Mâm Cỗ Cúng Giao Thừa 2025: Hướng Dẫn Chuẩn Bị Đầy Đủ và Ý Nghĩa

Mâm cỗ cúng Giao Thừa là một phần không thể thiếu trong truyền thống Tết Nguyên Đán của người Việt Nam, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và các vị thần linh, đồng thời cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.

Trong thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, việc chuẩn bị mâm cỗ cúng Giao Thừa mang những ý nghĩa quan trọng sau:

• Thể hiện lòng biết ơn: Bày tỏ sự tri ân đối với tổ tiên và các vị thần linh đã phù hộ gia đình trong suốt năm qua.
• Cầu mong may mắn: Gửi gắm những ước nguyện về sức khỏe, tài lộc và hạnh phúc cho năm mới.
• Kết nối gia đình: Tạo dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, cùng nhau chuẩn bị và thực hiện nghi lễ cúng bái, tăng cường tình cảm gắn kết.

Mâm cỗ cúng Giao Thừa thường được chuẩn bị tùy theo phong tục và đặc trưng vùng miền, nhưng chung quy đều hướng đến sự trang nghiêm và lòng thành kính.

Chuẩn bị mâm cỗ cúng Giao Thừa là một phần quan trọng trong truyền thống Tết Nguyên Đán của người Việt, thể hiện lòng thành kính và cầu mong một năm mới an lành. Mâm cỗ cúng thường được chia thành hai loại: cúng ngoài trời và cúng trong nhà, với sự khác biệt giữa các vùng miền.

Mâm Cỗ Cúng Giao Thừa Ngoài Trời

Mâm cúng ngoài trời thường bao gồm các lễ vật sau:

• Hương, đèn, nến: 1 cặp nến và 3 nén hương.
• Hoa tươi: Hoa cúc, hoa đồng tiền hoặc hoa lay ơn.
• Mâm ngũ quả: 5 loại trái cây theo mùa như chuối, bưởi, xoài, thanh long, dưa hấu.
• Trầu cau: 1 cặp trầu têm cánh phượng và cau tươi.
• Xôi và bánh chưng/bánh tét: 1 đĩa xôi hoặc 1 chiếc bánh.
• Gà luộc hoặc thủ lợn: Gà trống đẹp, kèm bát muối và bát gạo.
• Rượu và trà: 1 chén rượu trắng, 1 chén trà.
• Bánh kẹo: Một ít bánh kẹo hoặc mứt Tết.
• Vàng mã: Bộ giấy cúng Giao Thừa.
• Chè và cháo (tùy theo phong tục địa phương).

Mâm cúng được đặt ngoài sân, hướng bàn cúng thường chọn theo hướng tốt của năm.

Mâm Cỗ Cúng Giao Thừa Trong Nhà

Mâm cúng trong nhà thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và thường bao gồm:

• Hương, đèn, nến: Đủ bộ.
• Hoa tươi: Tương tự mâm ngoài trời.
• Mâm ngũ quả: Đặt trên bàn thờ gia tiên.
• Món ăn truyền thống: Bánh chưng hoặc bánh tét, gà luộc, giò lụa, thịt đông, xôi gấc, canh măng, miến nấu lòng gà, nem rán, nộm, dưa hành muối.

Đặc Trưng Mâm Cỗ Theo Vùng Miền

Tùy theo vùng miền, mâm cỗ cúng Giao Thừa có những đặc trưng riêng:

Chuẩn bị mâm cỗ cúng Giao Thừa chu đáo không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn góp phần giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Trong đêm Giao Thừa, việc chuẩn bị mâm cỗ cúng ngoài trời là một nghi thức quan trọng, thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh và cầu mong một năm mới bình an, thịnh vượng. Mâm cỗ cúng ngoài trời có thể là cỗ chay hoặc cỗ mặn, tùy theo truyền thống và điều kiện của từng gia đình.

Mâm Cỗ Chay

Mâm cỗ chay thường bao gồm:

• Hoa quả tươi: Mâm ngũ quả với năm loại trái cây theo mùa.
• Trầu cau: Một cặp trầu têm cánh phượng và cau tươi.
• Rượu và trà: Mỗi loại một chén nhỏ.
• Muối và gạo: Mỗi loại một đĩa nhỏ.
• Quần áo và mũ nón thần linh bằng giấy.
• Hoa tươi: Hoa cúc, hoa đồng tiền hoặc hoa lay ơn.
• Bánh kẹo, mứt Tết.

Mâm Cỗ Mặn

Mâm cỗ mặn thường bao gồm:

• Gà trống luộc hoặc thịt heo luộc.
• Bánh chưng hoặc bánh tét.
• Xôi gấc hoặc xôi đậu xanh.
• Hoa quả tươi, trầu cau, rượu, trà, muối, gạo như trong mâm cỗ chay.
• Hoa tươi và các lễ vật khác tùy theo phong tục địa phương.

Khi bày biện mâm cỗ cúng ngoài trời, gia chủ nên sắp xếp các lễ vật một cách trang trọng và hài hòa, thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với các vị thần linh. Thời gian cúng thường diễn ra vào giờ Chính Tý (tức 12 giờ đêm), đánh dấu thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.

Trong đêm Giao Thừa, việc chuẩn bị mâm cỗ cúng trong nhà là một nghi thức quan trọng, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc. Mâm cỗ cúng trong nhà thường được sắp xếp trang trọng trên bàn thờ gia tiên và có thể bao gồm các lễ vật sau:

• Hương, đèn, nến: Một cặp nến và ba nén hương.
• Hoa tươi: Hoa cúc, hoa đồng tiền hoặc hoa lay ơn.
• Mâm ngũ quả: Năm loại trái cây theo mùa, tượng trưng cho ngũ hành và mong muốn đủ đầy.
• Trầu cau: Một cặp trầu têm cánh phượng và cau tươi.
• Rượu và trà: Mỗi loại một chén nhỏ.
• Muối và gạo: Mỗi loại một đĩa nhỏ.
• Bánh chưng hoặc bánh tét: Tùy theo phong tục vùng miền.
• Xôi gấc hoặc xôi đậu xanh: Món ăn mang ý nghĩa may mắn.
• Gà trống luộc: Biểu tượng cho sự khởi đầu tốt đẹp.
• Giò lụa hoặc chả quế: Món ăn truyền thống trong ngày Tết.
• Canh măng hoặc canh bóng: Tùy theo khẩu vị và truyền thống gia đình.
• Dưa hành muối: Món ăn kèm không thể thiếu trong ngày Tết.

Mâm cỗ cúng trong nhà có thể được chuẩn bị theo phong tục của từng vùng miền:

Chuẩn bị mâm cỗ cúng Giao Thừa trong nhà chu đáo không chỉ thể hiện lòng hiếu kính đối với tổ tiên mà còn góp phần giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Trong đêm Giao Thừa, mỗi vùng miền trên đất nước Việt Nam lại có những nét đặc trưng riêng trong việc chuẩn bị mâm cỗ cúng, phản ánh sự đa dạng và phong phú của văn hóa dân tộc.

Miền Bắc

Mâm cỗ cúng Giao Thừa của người miền Bắc thường được sắp xếp theo nguyên tắc "4 bát, 4 đĩa" hoặc "8 bát, 8 đĩa" với các món ăn truyền thống như:

• Canh măng
• Gà luộc
• Giò lụa
• Nem rán
• Hành muối
• Bánh chưng
• Rau củ quả luộc

Những món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa cầu mong sự đủ đầy, hạnh phúc cho gia đình trong năm mới.

Miền Trung

Người miền Trung thường chuẩn bị mâm cỗ cúng Giao Thừa với các món đặc trưng như:

• Bánh tét
• Dưa món
• Chả lụa Huế
• Gà bóp rau răm
• Chả Huế
• Thịt heo luộc
• Miến Huế
• Cá chiên hoặc chả ram

Mâm cỗ của người miền Trung thể hiện sự tinh tế và phong phú trong ẩm thực, đồng thời gửi gắm những lời cầu chúc tốt đẹp cho năm mới.

Miền Nam

Tại miền Nam, mâm cỗ cúng Giao Thừa thường đơn giản nhưng không kém phần trang trọng, bao gồm:

• Bánh tét
• Canh măng
• Thịt kho tàu
• Chả giò
• Nem
• Gỏi tôm thịt

Những món ăn này thể hiện sự hài hòa và mong muốn một năm mới sung túc, an lành cho gia đình.

Việc chuẩn bị mâm cỗ cúng Giao Thừa theo vùng miền không chỉ là nét đẹp truyền thống mà còn là dịp để các thế hệ trong gia đình sum họp, cùng nhau chia sẻ và gìn giữ những giá trị văn hóa quý báu của dân tộc.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai Hành Khiển.

Con kính lạy ngài Đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.

Nay là phút Giao thừa năm Ất Tỵ.

Chúng con là: [Họ và tên các thành viên trong gia đình]

Ngụ tại: [Địa chỉ nơi ở]

Nhân phút thiêng liêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.

Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời các ngài giá lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con được minh niên khang thái, vạn sự cát tường. Bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn Trời, Phật, chư vị Tôn thần.

Cúi xin chín phương Trời, mười phương Chư Phật cùng chư vị Tôn thần chứng giám, phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

Con kính lạy Đức Bồ Tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Cựu niên Hành khiển, cựu Hành binh chi thần, cựu Phán quan.

Con kính lạy ngài Đương niên Hành khiển, đương niên Hành binh chi thần, đương niên Phán quan.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.

Nay là phút Giao thừa năm Giáp Thìn chuyển sang năm Ất Tỵ.

Chúng con là: [Họ và tên các thành viên trong gia đình]

Ngụ tại: [Địa chỉ nơi ở]

Nhân phút thiêng liêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế Tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.

Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời các ngài giá lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con được minh niên khang thái, vạn sự tốt lành. Bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn Trời, Phật, chư vị Tôn thần.

Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương Trời, mười phương Chư Phật cùng chư vị Tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

Con kính lạy Đức Bồ Tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh.

Nay là phút Giao thừa năm Giáp Thìn chuyển sang năm Ất Tỵ.

Chúng con là: [Họ và tên các thành viên trong gia đình]

Ngụ tại: [Địa chỉ nơi ở]

Phút Giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghinh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán. Tín chủ chúng con thành tâm tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật-Thánh, dâng hiến Tôn thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, các ngài bản gia Táo phủ thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời các cụ tiên linh, cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, bá thúc đệ huynh, cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết Giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ...

Hôm nay là ngày 29 tháng Chạp năm Ất Tỵ 2025.

Tín chủ (chúng) con là: [Họ và tên các thành viên trong gia đình]

Ngụ tại: [Địa chỉ nơi ở]

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá thúc huynh đệ, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ chúng con được minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn Thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ Địa.

Con kính lạy ngài Định Phúc Táo Quân.

Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long Mạch, Tài Thần.

Con kính lạy các ngài Địa Chúa Long Mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.

Con kính lạy các cụ Tổ tiên nội ngoại chư vị Tiên Linh.

Nay là giờ phút Giao Thừa năm Ất Tỵ.

Chúng con là: [Họ và tên các thành viên trong gia đình]

Ngụ tại: [Địa chỉ nơi ở]

Phút Giao Thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghinh tân, giờ Tý đầu Xuân, đón mừng Nguyên Đán. Chúng con thành tâm sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời:

• Ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
• Ngài Bản xứ Thần linh Thổ Địa.
• Ngài Định Phúc Táo Quân.
• Ngài Phúc Đức Chính Thần.
• Các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long Mạch, Tài Thần.
• Ngài Bản Gia Táo Quân.
• Các ngài Địa Chúa Long Mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.

Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con lại kính mời các cụ Tiên Linh Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá Thúc Huynh Đệ, Cô Di Tỷ Muội, nội ngoại tộc chư vị hương linh, cúi xin giáng về linh sàng thụ hưởng lễ vật.

Chúng con lại kính mời các vị Vong Linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết Giao Thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng Tôn Thần, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho chúng con: Minh niên khang thái, vạn sự cát tường. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.

Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Con kính lạy Thần Tài vị tiền.

Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.

Tín chủ con là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay là ngày 29 tháng Chạp năm Giáp Thìn.

Chúng con thành tâm sửa biện hương hoa, phẩm vật, lễ nghi cung trần, dâng lên trước án, kính mời ngài Thần Tài lai lâm thụ hưởng.

Cúi xin ngài phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)