Trung Quốc có ngày ông Công ông Táo không? Phong tục và sự khác biệt thú vị

Tại Trung Quốc, tục lệ tiễn Táo quân về trời có nguồn gốc từ tín ngưỡng dân gian lâu đời, tương tự phong tục ông Công ông Táo của Việt Nam. Táo quân, hay "ông Táo", được xem là vị thần bảo hộ cho gia đình, chịu trách nhiệm báo cáo những việc tốt, xấu của gia chủ lên Ngọc Hoàng hàng năm.

• Thời gian cúng: Lễ tiễn Táo quân về trời ở Trung Quốc diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp Âm lịch, cùng ngày với phong tục ông Táo tại Việt Nam.
• Đồ lễ: Người Trung Quốc chuẩn bị bánh kẹo làm từ mạch nha và bánh tổ niên cao (年糕) dẻo, tượng trưng cho lời ngọt ngào và sự dính chặt, giúp Táo quân chỉ báo cáo những điều tốt lành. Ngoài ra, họ cúng thêm giấy tiền vàng mã và nước uống cho Táo quân.
• Phong tục đốt vàng mã: Sau khi cúng, bức hình Táo quân cùng giấy tiền vàng mã được đốt. Khác với phong tục cúng cá chép tại Việt Nam, người Trung Quốc dùng nước và cỏ khô làm lễ vật cho ngựa của Táo quân. Nếu không có cỏ, họ có thể thay thế bằng rượu hoặc bánh pháo để giúp ông Táo "thăng thiên" nhanh chóng.

Ngày nay, phong tục này đã giản tiện hơn. Nhiều gia đình chỉ cúng bánh kẹo và dọn dẹp nhà cửa, đồng thời dán giấy đỏ mới để chào đón năm mới. Phong tục thờ cúng ông Táo vẫn giữ được ý nghĩa sâu sắc, nhắc nhở con người sống tốt lành và lạc quan trước thềm năm mới.

Trong văn hóa Việt Nam và Trung Quốc, phong tục thờ cúng ông Táo có những nét khác biệt thú vị. Người Việt tin rằng ông Táo sẽ cưỡi cá chép lên chầu trời, vì vậy nghi lễ thả cá chép là một phần quan trọng trong ngày cúng ông Công ông Táo. Ngược lại, người Trung Quốc lại đốt ngựa giấy thay vì cá chép, với niềm tin rằng ngựa giấy sẽ giúp ông Táo thuận lợi di chuyển về thiên đình.

Về lễ vật, mâm cúng của người Việt thường bao gồm cơm, thịt và các món ăn truyền thống như xôi, chè, thể hiện lòng thành kính. Ở Trung Quốc, đồ cúng thường có các loại kẹo bánh ngọt như kẹo mạch nha và bánh niangao dẻo ngọt. Người Trung Quốc cho rằng hương vị ngọt ngào của những món này sẽ làm ông Táo vui vẻ và chỉ nói điều tốt về gia đình khi gặp Ngọc Hoàng.

Cuối cùng, nơi thờ cúng cũng có sự khác biệt rõ rệt. Người Việt thường đặt bàn thờ Táo quân trong nhà, thường ở phòng bếp, hoặc trên bàn thờ gia tiên. Còn tại Trung Quốc, người ta thường thờ ông Táo ngay trong nhà bếp với tranh hoặc tượng ông Táo. Sau khi lễ cúng xong, người Trung Quốc đốt bức tranh Táo quân để tiễn ông lên trời và thay một bức tranh mới vào dịp Tết.

Phong tục cúng ông Táo của hai quốc gia tuy khác nhau nhưng đều nhằm mục đích bày tỏ lòng thành kính, mong muốn Táo quân đem lại may mắn và bình an cho gia đình trong năm mới.

Tại Trung Quốc, vào dịp lễ cúng ông Công ông Táo, người dân thường chuẩn bị mâm lễ để tiễn đưa Táo Quân về trời báo cáo công việc của gia đình trong năm qua. Mâm lễ cúng này được bày biện thịnh soạn, với các món cơ bản như:

• Kẹo dẻo và kẹo ngọt: Đây là món không thể thiếu, được sử dụng với mong muốn "ngọt hóa" lời báo cáo của Táo Quân, giúp gia chủ nhận được nhiều phúc lành trong năm mới.
• Trái cây tươi: Các loại quả tươi ngon tượng trưng cho sự dồi dào và sung túc.
• Rượu và trà: Rượu và trà là lễ vật truyền thống, mang ý nghĩa tôn kính các vị thần linh.
• Vàng mã và giấy tiền: Những món đồ này được đốt để gửi theo Táo Quân về trời, biểu trưng cho sự tôn trọng và hiếu kính của con cháu.

Bên cạnh đó, người Trung Quốc còn dọn dẹp nhà cửa thật sạch sẽ, nhằm chuẩn bị một không gian tinh tươm để đón Táo Quân trở về sau khi hoàn thành nhiệm vụ báo cáo trên thiên đình.

Phong tục này mang ý nghĩa cầu mong Táo Quân sẽ phù hộ cho gia đình một năm mới may mắn, bình an và sung túc.

Trong văn hóa Trung Quốc, các truyền thống cúng bái ông Táo có sự khác biệt và độc đáo riêng, thể hiện qua cách người dân tôn kính thần bếp. Dưới đây là các bước chi tiết và phong tục nổi bật trong ngày cúng ông Táo tại Trung Quốc:

• Cúng đồ ngọt: Mâm lễ thường bao gồm các loại bánh ngọt như bánh niangao từ gạo nếp và kẹo mạch nha. Người Trung Quốc tin rằng những món ngọt sẽ giúp ông Táo chỉ bẩm báo điều tốt lành với Ngọc Hoàng, giúp gia đình may mắn trong năm mới.
• Đốt ngựa giấy: Khác với văn hóa phóng sinh cá chép ở Việt Nam, người Trung Quốc tin rằng ông Táo cưỡi ngựa để lên trời. Do đó, họ đốt ngựa giấy cùng với một ít cỏ khô hoặc bánh pháo để tượng trưng cho phương tiện và năng lượng giúp ông Táo về chầu trời.
• Hóa vàng tranh Táo Quân: Người Trung Quốc thường cúng ngay tại nhà bếp, nơi có bức tranh hoặc tượng của ông Táo. Sau khi hoàn tất lễ cúng, họ đốt bức tranh để tiễn ông Táo về trời và sau đó thay bằng bức tranh mới cho năm mới.

Các truyền thống này không chỉ giữ vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh mà còn kết nối với quan niệm mong cầu an lành, may mắn cho gia đình trong năm tới. Những tập tục trên đã tạo nên nét đặc sắc trong văn hóa Trung Quốc, giúp ông Táo trở thành một biểu tượng quan trọng trong đời sống hiện đại.

Phong tục thờ cúng ông Táo tại Trung Quốc, tương tự như Việt Nam, đã có từ lâu đời và gắn liền với đời sống tâm linh của người dân. Ông Táo, được biết đến là vị thần bảo vệ gia đình, có nhiệm vụ theo dõi và báo cáo những sự việc xảy ra trong gia đình cho Ngọc Hoàng vào ngày cuối năm. Tín ngưỡng này được truyền qua nhiều thế hệ với hy vọng Táo quân sẽ giúp bảo vệ hạnh phúc, sức khỏe và sự thịnh vượng cho gia đình.

Tuy không cúng cá chép như ở Việt Nam, người Trung Quốc thường cúng bánh tổ (\(年糕\), Niángāo), loại bánh dẻo từ gạo nếp, tượng trưng cho sự “kết dính” của những điều tốt đẹp trong năm mới. Ngoài ra, người dân còn bôi mật ong lên hình ảnh ông Táo để “niêm phong miệng,” ngụ ý giúp ông Táo không bẩm báo những điều không tốt lên Ngọc Hoàng.

Ngày nay, lễ cúng ông Táo tại Trung Quốc dần được đơn giản hóa. Thay vì tổ chức nghi thức cúng bái trang trọng, nhiều gia đình chỉ thực hiện một cách tượng trưng như dọn dẹp nhà cửa, thay giấy mới và cúng bánh kẹo. Những thay đổi này phản ánh sự thích ứng của phong tục với nhịp sống hiện đại, trong đó các nghi thức trở nên tinh giản để phù hợp với thời gian bận rộn của mỗi gia đình.

Việc duy trì tục lệ ông Táo còn giúp các thế hệ trẻ hiểu và trân trọng giá trị văn hóa, lòng hiếu kính và lòng biết ơn đối với tổ tiên. Dù có thay đổi, phong tục này vẫn thể hiện rõ nét niềm tin vào sự bảo hộ của thần linh và niềm hy vọng vào một năm mới an lành, sung túc cho mọi gia đình.