Lễ hội Katê Ninh Thuận 2023: Di sản văn hóa đặc sắc của người Chăm

Lễ hội Katê là sự kiện văn hóa tâm linh đặc sắc của cộng đồng người Chăm Bàlamôn tại Ninh Thuận, được tổ chức hàng năm tại các tháp cổ như Po Klong Garai, Po Rome và Po Inư Nưgar. Lễ hội nhằm tưởng nhớ các vị vua, thần linh và tổ tiên, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc và cầu mong cho một năm bình an, thịnh vượng.

Lễ hội gồm hai phần chính: phần lễ và phần hội. Phần lễ diễn ra tại các đền, tháp với nghi thức trang nghiêm như lễ rước y phục, mở cửa tháp, tắm tượng thần, và đại lễ Katê. Sau đó, phần hội mang đến không khí sôi động với các hoạt động văn hóa như múa hát, trò chơi dân gian, và các màn trình diễn nghệ thuật truyền thống.

Không chỉ có ý nghĩa tôn giáo, Lễ hội Katê còn là dịp để quảng bá giá trị văn hóa độc đáo của người Chăm, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, qua đó tăng cường tình đoàn kết giữa các dân tộc và góp phần phát triển kinh tế địa phương.

Lễ hội Katê, một sự kiện văn hóa và tâm linh quan trọng của đồng bào Chăm, được tổ chức tại các đền tháp cổ kính ở Ninh Thuận. Các địa điểm chính của lễ hội bao gồm:

• Tháp Pô Klong Garai: Nằm tại phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, đây là nơi diễn ra các nghi thức chính với sự tham gia đông đảo của cộng đồng và du khách. Tháp được xem là biểu tượng của văn hóa Chăm, thu hút du khách từ sáng sớm với không gian lễ hội sôi động.
• Tháp Pô Rômê: Tọa lạc tại thôn Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước, tháp này gắn liền với câu chuyện của vị vua huyền thoại Pô Rômê. Đây cũng là nơi tổ chức các nghi thức trang trọng trong lễ hội.
• Đền Pô Inư Nưgar: Được biết đến như nơi thờ Nữ thần Pô Inư Nưgar, tọa lạc tại thôn Hữu Đức, xã Phước Hữu. Địa điểm này mang đậm dấu ấn tôn giáo và văn hóa của đồng bào Chăm, thu hút du khách và người dân đến dâng hương và cầu nguyện.

Các địa điểm này không chỉ là trung tâm của các nghi lễ quan trọng mà còn là điểm đến hấp dẫn đối với du khách, mang lại những trải nghiệm văn hóa độc đáo và sâu sắc.

Lễ hội Katê là dịp để đồng bào Chăm bày tỏ lòng thành kính với các vị thần linh, tổ tiên và cầu mong bình an, thịnh vượng. Các nghi lễ diễn ra trang nghiêm, đầy ý nghĩa tại các tháp Chăm nổi tiếng như Pô Klong Garai, Pô Rômê, và đền Pô Inư Nưgar.

• Lễ rước y phục: Đây là nghi lễ mở đầu, được thực hiện để rước bộ y phục linh thiêng từ nhà của người giữ trang phục đến tháp thờ. Lễ rước trang nghiêm với sự tham gia của đông đảo bà con và chức sắc tôn giáo.
• Lễ mở cửa tháp: Lễ này mang ý nghĩa mở lòng chào đón các vị thần linh. Các chức sắc thực hiện nghi lễ, thắp hương và cầu nguyện cho mùa màng bội thu, quốc thái dân an.
• Lễ tắm tượng thần: Bằng nước thơm và các loại thảo mộc, tượng thần được tắm rửa sạch sẽ như một cách thể hiện sự tôn kính và thanh tẩy.
• Đại lễ Katê: Là phần chính của lễ hội, bao gồm việc dâng lễ vật như trái cây, cơm, gà, bánh kẹo. Đồng bào Chăm tổ chức nghi lễ với các bài hát dân gian và nhạc cụ truyền thống, cầu chúc những điều tốt lành cho cộng đồng.

Các nghi lễ không chỉ mang giá trị tâm linh mà còn thể hiện bản sắc văn hóa độc đáo, là dịp để cộng đồng gắn kết và gìn giữ truyền thống.

Phần hội của Lễ hội Katê tại Ninh Thuận luôn sôi động với nhiều hoạt động văn hóa và thể thao đặc sắc, thu hút cả người dân địa phương và du khách tham gia. Đây là dịp để giới thiệu và tôn vinh giá trị văn hóa độc đáo của người Chăm.

• Múa hát dân gian: Các điệu múa truyền thống được biểu diễn tập thể tại các sân làng, như múa quạt, múa trống Ginang, mang đậm nét văn hóa Chăm.
• Trò chơi dân gian: Các hoạt động như kéo co, đẩy gậy, thi đội nước được tổ chức khắp các làng Chăm, tạo không khí vui tươi, gắn kết cộng đồng.
• Thi đấu thể thao: Giải bóng đá nam và nữ, thi đấu bóng chuyền và các môn thể thao dân tộc diễn ra sôi nổi, thu hút sự quan tâm của nhiều người.
• Trưng bày và thi đấu nghề truyền thống: Các nghệ nhân trình diễn dệt thổ cẩm, nặn gốm, và tổ chức thi tay nghề tại các làng nghề như Mỹ Nghiệp, Bàu Trúc.
• Văn nghệ và trình diễn trang phục: Hội thi văn nghệ dân gian và biểu diễn trang phục Chăm giúp du khách cảm nhận sự phong phú về văn hóa truyền thống của dân tộc.

Tất cả các hoạt động này không chỉ mang lại niềm vui mà còn góp phần bảo tồn và lan tỏa bản sắc văn hóa Chăm đến với du khách trong và ngoài nước.

Trong dịp Lễ hội Katê, các làng nghề truyền thống của đồng bào Chăm tại Ninh Thuận trở thành điểm nhấn văn hóa đặc sắc, thu hút du khách bởi sự đa dạng và độc đáo. Đây không chỉ là dịp tôn vinh nghệ thuật truyền thống mà còn góp phần quảng bá và phát triển kinh tế địa phương.

• Làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp

  Làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp nổi tiếng với kỹ thuật dệt thủ công truyền thống, sử dụng các hoa văn đặc trưng của người Chăm. Trong lễ hội, người dân làng dệt tổ chức các hoạt động trình diễn dệt, giới thiệu sản phẩm tinh xảo như khăn choàng, váy áo và túi xách. Đây là cơ hội để bảo tồn và phát huy giá trị của nghề dệt thổ cẩm.

• Làng gốm Bàu Trúc

  Làng gốm Bàu Trúc, một trong những làng gốm cổ nhất Đông Nam Á, nổi bật với nghệ thuật làm gốm hoàn toàn thủ công. Trong dịp Katê, làng tổ chức các hoạt động trưng bày sản phẩm gốm, từ đồ gia dụng đến các tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Sự kiện này cũng là niềm tự hào khi nghệ thuật làm gốm Chăm được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Việc gắn kết các làng nghề truyền thống với Lễ hội Katê không chỉ giúp giữ gìn di sản văn hóa mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho cộng đồng, góp phần xây dựng cuộc sống ngày càng khang trang và hiện đại.

Trong năm 2023, Lễ hội Katê tại Ninh Thuận đã được chuẩn bị kỹ lưỡng bởi sự phối hợp của UBND tỉnh, các sở ban ngành và Hội đồng chức sắc Chăm Bàlamôn. Các hoạt động tổ chức không chỉ mang tính truyền thống mà còn được đổi mới để thu hút du khách trong và ngoài nước.

• Thời gian tổ chức: Lễ hội diễn ra từ ngày 13 đến 15 tháng 10 năm 2023, với lễ khai mạc trọng thể vào sáng ngày 14/10.
• Địa điểm: Các nghi lễ chính được tổ chức tại các đền tháp cổ như Po Klong Garai, Porome, và đền Po Inư Nưgar, kết hợp với các khu vực tổ chức phần hội.
• Cơ sở vật chất: Để phục vụ lễ hội, các cơ sở hạ tầng, an ninh và công tác vệ sinh đã được nâng cấp và bố trí hợp lý nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho du khách.
• Hoạt động văn hóa: Chương trình giao lưu văn hóa, biểu diễn nghệ thuật dân gian và trưng bày sản phẩm truyền thống được tổ chức, góp phần quảng bá văn hóa Chăm đặc sắc.
• Sự phối hợp: Chính quyền địa phương và cộng đồng người Chăm cùng chung tay để bảo tồn giá trị văn hóa, đồng thời mang lại trải nghiệm phong phú cho khách tham quan.

Nhờ sự chuẩn bị chu đáo, Lễ hội Katê năm nay không chỉ là dịp để người Chăm thể hiện lòng thành kính với tổ tiên mà còn là sự kiện văn hóa quan trọng thúc đẩy du lịch và kinh tế địa phương.

Lễ hội Katê không chỉ là một sự kiện văn hóa tâm linh quan trọng của cộng đồng người Chăm mà còn đóng góp tích cực vào sự phát triển du lịch và kinh tế địa phương. Nhờ tính độc đáo và quy mô, lễ hội đã thu hút hàng ngàn du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tạo cơ hội quảng bá hình ảnh của Ninh Thuận.

• Phát triển du lịch:

  Lễ hội Katê là điểm nhấn quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch văn hóa của Ninh Thuận. Các nghi lễ và phần hội phong phú mang đến cho du khách trải nghiệm chân thực về văn hóa Chăm, qua đó thúc đẩy các tour du lịch liên quan đến các di sản văn hóa phi vật thể.

• Thúc đẩy kinh tế:

  Sự kiện tạo động lực lớn cho ngành dịch vụ và sản xuất địa phương. Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ như gốm Bàu Trúc, thổ cẩm Mỹ Nghiệp được giới thiệu rộng rãi, góp phần gia tăng thu nhập cho người dân.

• Bảo tồn và phát huy văn hóa:

  Lễ hội còn là dịp để giới thiệu và gìn giữ các giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc Chăm, như âm nhạc truyền thống, múa trống paranưng và các phong tục độc đáo. Qua đó, sự kiện đã nâng cao nhận thức cộng đồng về việc bảo tồn di sản văn hóa.

Nhìn chung, Lễ hội Katê đã trở thành một sự kiện không chỉ có giá trị về mặt văn hóa mà còn là động lực mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững của Ninh Thuận.

Lễ hội Katê không chỉ là một sự kiện văn hóa đặc sắc của đồng bào Chăm tại Ninh Thuận mà còn là một biểu tượng tiêu biểu của sự đoàn kết, lòng tôn kính và niềm tự hào dân tộc. Qua nhiều thế hệ, lễ hội đã trở thành nhịp cầu kết nối giữa quá khứ và hiện tại, gìn giữ các giá trị truyền thống và lan tỏa nét đẹp văn hóa độc đáo đến bạn bè quốc tế.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tổ chức quy mô trong năm 2023, Katê tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa, thúc đẩy du lịch và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế địa phương. Hàng nghìn du khách đổ về Ninh Thuận mỗi năm không chỉ để tham gia các nghi thức tâm linh mà còn để trải nghiệm không khí sôi động và những hoạt động văn hóa phong phú.

Lễ hội Katê là minh chứng rõ nét cho sự giao thoa hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, tạo động lực mạnh mẽ để các thế hệ kế thừa tiếp tục phát huy và bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc. Đây thực sự là một di sản quý giá, góp phần xây dựng hình ảnh một Ninh Thuận đa dạng, giàu bản sắc và đầy tiềm năng.