Tết mùng 3 cúng gì? Mâm lễ, nghi thức và văn khấn đúng chuẩn

Việc cúng mùng 3 Tết, hay còn gọi là lễ cúng hóa vàng, mang ý nghĩa rất đặc biệt trong văn hóa Tết cổ truyền Việt Nam. Đây là nghi thức tiễn đưa ông bà tổ tiên sau ba ngày sum họp với con cháu, thể hiện lòng biết ơn và kính trọng của con cháu đối với tổ tiên. Ngoài ra, lễ cúng này còn mang lại nhiều giá trị tâm linh và văn hóa.

• Thể hiện lòng hiếu thảo: Nghi lễ này giúp con cháu gửi gắm lòng thành kính, biết ơn tới ông bà tổ tiên và mong muốn tổ tiên phù hộ cho một năm mới an lành, hạnh phúc.
• Tăng cường gắn kết gia đình: Các thành viên cùng nhau chuẩn bị lễ cúng, cùng tham gia vào quá trình lễ nghi, giúp tạo nên tình cảm gắn bó, đoàn kết.
• Cầu mong may mắn, bình an: Lễ cúng hóa vàng là dịp để gia đình cầu nguyện cho một năm mới thuận lợi, công việc và cuộc sống hanh thông, tài lộc dồi dào.

Thông thường, lễ cúng bao gồm mâm cỗ mặn hoặc cỗ chay với các món ăn truyền thống như gà luộc, bánh chưng, nem rán, canh, rượu cùng tiền vàng mã, hoa tươi và 2 cây mía. Người Việt tin rằng hai cây mía này tượng trưng cho đòn gánh để tổ tiên mang lễ vật về cõi âm, và cũng là công cụ để xua đuổi tà ma.

Lễ cúng mùng 3 Tết, hay còn gọi là lễ cúng hóa vàng, thường được tổ chức vào buổi sáng hoặc buổi chiều mùng 3 Tết. Đây là thời điểm cuối cùng trong dịp Tết Nguyên Đán để các gia đình hoàn tất nghi lễ tiễn đưa tổ tiên và bày tỏ lòng thành kính. Mốc thời gian này được chọn vì nó mang ý nghĩa khép lại những ngày Tết, tiễn đưa tổ tiên về lại cõi âm, cầu chúc sự bình an, tài lộc cho cả năm.

Về địa điểm, lễ cúng thường được tổ chức tại gia, nơi đặt bàn thờ gia tiên. Một số gia đình có thể cúng thêm ngoài trời để thỉnh thần linh và tổ tiên ra về. Điều này đặc biệt quan trọng trong phong tục, vì vị trí đặt lễ cúng thể hiện lòng thành kính và sự gần gũi với tổ tiên. Một mâm cúng chu đáo được dâng lên với lòng thành, gửi gắm những lời chúc tốt đẹp từ gia đình cho các bậc tiền nhân.

• Thời gian: Buổi sáng hoặc buổi chiều mùng 3 Tết, tùy điều kiện của từng gia đình.
• Địa điểm: Trên bàn thờ gia tiên trong nhà hoặc ngoài sân nếu cúng trời đất.

Trong lễ cúng, các gia đình cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật bao gồm mâm cỗ, hương hoa, và đồ vàng mã. Các món lễ vật cần được bày biện trang trọng, nhằm thể hiện lòng kính trọng và cầu mong phúc lành từ tổ tiên. Một số gia đình còn thêm các nghi thức nhỏ để hoàn tất lễ tiễn chân trong không khí trang nghiêm và ấm cúng, khép lại kỳ Tết trọn vẹn và an lành.

Việc chuẩn bị lễ vật cho lễ cúng mùng 3 Tết, còn gọi là lễ hóa vàng, thể hiện sự tri ân và lòng thành kính của con cháu đối với ông bà tổ tiên, sau ba ngày Tết sum họp. Lễ vật cần chuẩn bị chu đáo, trang trọng, với các món truyền thống và ý nghĩa.

• Mâm cỗ mặn: Bao gồm các món như gà luộc, bánh chưng hoặc bánh tét, thịt kho, giò chả, canh khổ qua nhồi thịt, và xôi gấc. Những món ăn này mang ý nghĩa cho sự sung túc, sức khỏe và hạnh phúc trong năm mới.
• Vàng mã và tiền âm phủ: Các loại vàng mã tượng trưng cho vật chất và của cải, gửi đến ông bà tổ tiên. Thường thì tiền âm phủ được dùng để cúng trước, rồi đốt để tiễn đưa.
• Mâm ngũ quả: Gồm năm loại trái cây, thường là chuối, bưởi, quýt, mãng cầu và đu đủ. Mâm ngũ quả đại diện cho sự viên mãn, may mắn và sung túc trong cả năm.
• Hoa tươi và nhang: Các loại hoa như cúc, mai, vạn thọ được bày biện để thể hiện lòng kính trọng. Hương nhang giúp tạo không gian trang nghiêm, giúp người cúng kết nối tâm linh với ông bà tổ tiên.
• Bánh kẹo và mứt Tết: Những món này thể hiện sự ngọt ngào, mang lại không khí vui vẻ và ấm áp. Các loại mứt như gừng, dừa, hoặc hạt sen đều mang ý nghĩa về sự hạnh phúc và an lành.
• Trầu cau và thuốc lá: Phong tục trầu cau tượng trưng cho tình cảm và sự đoàn kết gia đình. Thuốc lá cũng thường được dùng trong lễ cúng gia tiên.
• Hai cây mía: Theo dân gian, mía dùng để ông bà chống đi đỡ mỏi hoặc gánh đồ về trời, tượng trưng cho sự giúp đỡ của con cháu.

Mâm cúng mùng 3 Tết cần được bày biện tươm tất và thành kính, để cầu mong ông bà tổ tiên phù hộ độ trì cho gia đình một năm mới an khang, thịnh vượng, vạn sự như ý.

Nghi thức hóa vàng vào ngày mùng 3 Tết, hay còn gọi là lễ cúng tiễn đưa ông bà, là một truyền thống mang ý nghĩa tri ân và tiễn biệt tổ tiên về cõi âm sau ba ngày đoàn tụ cùng con cháu. Đây là lúc gia đình thể hiện lòng hiếu kính và cầu mong sự phù hộ từ tổ tiên trong năm mới.

Để thực hiện nghi thức hóa vàng, gia đình chuẩn bị mâm cúng trang trọng với đầy đủ lễ vật và các vật phẩm tiễn biệt. Những bước thực hiện nghi thức bao gồm:

• Bước 1: Chuẩn bị lễ vật – Mâm cúng thường bao gồm các món ăn truyền thống như gà luộc, xôi, bánh chưng hoặc bánh tét, và hoa quả tươi. Các vật phẩm đặc trưng trong lễ hóa vàng như tiền vàng mã, hương, hoa, rượu cũng được bày biện đầy đủ.
• Bước 2: Thắp hương và cúng khấn – Sau khi bày biện mâm cúng, người chủ lễ sẽ thắp hương, đọc lời khấn để xin phép tiễn đưa ông bà và cầu mong sự bình an, may mắn cho gia đình trong năm mới.
• Bước 3: Hóa vàng – Sau khi cúng xong, tiền vàng mã và các vật phẩm tượng trưng khác được hóa (đốt) để gửi đến tổ tiên, với ý nghĩa là cung cấp cho tổ tiên những vật dụng cần thiết ở cõi âm.
• Bước 4: Kết thúc nghi lễ – Sau khi hoàn tất, các thành viên trong gia đình cảm tạ tổ tiên và chia sẻ phần lễ vật như xôi, bánh chưng để gia đình cùng thưởng thức, kết thúc lễ cúng tiễn đưa ông bà.

Nghi thức hóa vàng là cách để gia đình giữ gìn và tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, góp phần làm cho dịp Tết thêm phần ấm cúng và ý nghĩa. Đây cũng là lời nhắc nhở thế hệ sau tiếp nối phong tục, gìn giữ bản sắc văn hóa tốt đẹp của người Việt.

Bài văn khấn cúng mùng 3 Tết có vai trò quan trọng trong nghi thức lễ hóa vàng, là dịp để gia chủ thể hiện lòng thành kính và sự biết ơn đối với tổ tiên. Bài khấn thường được đọc sau khi lễ vật đã được chuẩn bị và dâng cúng, mang ý nghĩa cầu mong bình an, thịnh vượng và sự phù hộ cho gia đình trong năm mới.

Nội dung bài văn khấn bao gồm các phần chính:

• Giới thiệu ngày tháng và địa điểm: Gia chủ cần đọc ngày và địa điểm thực hiện lễ, thể hiện sự trang trọng và thành kính.
• Thành phần cúng bái: Văn khấn thường liệt kê các vị thần linh và gia tiên được cúng dâng, thể hiện sự kính trọng và cầu nguyện.
• Lời tạ ơn và cầu nguyện: Cầu xin sự che chở, bảo vệ và ban phúc lộc từ tổ tiên. Đây là phần quan trọng, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của con cháu đối với tổ tiên và thần linh.

Sau khi đọc văn khấn, gia chủ vái ba lần để thể hiện lòng thành kính trước khi hóa vàng. Lễ này không chỉ là lúc tiễn đưa ông bà trở về cõi âm mà còn là dịp chia sẻ tài lộc, cầu chúc một năm mới bình an, vạn sự như ý cho toàn gia đình.

Ngày mùng 3 Tết không chỉ là dịp lễ hóa vàng tiễn tổ tiên về cõi âm mà còn là ngày để gia chủ thực hiện những điều phong thủy để cầu may mắn và phúc lộc cho gia đình. Dưới đây là một số lưu ý phong thủy quan trọng:

• Chọn giờ đẹp để cúng lễ: Thời điểm tốt để thực hiện lễ hóa vàng trong ngày mùng 3 thường là vào giờ Canh Tý (23h-01h) hoặc giờ Tân Sửu (01h-03h), giúp gia đình thu hút tài lộc và tránh được vận xui.
• Sắp xếp mâm cúng đối xứng: Để bàn thờ và mâm cúng ngay ngắn, gọn gàng, các vật phẩm nên được bày trí đối xứng. Điều này thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên, đồng thời giữ hòa khí và may mắn.
• Chọn mâm lễ phù hợp: Mâm cúng có thể là mâm cỗ chay hoặc mặn, tùy theo điều kiện và thói quen của mỗi gia đình. Đối với mâm mặn, nên chuẩn bị gà trống luộc nguyên con, đầy đủ các phần, thể hiện sự viên mãn và may mắn trong phong thủy.
• Đặt cây mía hai bên mâm cúng: Theo phong thủy, cây mía tượng trưng cho sự chống đỡ và hỗ trợ. Đặt cây mía hai bên mâm cúng không chỉ mang ý nghĩa cầu phúc mà còn giúp dẫn đường cho tổ tiên trở về cõi âm an toàn.
• Không quét nhà sau lễ: Sau khi cúng lễ, gia chủ nên tránh quét dọn nhà ngay lập tức để giữ lại tài lộc. Đây là một phong tục mang tính phong thủy cao, giúp gia đình giữ gìn may mắn và phúc lộc suốt năm mới.

Thực hiện các nghi thức và lưu ý phong thủy này trong ngày mùng 3 Tết sẽ giúp gia đình giữ được bình an, sung túc và thu hút nhiều điều may mắn trong năm mới.