Phong Tục Cúng Mùng 3 Tết: Ý Nghĩa và Hướng Dẫn Chuẩn Bị Mâm Cúng

Lễ cúng mùng 3 Tết, còn được gọi là lễ hóa vàng, là một nghi thức truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam. Vào ngày này, gia đình thực hiện nghi lễ tiễn đưa ông bà, tổ tiên về cõi vĩnh hằng sau ba ngày Tết sum vầy cùng con cháu, thể hiện lòng thành kính và biết ơn sâu sắc đối với tổ tiên. Đồng thời, lễ cúng mùng 3 Tết cũng mang ý nghĩa cầu mong tổ tiên phù hộ cho gia đình một năm mới an lành, may mắn và thịnh vượng.

Việc chuẩn bị mâm cúng chu đáo và thực hiện nghi lễ một cách trang trọng không chỉ thể hiện lòng hiếu thảo của con cháu mà còn góp phần giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Lễ cúng mùng 3 Tết, hay còn gọi là lễ hóa vàng, thường được tiến hành vào ngày mùng 3 tháng Giêng Âm lịch. Thời gian cúng thường được chọn vào buổi sáng, trước 12 giờ trưa, để đảm bảo sự trang nghiêm và tôn kính. Tuy nhiên, việc lựa chọn giờ cụ thể có thể linh hoạt tùy theo điều kiện của từng gia đình và phong tục địa phương.

Trong năm Ất Tỵ 2025, một số khung giờ được xem là tốt để thực hiện lễ cúng mùng 3 Tết bao gồm:

• Giờ Mão (5h - 7h sáng): Đây là giờ Ngọc Đường, mang ý nghĩa tốt lành, thích hợp cho các nghi lễ quan trọng.
• Giờ Thìn (7h - 9h sáng): Thời điểm này tượng trưng cho sự thịnh vượng, phát đạt, rất phù hợp để cầu mong một năm mới đầy may mắn.
• Giờ Tỵ (9h - 11h sáng): Giờ này biểu trưng cho sự phát triển mạnh mẽ, thích hợp để cầu mong tài lộc và công việc kinh doanh thuận lợi.
• Giờ Ngọ (11h - 13h trưa): Đây là giờ Tư Mệnh, mang lại năng lượng tích cực, giúp gia đình cầu may mắn và bình an.
• Giờ Mùi (13h - 15h chiều): Giờ này đại diện cho sự phát triển bền vững và giàu có.
• Giờ Thân (15h - 17h chiều): Thời điểm này mang ý nghĩa khởi đầu thuận lợi, thích hợp cho nghi thức cúng.
• Giờ Dậu (17h - 19h tối): Đây là giờ Minh Đường Hoàng Đạo, rất tốt để tiến hành các nghi lễ quan trọng như hóa vàng.

Việc lựa chọn giờ cúng phù hợp không chỉ dựa trên các khung giờ hoàng đạo mà còn cần cân nhắc đến điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của gia đình. Quan trọng nhất là lòng thành kính và sự chuẩn bị chu đáo để nghi lễ diễn ra trang trọng và ý nghĩa.

Trước khi tiến hành lễ cúng mùng 3 Tết, việc chuẩn bị bàn thờ một cách trang nghiêm và sạch sẽ là rất quan trọng, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên. Dưới đây là các bước cần thực hiện:

• Lau dọn bàn thờ: Vệ sinh bàn thờ sạch sẽ, loại bỏ bụi bẩn và sắp xếp lại các vật phẩm thờ cúng một cách gọn gàng.
• Thay nước trong chén thờ: Đổ bỏ nước cũ và thay bằng nước sạch mới trong các chén thờ.
• Sắp xếp bát hương và nến: Đặt bát hương ở vị trí trung tâm, nến và các đồ thờ cúng khác được bố trí cân đối hai bên.

Việc chuẩn bị bàn thờ chu đáo không chỉ thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên mà còn tạo không gian linh thiêng, trang trọng cho lễ cúng mùng 3 Tết.

Mâm cúng mùng 3 Tết, hay còn gọi là lễ hóa vàng, được chuẩn bị chu đáo với các lễ vật truyền thống, thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với tổ tiên. Thành phần mâm cúng có thể khác nhau tùy theo vùng miền, nhưng thường bao gồm:

• Nến và hương: Tạo không gian trang nghiêm, linh thiêng cho lễ cúng.
• Trầu cau: Biểu trưng cho sự kính trọng và lòng thành của con cháu.
• Mâm ngũ quả: Gồm năm loại trái cây tượng trưng cho ngũ hành, cầu mong sự đủ đầy và may mắn.
• Tiền vàng, vàng mã: Được đốt sau khi cúng, tiễn đưa tổ tiên và cầu mong sự phù hộ.
• Mâm cỗ mặn: Bao gồm các món ăn truyền thống như gà luộc, bánh chưng, giò lụa, nem rán, canh măng, dưa hành.
• Rượu, nước: Dâng lên tổ tiên, thể hiện sự thanh khiết và hiếu kính.
• Hoa tươi: Thường là hoa cúc, hoa ly, biểu trưng cho sự tươi mới và kính trọng.
• Hai cây mía: Tượng trưng cho sự dẫn đường, hỗ trợ tổ tiên về trời.

Thành phần mâm cúng có thể thay đổi tùy theo phong tục và điều kiện của từng gia đình, nhưng quan trọng nhất là lòng thành kính và sự chuẩn bị chu đáo để bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên.

Trong dịp lễ cúng mùng 3 Tết, mỗi vùng miền tại Việt Nam có những đặc trưng riêng trong việc chuẩn bị mâm cúng, phản ánh sự đa dạng và phong phú của văn hóa ẩm thực địa phương.

Việc chuẩn bị mâm cúng theo đặc trưng vùng miền không chỉ thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên mà còn góp phần duy trì và phát huy những nét đẹp truyền thống văn hóa của từng địa phương.

Trong ngày mùng 3 Tết, nhiều gia đình Việt Nam thực hiện lễ cúng hóa vàng để tiễn đưa tổ tiên sau những ngày Tết sum vầy. Dưới đây là bài văn khấn truyền thống được sử dụng trong dịp này:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.

Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.

Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm ..., tín chủ con là ... (họ tên), ngụ tại ... (địa chỉ).

Nhân dịp đầu xuân năm mới, tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, tín chủ con cùng toàn gia kính cẩn sắm sửa lễ vật, hương hoa, trà quả, đốt nén tâm hương dâng lên trước án, kính mời chư vị Tôn thần, Gia tiên tiền tổ giáng lâm chứng giám, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính cẩn tiễn đưa chư vị Tôn thần, Gia tiên tiền tổ trở về âm cảnh, kính xin chư vị phù hộ độ trì cho gia đình chúng con một năm mới an khang, thịnh vượng, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi thực hiện lễ cúng, gia chủ cần thành tâm và chuẩn bị lễ vật đầy đủ để thể hiện lòng kính trọng đối với tổ tiên và các vị thần linh.

Ngày mùng 3 Tết là dịp quan trọng để gia đình Việt thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Để lễ cúng được tiến hành trang nghiêm và đúng phong tục, cần lưu ý một số điểm sau:

• Chuẩn bị lễ vật đầy đủ và tươm tất: Mâm cúng thường bao gồm gà luộc, xôi, bánh chưng, bánh tét, mâm ngũ quả và các món ăn truyền thống khác. :contentReference[oaicite:0]{index=0}​:contentReference[oaicite:1]{index=1}
• Chọn giờ cúng phù hợp: Nên tiến hành lễ cúng vào giờ hoàng đạo trong ngày để thu hút tài lộc và may mắn cho gia đình. :contentReference[oaicite:2]{index=2}​:contentReference[oaicite:3]{index=3}
• Trang trí bàn thờ sạch sẽ: Trước khi cúng, cần dọn dẹp và trang trí bàn thờ sạch sẽ, đặt mâm cúng ở vị trí trang trọng và thuận tiện cho việc thắp hương.​:contentReference[oaicite:4]{index=4}
• Thắp nén hương số lẻ: Theo phong tục, nên thắp số lẻ như 1, 3, 5 nén hương để biểu thị sự sinh sôi, phát triển. Tránh thắp số chẵn vì trong văn hóa phương Đông, số chẵn được coi là số âm. :contentReference[oaicite:5]{index=5}​:contentReference[oaicite:6]{index=6}
• Giữ gìn vệ sinh trong và sau lễ cúng: Sau khi cúng, cần dọn dẹp sạch sẽ, không để đồ ăn thừa trên bàn thờ, thể hiện sự tôn kính và giữ gìn không gian thờ cúng trang nghiêm.​:contentReference[oaicite:7]{index=7}
• Hạn chế các hoạt động kiêng kỵ: Trong ngày mùng 3 Tết, nên tránh làm việc nặng nhọc, cãi vã hoặc các hoạt động có thể gây xáo trộn không khí bình an trong gia đình. :contentReference[oaicite:8]{index=8}​:contentReference[oaicite:9]{index=9}

Việc tuân thủ những lưu ý trên không chỉ giúp lễ cúng diễn ra suôn sẻ mà còn thể hiện lòng thành kính và sự biết ơn đối với tổ tiên, đồng thời cầu mong một năm mới an lành và thịnh vượng cho gia đình.

Ngày mùng 3 Tết là dịp quan trọng để gia đình thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên. Dưới đây là mẫu văn khấn cúng gia tiên vào ngày mùng 3 Tết, với mong muốn tổ tiên phù hộ cho gia đình một năm mới an lành, thịnh vượng.

Mẫu Văn Khấn:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy chư vị tổ tiên, các bậc tiền nhân linh thiêng, con xin thành tâm kính cẩn dâng lên những lễ vật trên bàn thờ tổ tiên. Xin các bậc tiền nhân chứng giám cho lòng thành kính của con và gia đình.

Con kính xin tổ tiên, ông bà, cha mẹ, phù hộ cho gia đình chúng con một năm mới bình an, sức khỏe dồi dào, làm ăn phát đạt, con cháu hòa thuận, gia đình hạnh phúc, mọi sự như ý. Xin tổ tiên phù hộ độ trì cho đất nước thanh bình, chúng sinh an cư lạc nghiệp.

Con xin kính lạy và cầu xin tổ tiên, gia tiên chứng giám cho lòng thành, tiếp tục che chở, giúp đỡ con cháu trên mọi nẻo đường đời. Chúng con sẽ luôn ghi nhớ công ơn của tổ tiên, sống có hiếu, biết kính trọng gia đình và cội nguồn tổ tông.

Con kính lạy tổ tiên, cầu cho đất nước thịnh vượng, gia đình hạnh phúc, an khang thịnh vượng, tất cả con cháu luôn được bình an và mạnh khỏe. Xin gia tiên chứng giám.

Nam mô A Di Đà Phật!

Lưu ý: Khi cúng, gia chủ nên thắp hương số lẻ, không quên thay nước, lau dọn bàn thờ sạch sẽ, và thành tâm khi khấn vái. Lễ cúng nên được thực hiện vào giờ hoàng đạo để thu hút tài lộc và may mắn cho gia đình.

Ngày mùng 3 Tết, sau khi cúng gia tiên, gia đình sẽ tiễn ông bà, tổ tiên về trời. Đây là một phần quan trọng trong phong tục cúng Tết, thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với tổ tiên, đồng thời cũng là cách để cầu mong sự phù hộ, che chở cho gia đình trong suốt năm mới.

Mẫu Văn Khấn Tiễn Ông Bà Về Trên Trời:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy các vị Tổ tiên, ông bà, cha mẹ và các linh hồn gia đình, con xin phép tiễn các ngài về trời, về nơi an nghỉ. Con kính cẩn dâng lên các ngài những lễ vật thơm ngon nhất, với lòng thành kính và biết ơn vô hạn.

Kính xin tổ tiên, ông bà, cha mẹ về nơi an vui trên trời, để gia đình chúng con luôn gặp may mắn, hạnh phúc, và thành công trong năm mới. Chúng con xin hứa sẽ luôn nhớ ơn tổ tiên, sống hiếu thuận và chăm sóc gia đình, để gia đình luôn được hòa thuận, vạn sự bình an.

Con xin nguyện cầu cho tổ tiên, ông bà được thăng tiến nơi cõi trời, nhận được nhiều phước lành, phù hộ cho con cháu luôn khỏe mạnh, hạnh phúc, và làm ăn phát đạt. Con xin thành tâm tiễn các ngài về trời, cầu xin các ngài phù hộ cho gia đình chúng con.

Nam mô A Di Đà Phật!

Lưu ý: Khi tiễn ông bà về trời, gia chủ nên chuẩn bị lễ vật đầy đủ và thành tâm khi khấn. Lễ tiễn ông bà thường được thực hiện vào buổi chiều, sau khi hoàn thành các nghi lễ cúng gia tiên, nhằm thể hiện sự kính trọng và lòng biết ơn đối với tổ tiên.

Vào ngày mùng 3 Tết, bên cạnh việc cúng gia tiên, các gia đình cũng thường làm lễ cúng Thổ Công Thổ Địa để tạ ơn và cầu mong sự bảo vệ, phù hộ của các thần linh cai quản đất đai, giúp gia đình có một năm mới bình an, tài lộc và phát đạt. Đây là một phần quan trọng trong phong tục cúng Tết truyền thống của người Việt.

Mẫu Văn Khấn Thổ Công Thổ Địa Ngày Mùng 3 Tết:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy: Ngài Thổ Công, Thổ Địa, các vị thần linh cai quản đất đai, các ngài luôn phù hộ cho gia đình chúng con trong mọi công việc, mùa màng, làm ăn. Hôm nay, con xin dâng lễ vật tỏ lòng thành kính, cầu xin các ngài gia hộ cho gia đình chúng con một năm mới an khang, thịnh vượng.

Chúng con kính cẩn dâng lên các ngài những lễ vật tươi ngon nhất, cầu xin các ngài che chở, bảo vệ cho đất đai vững bền, cho mọi sự hanh thông, công việc làm ăn thuận lợi, sức khỏe dồi dào. Xin các ngài luôn phù hộ cho gia đình chúng con có một năm an lành, hạnh phúc, vạn sự như ý.

Kính xin Thổ Công, Thổ Địa, các vị thần linh cai quản đất đai nơi đây, chứng giám lòng thành của chúng con, thấu tỏ ước nguyện và gia hộ cho gia đình chúng con luôn được bình an, làm ăn phát đạt, đất đai vườn tược xanh tươi, mùa màng bội thu.

Con xin nguyện lòng thành, kính mời các ngài về chứng giám, cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho gia đình chúng con trong suốt năm mới này.

Nam mô A Di Đà Phật!

Lưu ý: Lễ cúng Thổ Công Thổ Địa ngày mùng 3 Tết không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn là dịp để gia chủ cầu nguyện cho đất đai, nhà cửa được an lành, công việc thuận lợi. Lễ vật có thể bao gồm các món ăn chay, hoa quả tươi và trà rượu, tùy vào điều kiện của từng gia đình.

Ngày Mùng 3 Tết là thời điểm quan trọng trong phong tục cúng Tết của người Việt, không chỉ cúng gia tiên mà còn là dịp để các gia đình cúng Thần Tài, cầu mong tài lộc, may mắn và sự thịnh vượng trong năm mới. Thần Tài là vị thần mang đến sự sung túc, phát đạt trong công việc và kinh doanh, đặc biệt được các gia đình buôn bán, làm ăn thờ cúng.

Mẫu Văn Khấn Cúng Thần Tài Ngày Mùng 3 Tết:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy: Ngài Thần Tài, Ngài là vị thần cai quản tài lộc, mang đến may mắn cho gia đình chúng con trong năm mới này. Hôm nay, con xin thành tâm dâng lễ vật, cúi xin ngài chứng giám lòng thành, gia hộ cho gia đình chúng con một năm mới tràn đầy tài lộc, công việc thuận lợi, làm ăn phát đạt.

Con xin kính dâng lên Ngài những lễ vật tươi ngon, hoa quả và trà rượu để tỏ lòng thành kính. Kính mong ngài luôn phù hộ cho gia đình chúng con, bảo vệ và mang đến nhiều may mắn trong công việc và cuộc sống. Xin ngài giúp đỡ chúng con vượt qua mọi khó khăn, làm ăn phát đạt, sức khỏe dồi dào và gia đình luôn hạnh phúc.

Con xin nguyện lòng thành, kính mời Ngài về chứng giám, xin Ngài phù hộ độ trì cho gia đình chúng con một năm mới thành công và thịnh vượng.

Nam mô A Di Đà Phật!

Lưu ý: Lễ cúng Thần Tài thường diễn ra vào ngày mùng 3 Tết với các lễ vật như hoa quả, trà, rượu, và đặc biệt là vàng mã để tỏ lòng thành kính. Các gia đình thường cúng vào buổi sáng sớm, trước khi bắt đầu công việc trong năm mới, để cầu mong sự nghiệp phát triển và tài lộc đến với gia đình.

Ngày Mùng 3 Tết là dịp để các gia đình tổ chức lễ cầu an, cầu mong sức khỏe, bình an và may mắn cho tất cả các thành viên trong gia đình. Đây cũng là thời điểm thích hợp để bày tỏ lòng biết ơn với tổ tiên và cầu xin sự bảo vệ, che chở trong năm mới. Lễ cầu an giúp gia đình có một năm mới an lành, gặp nhiều may mắn trong công việc và cuộc sống.

Mẫu Văn Khấn Cầu An Ngày Mùng 3 Tết:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy: Hôm nay, ngày mùng 3 Tết, con kính cẩn dâng lễ vật để cầu xin sự bình an, sức khỏe và tài lộc cho gia đình chúng con trong năm mới. Con xin kính mời các vị thần linh, tổ tiên về chứng giám lòng thành và bảo vệ gia đình chúng con khỏi mọi tai ương, bệnh tật và tai họa.

Kính xin các vị thần linh, gia tiên phù hộ độ trì cho gia đình con luôn khỏe mạnh, bình an, công việc thuận lợi, tình cảm hòa hợp, và có một năm mới gặp nhiều may mắn, phát đạt. Con xin thành tâm cầu xin sự bình an cho mọi người trong gia đình, cho những ai có mặt trong buổi lễ hôm nay, để mọi người luôn khỏe mạnh, hạnh phúc, không gặp phải điều xui xẻo hay khó khăn nào.

Con xin thành tâm dâng lên những lễ vật tươi ngon, cầu xin thần linh chứng giám và ban phúc lành. Xin các ngài giúp con và gia đình vượt qua mọi thử thách trong cuộc sống, giúp con và những người thân yêu luôn sống vui vẻ và an lành trong suốt năm mới này.

Nam mô A Di Đà Phật!

Lưu ý: Lễ cầu an thường được tổ chức vào sáng mùng 3 Tết, là dịp để các gia đình xin phép tổ tiên và thần linh cầu mong một năm mới sức khỏe dồi dào, bình an và gặp nhiều may mắn. Các lễ vật thường dâng lên bao gồm hoa quả, trà, rượu, và vàng mã để thể hiện lòng thành kính.

Ngày cuối cùng của Tết Nguyên Đán, tức là ngày mùng 3 Tết, là thời điểm để các gia đình tiến hành lễ cúng tất niên, kết thúc ba ngày Tết. Đây là dịp để cảm tạ tổ tiên, các vị thần linh đã phù hộ gia đình trong suốt năm qua, đồng thời cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho năm mới.

Mẫu Văn Khấn Cúng Tất Niên Kết Thúc Ba Ngày Tết:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy: Hôm nay, ngày mùng 3 Tết, con kính cẩn dâng lễ vật lên tổ tiên, thần linh và các vị thánh thần để tạ ơn vì đã phù hộ cho gia đình chúng con trong suốt năm qua. Nhờ sự che chở của các ngài, gia đình con đã được bình an, may mắn và thuận lợi trong công việc, học hành cũng như sức khỏe.

Con xin kính lạy tổ tiên và các thần linh, mong các ngài luôn gia hộ cho gia đình chúng con trong năm mới này, giúp cho mọi người trong gia đình được mạnh khỏe, công việc suôn sẻ, tài lộc dồi dào, và luôn gặp nhiều may mắn, hạnh phúc.

Con xin thành tâm dâng lên những lễ vật tươi ngon để tỏ lòng thành kính với các ngài. Mong các ngài chứng giám lòng thành của con và gia đình, đồng thời ban phúc lộc cho gia đình chúng con trong năm mới này. Xin các ngài bảo vệ gia đình con khỏi mọi tai ương, giúp mọi điều tốt lành luôn đến với chúng con.

Nam mô A Di Đà Phật!

Lưu ý: Lễ cúng tất niên vào ngày mùng 3 Tết là dịp để gia đình kết thúc những ngày Tết truyền thống và cầu mong một năm mới an lành. Các lễ vật thường bao gồm trái cây, bánh chưng, rượu, trà và vàng mã, thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với tổ tiên, thần linh.