Soạn Văn 7 Cốm Vòng – Khám Phá Hương Vị Truyền Thống Việt

Tác phẩm: Cốm Vòng là một tùy bút đặc sắc trích từ tập Miếng ngon Hà Nội, được sáng tác vào mùa thu năm 1952 tại Hà Nội và hoàn thiện trong giai đoạn 1956–1959 tại Sài Gòn. Tác phẩm thể hiện tình cảm sâu sắc của tác giả đối với món cốm – một nét văn hóa ẩm thực truyền thống của người Hà Nội.

Thể loại: Tùy bút.

Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả và biểu cảm.

Tác giả: Vũ Bằng (1913–1984), quê quán tại Hà Nội, là một nhà văn nổi tiếng với các tác phẩm truyện ngắn, tùy bút và bút ký. Ông được biết đến với phong cách viết tinh tế, sâu lắng, thể hiện tình yêu sâu sắc đối với văn hóa và ẩm thực truyền thống Việt Nam.

Bài tùy bút "Một thứ quà của lúa non: Cốm" của Vũ Bằng là một bản hòa ca tinh tế về món cốm – tinh hoa ẩm thực Hà Nội. Tác giả dẫn dắt người đọc qua hành trình cảm xúc, từ hương thơm dịu dàng của lúa non đến quá trình chế biến công phu, thể hiện sự trân trọng và tình yêu sâu sắc với văn hóa dân tộc.

• Hương vị cốm: Tác giả miêu tả cốm với mùi thơm thoang thoảng của lúa đòng đòng, vị ngọt thanh khiết, gợi nhớ đến hương đồng gió nội.
• Quy trình chế biến: Cốm được làm qua nhiều công đoạn tỉ mỉ như ngắt lúa, tuốt lúa, rang, giã, sàng và hồ, thể hiện sự cần cù và khéo léo của người làm nghề.
• Ý nghĩa văn hóa: Cốm không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng của sự tinh tế, thanh lịch và truyền thống trong văn hóa Hà Nội.

Qua bài viết, Vũ Bằng không chỉ giới thiệu món cốm mà còn gửi gắm tình cảm yêu mến, trân trọng đối với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Tác phẩm "Một thứ quà của lúa non: Cốm" của Vũ Bằng là một minh chứng cho nghệ thuật tùy bút đặc sắc, thể hiện qua nhiều yếu tố nghệ thuật tinh tế:

• Ngôn ngữ giàu hình ảnh: Tác giả sử dụng những từ ngữ gợi cảm, giàu hình ảnh để miêu tả hương vị và màu sắc của cốm, tạo nên một bức tranh sống động về món quà quê hương.
• Biểu cảm sâu sắc: Qua từng câu chữ, Vũ Bằng thể hiện tình cảm yêu mến, trân trọng đối với cốm, làm nổi bật giá trị văn hóa và tinh thần của món ăn truyền thống này.
• Miêu tả tinh tế: Tác giả khéo léo miêu tả quá trình làm cốm và cách thưởng thức, giúp người đọc cảm nhận được sự công phu và tinh tế trong từng công đoạn.
• Liên kết cảm xúc và thiên nhiên: Bài viết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc cá nhân và vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo nên một bản hòa ca giữa con người và đất trời.

Những yếu tố nghệ thuật trên không chỉ làm nổi bật giá trị của cốm mà còn thể hiện tài năng và tâm hồn nhạy cảm của Vũ Bằng, góp phần lưu giữ và tôn vinh nét đẹp văn hóa truyền thống Việt Nam.

Bài tùy bút "Một thứ quà của lúa non: Cốm" của Vũ Bằng không chỉ là lời ca ngợi món ăn truyền thống mà còn chứa đựng nhiều giá trị sâu sắc về văn hóa và con người Việt Nam.

• Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống: Tác phẩm thể hiện sự trân trọng đối với cốm – một biểu tượng của tinh hoa ẩm thực Hà Nội, qua đó khẳng định vẻ đẹp của văn hóa dân tộc.
• Thể hiện tình yêu quê hương: Qua những miêu tả tinh tế về hương vị và quá trình làm cốm, tác giả bày tỏ tình cảm sâu nặng với quê hương, đất nước.
• Khơi gợi lòng tự hào dân tộc: Bài văn nhấn mạnh sự độc đáo và tinh tế của cốm, từ đó khơi dậy niềm tự hào về bản sắc văn hóa Việt Nam.
• Gợi mở thông điệp về sự gìn giữ truyền thống: Tác phẩm nhắc nhở thế hệ trẻ về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.

Thông qua hình ảnh cốm, Vũ Bằng đã truyền tải một thông điệp sâu sắc về tình yêu quê hương, sự trân trọng văn hóa truyền thống và khát vọng gìn giữ bản sắc dân tộc.

Để hiểu sâu sắc văn bản "Cốm Vòng" của Vũ Bằng, dưới đây là hướng dẫn soạn bài và gợi ý trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa:

1. Chuẩn bị đọc:
   • Tìm hiểu về tác giả Vũ Bằng: Ông là nhà văn nổi tiếng với các tác phẩm tùy bút và bút ký, có tình yêu sâu sắc với văn hóa và ẩm thực Hà Nội.
   • Nắm bắt nội dung chính của văn bản: "Cốm Vòng" ca ngợi vẻ đẹp và giá trị văn hóa của cốm - món ăn truyền thống của Hà Nội.
2. Trải nghiệm cùng văn bản:
   • Đọc kỹ văn bản: Chú ý đến cách miêu tả hương vị, màu sắc và quá trình làm cốm mà tác giả trình bày.
   • Cảm nhận tình cảm của tác giả: Tìm hiểu cách Vũ Bằng thể hiện sự trân trọng và yêu mến đối với cốm và văn hóa Hà Nội.
3. Suy ngẫm và phản hồi:
   • Câu 1: Những từ ngữ, hình ảnh nào trong văn bản thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả đối với cốm?
   • Gợi ý trả lời: Tác giả sử dụng những từ ngữ như "thơm tho", "lạ lùng", "trân trọng", "nâng niu" để diễn tả tình cảm yêu mến và trân trọng đối với cốm.
   • Câu 2: Tìm những chi tiết cho thấy sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên trong văn bản.
   • Gợi ý trả lời: Tác giả miêu tả mùi hương của lúa non, màu sắc của cốm và liên hệ chúng với cảm xúc cá nhân, tạo nên sự hòa quyện giữa thiên nhiên và tâm hồn con người.
   • Câu 3: Qua văn bản, em cảm nhận gì về con người của tác giả?
   • Gợi ý trả lời: Vũ Bằng là người tinh tế, nhạy cảm, có tình yêu sâu sắc với quê hương và văn hóa truyền thống.
   • Câu 4: Xác định chủ đề của văn bản và nêu cơ sở xác định.
   • Gợi ý trả lời: Chủ đề của văn bản là ca ngợi vẻ đẹp và giá trị của cốm - món quà đặc trưng của Hà Nội. Cơ sở xác định dựa trên nội dung miêu tả và tình cảm mà tác giả dành cho cốm trong suốt bài viết.

Thông qua việc soạn bài và trả lời các câu hỏi trên, học sinh sẽ hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa của cốm cũng như tình cảm sâu sắc của tác giả đối với món ăn truyền thống này.

Văn bản "Cốm Vòng" không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là cầu nối giữa truyền thống và hiện đại, giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về văn hóa ẩm thực và giá trị tinh thần của người Việt.

• Tham quan làng nghề truyền thống: Học sinh có thể tổ chức chuyến đi thực tế đến làng Vòng, nơi nổi tiếng với nghề làm cốm, để trực tiếp quan sát quy trình sản xuất và cảm nhận hương vị đặc trưng của cốm.
• Thảo luận về giá trị văn hóa: Trong lớp học, giáo viên có thể tổ chức buổi thảo luận về vai trò của cốm trong văn hóa Việt Nam, từ đó giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống.
• Tìm hiểu về ẩm thực truyền thống: Học sinh có thể nghiên cứu và trình bày về các món ăn truyền thống khác của Việt Nam, so sánh với cốm để thấy được sự đa dạng và phong phú của ẩm thực dân tộc.
• Liên hệ với cuộc sống hiện đại: Thảo luận về cách mà các giá trị truyền thống như cốm có thể được bảo tồn và phát triển trong xã hội hiện đại, từ đó khơi gợi ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa.

Thông qua những hoạt động trên, học sinh không chỉ hiểu rõ hơn về tác phẩm "Cốm Vòng" mà còn phát triển kỹ năng tư duy, phân tích và liên hệ thực tế, góp phần hình thành nhân cách và lòng tự hào dân tộc.

Để hiểu sâu hơn về tác phẩm "Cốm Vòng" trong chương trình Ngữ văn lớp 7, bạn có thể tham khảo các tài liệu sau:

Để hỗ trợ việc học tập, bạn có thể tham khảo video hướng dẫn soạn bài "Cốm Vòng" lớp 7 Chân trời sáng tạo dưới đây:

Chúc bạn học tốt và hiểu sâu về giá trị văn hóa qua tác phẩm này!