Chủ đề tết đoan ngọ thường cúng gì: Tết Đoan Ngọ là dịp lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm. Vào ngày này, các gia đình thường chuẩn bị mâm cúng với những lễ vật đặc trưng để tỏ lòng thành kính với tổ tiên và cầu mong sức khỏe, may mắn. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách chuẩn bị mâm cúng Tết Đoan Ngọ đầy đủ và ý nghĩa nhất.
Mục lục
Các món ăn truyền thống trong Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, là dịp lễ truyền thống quan trọng của người Việt. Trong ngày này, các gia đình thường chuẩn bị những món ăn đặc trưng, mang ý nghĩa cầu mong sức khỏe và may mắn. Dưới đây là một số món ăn truyền thống thường có trong ngày Tết Đoan Ngọ:
- Rượu nếp cẩm: Món ăn này được làm từ gạo nếp lên men, có vị ngọt và hương thơm đặc trưng. Người ta tin rằng ăn rượu nếp cẩm vào buổi sáng sớm của Tết Đoan Ngọ giúp tiêu diệt sâu bọ trong cơ thể, mang lại sức khỏe tốt.
- Bánh tro (bánh gio): Đây là loại bánh được làm từ gạo nếp ngâm trong nước tro của các loại cây, sau đó gói trong lá và luộc chín. Bánh có màu vàng nâu, vị thanh mát, thường được ăn kèm với mật mía, tượng trưng cho sự thanh khiết và giải nhiệt trong ngày hè.
- Hoa quả theo mùa: Các loại trái cây như vải, mận, xoài, dưa hấu thường được chọn để cúng và thưởng thức trong ngày này. Những loại quả này không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa xua đuổi sâu bọ, đem lại may mắn cho gia đình.
- Xôi ngũ sắc: Món xôi với năm màu sắc khác nhau, tượng trưng cho ngũ hành, thể hiện sự hài hòa và cân bằng trong cuộc sống. Xôi ngũ sắc thường xuất hiện trong mâm cúng Tết Đoan Ngọ ở một số vùng miền.
- Chè trôi nước: Đây là món chè với những viên bột nếp tròn, nhân đậu xanh, nấu trong nước đường gừng, thể hiện sự trôi chảy và thuận lợi trong cuộc sống. Chè trôi nước thường được chuẩn bị trong mâm cúng ở miền Nam.
Những món ăn trên không chỉ mang đậm nét văn hóa truyền thống mà còn thể hiện mong muốn về sức khỏe, bình an và may mắn cho mọi người trong dịp Tết Đoan Ngọ.
.png)
Ý nghĩa của các món ăn trong Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, là dịp lễ truyền thống quan trọng của người Việt Nam. Trong ngày này, các gia đình thường chuẩn bị những món ăn đặc trưng, mỗi món mang một ý nghĩa sâu sắc, thể hiện mong muốn về sức khỏe, bình an và may mắn. Dưới đây là một số món ăn truyền thống và ý nghĩa của chúng:
- Rượu nếp cẩm: Đây là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Đoan Ngọ. Rượu nếp cẩm được làm từ gạo nếp lên men, có vị ngọt và hương thơm đặc trưng. Theo quan niệm dân gian, ăn rượu nếp cẩm vào buổi sáng sớm giúp tiêu diệt sâu bọ, ký sinh trùng trong cơ thể, mang lại sức khỏe tốt.
- Bánh tro (bánh gio): Bánh tro được làm từ gạo nếp ngâm trong nước tro của các loại cây, sau đó gói trong lá và luộc chín. Bánh có màu vàng nâu, vị thanh mát, thường được ăn kèm với mật mía. Món bánh này tượng trưng cho sự thanh khiết, giúp thanh lọc cơ thể và giải nhiệt trong những ngày hè oi bức.
- Hoa quả theo mùa: Các loại trái cây như vải, mận, xoài, dưa hấu thường được chọn để cúng và thưởng thức trong ngày Tết Đoan Ngọ. Những loại quả này không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa xua đuổi sâu bọ, đem lại may mắn và sức khỏe cho gia đình.
- Xôi ngũ sắc: Xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống với năm màu sắc khác nhau, tượng trưng cho ngũ hành trong văn hóa phương Đông. Món xôi này thể hiện sự hài hòa, cân bằng và mong muốn về một cuộc sống đầy đủ, sung túc.
- Chè trôi nước: Chè trôi nước gồm những viên bột nếp tròn, nhân đậu xanh, nấu trong nước đường gừng. Món chè này biểu trưng cho sự trôi chảy, thuận lợi trong cuộc sống và công việc.
Những món ăn truyền thống trong Tết Đoan Ngọ không chỉ phong phú về hương vị mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa sâu sắc, thể hiện ước nguyện về sức khỏe, bình an và hạnh phúc của người Việt.
Phong tục cúng Tết Đoan Ngọ theo vùng miền
Tết Đoan Ngọ, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, là dịp lễ truyền thống quan trọng của người Việt Nam. Mỗi vùng miền trên đất nước lại có những phong tục cúng lễ và món ăn đặc trưng riêng, thể hiện sự đa dạng và phong phú trong văn hóa dân tộc.
-
Miền Bắc:
Ở miền Bắc, mâm cúng Tết Đoan Ngọ thường bao gồm:
- Cơm rượu nếp: Được làm từ gạo nếp lứt hoặc nếp cẩm, hạt rời, vị nồng, giúp tiêu diệt sâu bọ trong cơ thể.
- Bánh gio (bánh tro): Loại bánh không nhân, ăn kèm mật mía, tượng trưng cho sự thanh khiết và giải nhiệt.
- Hoa quả theo mùa: Các loại trái cây như mận, vải, dưa hấu được chọn để cúng và thưởng thức, mang ý nghĩa xua đuổi sâu bọ và cầu mong sức khỏe.
-
Miền Trung:
Người miền Trung có những món đặc trưng trong mâm cúng như:
- Cơm rượu nếp: Làm từ nếp trắng, được nén thành từng khối vuông vắn, mang hương vị đặc trưng.
- Chè kê: Món chè đặc biệt phổ biến ở Huế và Quảng Nam, chế biến từ hạt kê, có tác dụng bồi bổ khí huyết và giải nhiệt.
- Thịt vịt: Theo quan niệm, thịt vịt có tính hàn, giúp cân bằng cơ thể trong thời tiết oi bức của mùa hè.
-
Miền Nam:
Tại miền Nam, mâm cúng Tết Đoan Ngọ thường bao gồm:
- Cơm rượu nếp: Được viên thành những viên tròn nhỏ, vị ngọt nhẹ, thể hiện sự đoàn viên và sum họp.
- Bánh ú tro: Bánh có nhân đậu xanh hoặc thịt, hình chóp, mang ý nghĩa cầu mong sự no đủ và hạnh phúc.
- Chè trôi nước: Món chè với những viên bột nếp tròn, nhân đậu xanh, nấu trong nước đường gừng, biểu trưng cho sự trôi chảy và thuận lợi trong cuộc sống.
- Hoa quả theo mùa: Các loại trái cây như chôm chôm, xoài, dưa hấu được sử dụng trong mâm cúng, tượng trưng cho sự tươi mới và phát triển.
Những phong tục cúng Tết Đoan Ngọ đa dạng theo vùng miền không chỉ thể hiện sự phong phú trong văn hóa ẩm thực mà còn phản ánh những giá trị truyền thống và tâm linh sâu sắc của người Việt Nam.

Mẫu văn khấn Tết Đoan Ngọ truyền thống
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị hương linh.
Tín chủ (chúng) con là: [Họ và tên]
Ngụ tại: [Địa chỉ]
Hôm nay là ngày mồng 5 tháng 5 âm lịch, nhằm ngày Tết Đoan Ngọ, tín chủ chúng con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, trà quả, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần, cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị hương linh gia tiên nội ngoại họ..., cúi xin thương xót con cháu, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ tại nhà này, đất này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an, bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Mẫu văn khấn cúng tổ tiên ngày Tết Đoan Ngọ
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị hương linh.
Tín chủ (chúng) con là: [Họ và tên]
Ngụ tại: [Địa chỉ]
Hôm nay là ngày mồng 5 tháng 5 âm lịch, nhằm ngày Tết Đoan Ngọ, tín chủ chúng con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, trà quả, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần, cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị hương linh gia tiên nội ngoại họ..., cúi xin thương xót con cháu, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ tại nhà này, đất này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an, bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Mẫu văn khấn cúng thần linh ngày Tết Đoan Ngọ
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Tín chủ (chúng) con là: [Họ và tên]
Ngụ tại: [Địa chỉ]
Hôm nay là ngày mồng 5 tháng 5 âm lịch, nhằm ngày Tết Đoan Ngọ, tín chủ chúng con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, trà quả, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần, cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì, cho gia đình chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an, bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
XEM THÊM:
Mẫu văn khấn cúng ngoài trời ngày Tết Đoan Ngọ
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh.
Tín chủ (chúng) con là: [Họ và tên]
Ngụ tại: [Địa chỉ]
Hôm nay là ngày mồng 5 tháng 5 âm lịch, nhằm ngày Tết Đoan Ngọ, tín chủ chúng con thành tâm sửa biện hương đăng, lễ vật, hoa quả, trà nước, kính dâng trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần, cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ..., cúi xin các vị thương xót con cháu, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị tiền chủ, hậu chủ tại nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an, bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)