Giáo án Chuyện chức phán sự đền Tản Viên: Hướng dẫn chi tiết và phân tích chuyên sâu

Mục tiêu: Sau khi học xong bài “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” (Nguyễn Dữ), học sinh có thể:

1. Nhận biết và phân tích được các yếu tố chính của thể loại truyền kỳ, như cốt truyện, nhân vật, chi tiết và lời kể.
2. Đánh giá được ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện, với tư tưởng về chính nghĩa, phẩm chất người trí thức và niềm tin vào công lý.

1. Tóm tắt tác phẩm

Ngô Tử Văn, một trí thức khảng khái, không chịu nổi cảnh gian tà nên đã đốt ngôi đền mà một tên hung thần chiếm giữ. Sau đó, anh bị hồn ma của hung thần kiện xuống âm phủ. Với sự giúp đỡ của Thổ thần, Tử Văn đã chứng minh sự thật trước Diêm Vương và cuối cùng được trao chức phán sự đền Tản Viên.

2. Phân tích nhân vật Ngô Tử Văn

• Lai lịch: Ngô Tử Văn là người huyện Yên Dũng, nổi tiếng với tính cách nóng nảy, khảng khái, ghét sự gian ác.
• Hành động: Việc đốt đền là minh chứng cho tính cách quyết đoán, dũng cảm và sẵn sàng đấu tranh cho lẽ phải của anh.
• Thái độ: Trước những đe dọa từ hồn ma và vụ xử kiện ở âm phủ, Tử Văn vẫn giữ vững lập trường và không hề nao núng.

3. Ý nghĩa của tác phẩm

Câu chuyện ca ngợi tinh thần chính nghĩa, phê phán những kẻ lạm dụng quyền lực. Qua hình tượng Ngô Tử Văn, Nguyễn Dữ muốn nhắn nhủ rằng, người trí thức không chỉ cần tri thức mà còn cần có dũng khí để bảo vệ công lý.

4. Phương pháp dạy học

• Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận về các chi tiết như hành động đốt đền, thái độ của nhân vật chính sau khi đối diện với thần linh, và diễn biến phiên tòa ở âm phủ.
• Câu hỏi gợi mở: Học sinh được yêu cầu trả lời các câu hỏi về cốt truyện và rút ra bài học về cuộc sống từ nhân vật Ngô Tử Văn.

5. Tổng kết

“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một tác phẩm truyền kỳ xuất sắc, chứa đựng nhiều bài học về lòng dũng cảm và tinh thần chính nghĩa. Qua hình ảnh Ngô Tử Văn, tác phẩm khắc họa thành công hình tượng người trí thức dám đứng lên chống lại bất công, bảo vệ chân lý.

Nguồn: Giáo án Ngữ văn 10, Thư viện giáo án

Sau khi học xong bài "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên", học sinh cần đạt được các mục tiêu sau:

• Kiến thức:
• Hiểu rõ nhân vật Ngô Tử Văn - biểu tượng cho người trí thức Việt Nam dũng cảm, yêu chính nghĩa, trọng công lý và tinh thần dân tộc mạnh mẽ.
• Nhận thức được thông điệp chính nghĩa sẽ luôn chiến thắng cái ác, và cần phải đấu tranh quyết liệt để bảo vệ lẽ phải.
• Nắm được những nét đặc sắc về cốt truyện giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ, cách kể chuyện sáng tạo, và yếu tố kỳ ảo trong tác phẩm.
• Kỹ năng:
• Rèn luyện kỹ năng đọc hiểu văn bản trung đại, nắm bắt được ý nghĩa của các tình tiết và nhân vật.
• Phát triển khả năng phân tích, đánh giá các nhân vật và chủ đề trong tác phẩm.
• Biết vận dụng các giá trị nhân văn và đạo lý từ câu chuyện vào thực tiễn cuộc sống.
• Thái độ:
• Giáo dục lòng yêu chính nghĩa, sự dũng cảm trong đấu tranh bảo vệ công lý.
• Khơi gợi tinh thần tự hào dân tộc và lòng nhân ái qua những bài học từ nhân vật Ngô Tử Văn.

Trong *Chuyện chức phán sự đền Tản Viên* của Nguyễn Dữ, nội dung chính xoay quanh cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, giữa công lý và tà quyền. Nhân vật trung tâm là Ngô Tử Văn, một người trí thức chính trực, dám đối mặt với thế lực ma quỷ để đòi lại công bằng cho dân làng.

• Ngô Tử Văn đốt đền: Anh thể hiện sự dũng cảm khi đốt ngôi đền của hồn ma tên họ Thôi, một tướng giặc đã chiếm đoạt và gây hại cho dân làng.
• Cuộc đấu tranh ở âm phủ: Tử Văn bị hồn ma kiện xuống âm phủ, nơi anh phải đối mặt với Diêm Vương để làm sáng tỏ sự thật và bảo vệ công lý.
• Chiến thắng cuối cùng: Tử Văn thắng kiện, chứng minh cái thiện chiến thắng cái ác, cái chính nghĩa luôn vượt qua tà quyền. Anh được ban thưởng chức phán sự đền Tản Viên.

Qua câu chuyện, tác phẩm không chỉ tôn vinh tinh thần dũng cảm của người trí thức dám đấu tranh với cái ác, mà còn gửi gắm niềm tin vào công lý và chính nghĩa, rằng cái thiện luôn chiến thắng.

Trong giảng dạy tác phẩm "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên", giáo viên cần áp dụng những phương pháp sáng tạo và tương tác để giúp học sinh nắm vững nội dung cũng như tư tưởng của tác phẩm. Các phương pháp có thể bao gồm:

• Phương pháp thảo luận nhóm: Học sinh sẽ được chia thành các nhóm để thảo luận về nhân vật Ngô Tử Văn, các yếu tố chính nghĩa và đấu tranh với cái ác. Qua đó, học sinh có thể tự rút ra bài học và hiểu sâu hơn về nội dung tác phẩm.
• Phương pháp đóng vai: Giáo viên có thể yêu cầu học sinh nhập vai vào các nhân vật trong câu chuyện, từ đó giúp các em cảm nhận rõ ràng hơn về cảm xúc và tư duy của từng nhân vật trong bối cảnh cụ thể.
• Phương pháp phân tích văn bản: Giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích kỹ các yếu tố như cốt truyện, kết cấu, ngôn ngữ, và tư tưởng của tác phẩm, đặc biệt là thông điệp về sự đấu tranh giữa thiện và ác.
• Phương pháp ứng dụng công nghệ: Sử dụng các bài giảng điện tử hoặc slide trình chiếu để giúp học sinh tiếp thu bài học một cách trực quan và sinh động hơn.
• Phương pháp gợi mở, vấn đáp: Giáo viên đặt câu hỏi để khuyến khích học sinh tư duy và tự đưa ra nhận định của mình về các tình tiết và nhân vật trong câu chuyện, từ đó phát triển khả năng suy luận và phản biện.

Qua các phương pháp này, học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển tư duy phản biện, kỹ năng làm việc nhóm và khả năng sáng tạo trong học tập.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Dữ, thể hiện tinh thần chống lại cái ác và sự bất công trong xã hội. Nhân vật Ngô Tử Văn, với tính cách ngay thẳng và quyết đoán, là biểu tượng cho lòng dũng cảm và chính trực. Tác phẩm còn chứa đựng nhiều yếu tố kỳ ảo, nhưng lại phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời, cùng với những bài học về đạo đức, nhân văn và tinh thần dân tộc. Qua đó, học sinh có thể rút ra nhiều bài học ý nghĩa trong cuộc sống và nhân cách.