma-kiệt-đà

Phần còn lại của xá lợi được lưu giữ trong một chiếc bình và trao cho Bà-la-môn Hương Tánh, người đã kiến lập tháp cúng dường tại nhà riêng. Ngoài ra, một phần tro xá lợi nhỏ cũng được dành riêng cho dân làng Tất-bát (Tápā)

4.2 Tầm Quan Trọng Của Xá Lợi Trong Phật Giáo

Xá lợi không chỉ là di vật còn lại sau khi hỏa thiêu mà còn là biểu tượng thiêng liêng đại diện cho công hạnh tu tập và sự giác ngộ của Đức Phật. Trong kinh điển, xá lợi được xem là kết quả của quá trình rèn luyện Giới, Định, Tuệ, ba yếu tố cốt lõi trong giáo lý Phật giáo.

Việc thờ cúng xá lợi mang ý nghĩa to lớn, không chỉ để tưởng nhớ Đức Phật mà còn để truyền bá giáo lý giác ngộ của Ngài. Vào thời vua A Dục, xá lợi đã được khai quật và phân chia thành 84.000 phần, được đặt vào các bảo tháp trên khắp Ấn Độ để cúng dường, đánh dấu một bước phát triển quan trọng trong sự truyền bá Phật giáo.

Việc tôn thờ xá lợi tiếp tục được duy trì và phát triển đến ngày nay, với nhiều bảo tháp trên khắp thế giới lưu giữ các mảnh xá lợi của Đức Phật và các vị thánh tăng, như một biểu tượng của sự giác ngộ và lòng tôn kính với Phật pháp.