Văn Cúng Tiễn Táo Quân: Hướng Dẫn Chi Tiết và Mẫu Văn Khấn Chuẩn

Lễ cúng tiễn Táo Quân, hay còn gọi là lễ cúng ông Công ông Táo, là một phong tục truyền thống quan trọng của người Việt, diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm. Theo tín ngưỡng dân gian, Táo Quân gồm ba vị thần: Thổ Công, Thổ Địa và Thổ Kỳ, được coi là những vị thần cai quản đất đai, nhà cửa và bếp núc trong mỗi gia đình.

Vào ngày này, người Việt tin rằng Táo Quân sẽ cưỡi cá chép lên trời để báo cáo với Ngọc Hoàng về mọi việc xảy ra trong gia đình suốt một năm qua, từ đó định đoạt phúc đức, may mắn cho gia đình trong năm mới. Do đó, lễ cúng tiễn Táo Quân không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn là dịp để các gia đình cầu mong sự bình an, thịnh vượng.

Mâm cỗ cúng Táo Quân thường bao gồm:

• Xôi, gà luộc, giò, nem, canh măng hoặc miến.
• Hương, hoa, oản, quả, cau, trầu.
• Bộ mã ông Công và ba bộ mã ông Táo.
• Cá chép sống để phóng sinh, biểu tượng cho phương tiện đưa Táo Quân về trời.

Thời gian cúng thường được tiến hành trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp, bởi dân gian quan niệm sau thời khắc này, các vị thần đã lên chầu trời nên sẽ không nhận được đồ cúng. Ngoài ra, việc phóng sinh cá chép sau lễ cúng cũng mang ý nghĩa nhân văn, thể hiện tinh thần từ bi và lòng thành kính của người Việt.

Lễ cúng Táo Quân là một nghi thức truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm. Để thực hiện lễ cúng một cách trang trọng và đúng phong tục, việc chuẩn bị đầy đủ và chu đáo các lễ vật là điều cần thiết. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về các lễ vật cần chuẩn bị:

Lễ vật chính

• Bộ mũ áo Táo Quân: Bao gồm ba chiếc mũ, trong đó có hai mũ dành cho Táo ông (có cánh chuồn) và một mũ dành cho Táo bà (không có cánh chuồn). Màu sắc của mũ, áo và hia thay đổi theo ngũ hành của từng năm. Năm 2025 thuộc hành Hỏa, do đó nên chọn màu đỏ.
• Cá chép: Đây là phương tiện để Táo Quân lên trời. Tùy theo vùng miền, có thể sử dụng cá chép sống để phóng sinh hoặc cá chép giấy.
• Tiền vàng mã: Bao gồm các loại vàng mã, áo, hia bằng giấy để dâng cúng và sau đó hóa vàng tiễn Táo Quân.

Mâm cỗ cúng

Tùy theo điều kiện và phong tục của từng gia đình, mâm cỗ cúng có thể là cỗ mặn hoặc cỗ chay. Dưới đây là một số món thường được chuẩn bị:

Mâm cỗ mặn

• Gà luộc: Thường là gà trống luộc nguyên con, tượng trưng cho sự khởi đầu mới và may mắn.
• Xôi gấc: Màu đỏ của xôi gấc biểu trưng cho sự may mắn và hạnh phúc.
• Giò lụa: Thể hiện sự đủ đầy và no ấm.
• Canh mọc hoặc canh măng: Là món canh truyền thống trong mâm cỗ.
• Món xào thập cẩm: Bao gồm các loại rau củ, thể hiện sự phong phú và đa dạng.

Mâm cỗ chay

• Trầu cau: Thể hiện sự kính trọng và truyền thống.
• Hoa quả tươi: Chọn các loại quả tươi ngon, đẹp mắt.
• Chè, xôi chay: Các món ngọt thể hiện sự thanh tịnh.
• Giấy vàng, giấy bạc: Dùng để hóa vàng sau lễ cúng.

Các vật phẩm khác

• Hương, nến: Dùng để thắp trong quá trình cúng.
• Rượu, trà: Mỗi thứ ba chén nhỏ.
• Gạo, muối: Mỗi loại một đĩa nhỏ.
• Hoa tươi: Thường là hoa cúc hoặc hoa đào, tượng trưng cho sự tươi mới và may mắn.

Việc chuẩn bị lễ vật cúng Táo Quân cần được thực hiện chu đáo, thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với các vị thần. Tùy theo phong tục vùng miền và điều kiện gia đình, lễ vật có thể được điều chỉnh cho phù hợp, nhưng quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành của gia chủ.

Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, lễ cúng Ông Công, Ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp là dịp quan trọng để tiễn các vị thần bếp về trời báo cáo công việc trong năm. Dưới đây là một số bài văn khấn phổ biến được nhiều gia đình sử dụng:

Bài văn khấn theo "Văn khấn cổ truyền Việt Nam"

Đây là bài văn khấn được trích từ sách "Văn khấn cổ truyền Việt Nam" của Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin, thường được nhiều gia đình sử dụng trong lễ cúng Ông Công, Ông Táo.

Bài văn khấn Nôm truyền thống

Bài văn khấn này được lưu truyền trong dân gian, sử dụng ngôn ngữ Nôm truyền thống, thể hiện lòng thành kính và sự trang trọng trong nghi lễ cúng tiễn Ông Công, Ông Táo.

Bài văn khấn theo GS. Lương Ngọc Huỳnh

Giáo sư Lương Ngọc Huỳnh đã biên soạn một bài văn khấn cúng Ông Công, Ông Táo với nội dung chi tiết, thể hiện sự tôn kính và cầu mong những điều tốt đẹp cho gia đình trong năm mới.

Việc lựa chọn bài văn khấn phù hợp giúp nghi lễ cúng Ông Công, Ông Táo thêm phần trang trọng và ý nghĩa, thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với các vị thần linh.

Lễ cúng tiễn Táo Quân là một nghi thức truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm. Để thực hiện lễ cúng một cách trang trọng và đúng phong tục, gia chủ cần lưu ý những điểm sau:

1. Thời gian cúng

• Tránh cúng sau 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp: Theo quan niệm dân gian, sau 12 giờ trưa, Táo Quân đã lên chầu trời, do đó lễ cúng cần được hoàn thành trước thời điểm này để đảm bảo sự trang trọng và đúng nghi thức. :contentReference[oaicite:0]{index=0}

2. Địa điểm cúng

• Không đặt mâm cúng trong bếp: Mặc dù Táo Quân được coi là thần bếp, nhưng lễ cúng nên được thực hiện tại bàn thờ chính của gia đình hoặc một nơi trang nghiêm, thanh tịnh, không nên đặt trong bếp để đảm bảo sự trang trọng. :contentReference[oaicite:1]{index=1}

3. Nội dung khấn

• Không cầu xin tài lộc, sung túc: Lễ cúng Táo Quân nhằm tiễn các vị thần về trời để báo cáo công việc trong năm, do đó gia chủ nên khấn cầu Táo Quân báo cáo những điều tốt đẹp với Ngọc Hoàng, tránh việc cầu xin tài lộc hay sung túc không phù hợp với ý nghĩa của lễ cúng. :contentReference[oaicite:2]{index=2}

4. Thả cá chép

• Không thả cá chép từ trên cao: Cá chép là phương tiện để Táo Quân về trời. Khi thả cá, gia chủ nên nhẹ nhàng thả cá xuống sông, hồ từ mép nước, tránh thả từ trên cao hoặc bọc cá trong túi nilon rồi thả, gây nguy hiểm cho cá và mất đi ý nghĩa tâm linh của nghi thức. :contentReference[oaicite:3]{index=3}

5. Chuẩn bị lễ vật

• Không cần lễ vật cầu kỳ, xa xỉ: Mâm cỗ cúng Táo Quân quan trọng nhất là sự thành kính, thành tâm. Tùy thuộc hoàn cảnh gia đình, phong tục địa phương, mâm cỗ có thể khác nhau nhưng không nên quá cầu kỳ, xa xỉ, tránh lãng phí không cần thiết. :contentReference[oaicite:4]{index=4}

6. Dọn dẹp bàn thờ

• Không rút chân nhang trước khi cúng: Trước khi tiến hành lễ cúng, gia chủ nên dọn dẹp bàn thờ sạch sẽ, có thể dùng tinh dầu hòa nước lau bàn thờ và đồ thờ. Sau khi cúng tiễn Táo Quân, gia đình mới tiến hành bao sái, rút tỉa chân nhang để đảm bảo sự trang nghiêm và tôn kính. :contentReference[oaicite:5]{index=5}

Tuân thủ những lưu ý trên sẽ giúp gia đình thực hiện lễ cúng tiễn Táo Quân một cách trang trọng, đúng phong tục và mang lại may mắn, bình an cho năm mới.

Để hiểu rõ hơn về nghi lễ cúng tiễn Táo Quân và các bài văn khấn truyền thống, bạn có thể tham khảo các nguồn tài liệu sau:

• Văn khấn cúng ông Công ông Táo theo truyền thống Việt Nam: Bài viết cung cấp các bài văn khấn chuẩn xác và những lưu ý quan trọng khi cúng tiễn Táo Quân.
• Văn khấn cúng đưa ông Táo về trời đúng và chuẩn nhất: Hướng dẫn chi tiết về bài văn khấn và cách thức thực hiện lễ cúng tiễn Táo Quân.
• Bài văn khấn cúng Ông Công Ông Táo 2025 chuẩn xác nhất: Cung cấp bài văn khấn theo sách "Văn khấn cổ truyền Việt Nam" và những lưu ý khi đốt vàng mã trong lễ cúng.

Việc tham khảo các nguồn tài liệu trên sẽ giúp bạn thực hiện lễ cúng tiễn Táo Quân một cách trang trọng và đúng phong tục truyền thống.

Dưới đây là một số mẫu văn khấn cúng tiễn Táo Quân được lưu truyền trong dân gian, thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với các vị thần bếp:

Mẫu 1: Theo "Văn khấn cổ truyền Việt Nam" của Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Tín chủ (chúng) con là: [Họ tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương, tín chủ con thành tâm kính bái.

Chúng con kính mời Ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án, hưởng thụ lễ vật.

Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Mẫu 2: Theo cuốn "Tìm hiểu Phong tục, nghi lễ thờ cúng của người Việt và các bài văn khấn thường dùng" của tác giả Nguyễn Phương

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp năm Giáp Thìn. Số nhà: [Địa chỉ], đệ tử họ tên: [Họ tên]

Lòng thành khấn nguyện sắm lễ đầy đủ vật cúng tiễn Táo Quân, cầu xin Tam vị Táo Quân, Táo phủ Thần Quân, nội gia viên trạch, ngoại gia viên trạch, kim vì tín chủ, đệ tử họ tên: [Họ tên] (vợ, chồng).

Vái cùng chư vị long thần, ngũ phương cai quản ngôi gia số nhà: [Địa chỉ] độ cho đệ tử năm cũ Giáp Thìn đã hết, năm mới Ất Tỵ sắp bước qua, cung tiễn ngày về tâu qua Ngọc Đế, năm cũ đã qua, năm mới bước vào, cho con vô sự, mọi điều may mắn, thuận lợi bình an, làm ăn phát đạt, sức khỏe nhẹ nhàng, tiêu trừ bệnh tật, thân tâm an lạc. Cầu nguyện gia đình an vui khỏe mạnh, cuối năm giao thừa, thỉnh rước Ngài về ngự trong gia trạch, bảo hộ độ trì một năm an lạc.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Việc lựa chọn và sử dụng bài văn khấn phù hợp giúp nghi lễ cúng tiễn Táo Quân thêm phần trang trọng và ý nghĩa, thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với các vị thần linh.

Dưới đây là một mẫu văn khấn Nôm truyền thống được sử dụng trong lễ cúng tiễn Táo Quân:

Hôm nay là ngày... tháng... năm...

Tín chủ con là: [Họ tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Kính lạy đức Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân, Thổ Địa Long Mạch Tôn Thần, Ngũ Phương Ngũ Thổ Phúc Đức Chính Thần.

Hàng năm gặp tiết cuối năm, tháng vừa cuối Chạp, gia đình sửa lễ bạc dâng lên. Cảm tạ phúc dày nhờ Thần phù hộ. Kính mong Thần tâu bẩm giúp cho:

Bếp trong nếp sống rất hòa, ngoài mặt dám rằng cũng đẹp. Cảm thông xin tấu thực thà.

Cẩn cáo!

Lưu ý: Khi thực hiện nghi lễ, gia chủ cần thành tâm và chuẩn bị đầy đủ lễ vật theo phong tục truyền thống để thể hiện lòng kính trọng đối với các vị thần linh.

Dưới đây là một mẫu văn khấn cúng tiễn Táo Quân được trích từ sách cổ truyền thống:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Tín chủ (chúng) con là: [Họ tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm vật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương, tín chủ con thành tâm kính bái.

Chúng con kính mời Ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án, hưởng thụ lễ vật.

Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Việc sử dụng bài văn khấn theo sách cổ giúp nghi lễ cúng tiễn Táo Quân thêm phần trang trọng và thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với các vị thần linh.

Dưới đây là một mẫu văn khấn cúng tiễn Táo Quân được soạn theo phong cách hiện đại, ngắn gọn và dễ hiểu:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật.
• Ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Tín chủ con là: [Họ tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp năm [Năm âm lịch], gia đình chúng con thành tâm chuẩn bị hương hoa, lễ vật, kính dâng lên Ngài Táo Quân. Chúng con cảm tạ Ngài đã phù hộ cho gia đình trong suốt năm qua, giữ cho bếp lửa luôn ấm áp, gia đạo hòa thuận.

Kính mong Ngài tiếp tục che chở, ban phước lành cho gia đình chúng con trong năm mới, để mọi sự được hanh thông, sức khỏe dồi dào, công việc thuận lợi.

Chúng con cúi đầu kính bái, xin Ngài chứng giám lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi thực hiện nghi lễ, gia đình nên chuẩn bị đầy đủ lễ vật và thành tâm cầu nguyện để thể hiện lòng kính trọng đối với Táo Quân.

Phong tục cúng tiễn Táo Quân về trời vào ngày 23 tháng Chạp là nét đẹp truyền thống của người Việt Nam. Tuy nhiên, tùy theo từng vùng miền, nghi thức và bài văn khấn có những đặc trưng riêng, phản ánh văn hóa và tập quán địa phương.

Miền Bắc

Tại miền Bắc, lễ cúng ông Công ông Táo thường diễn ra trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp. Mâm cỗ cúng bao gồm:

• Gà luộc
• Xôi gấc
• Canh măng
• Giò lụa
• Cá chép sống hoặc cá chép giấy
• Bộ mũ áo Táo Quân bằng vàng mã

Sau khi cúng, cá chép sống được thả ra sông, hồ, tượng trưng cho việc "cá chép hóa rồng" đưa Táo Quân về trời.

Miền Trung

Người miền Trung cúng Táo Quân vào ngày 23 tháng Chạp với mâm cỗ gồm:

• Gà luộc
• Xôi
• Nem rán
• Thịt lợn
• Cá thu hoặc cá ngừ

Đặc biệt, thay vì bộ mũ áo, người miền Trung thường cúng một con ngựa giấy với yên cương đầy đủ. Bàn thờ được lau dọn sạch sẽ, và cát trong lư hương thường được thay mới.

Miền Nam

Ở miền Nam, lễ cúng diễn ra vào buổi tối ngày 23 tháng Chạp, thường từ 20h đến 23h. Mâm cỗ cúng bao gồm:

• Gà luộc hoặc quay
• Giò heo
• Canh mọc
• Rau xào
• Bánh chưng
• Xôi gấc
• Củ kiệu
• Đậu phộng
• Kẹo vừng đen

Lễ vật đi kèm thường có bộ "cò bay, ngựa chạy" bằng giấy, mang ý nghĩa tiễn Táo Quân về trời một cách suôn sẻ.

Dù có sự khác biệt về nghi thức và lễ vật, điểm chung trong lễ cúng Táo Quân của các vùng miền là lòng thành kính và mong ước một năm mới an khang, thịnh vượng cho gia đình.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.

Tín chủ con là: [Họ tên], ngụ tại: [Địa chỉ].

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp năm [Năm âm lịch], tín chủ con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, xiêm hài áo mũ, kính dâng Tôn thần. Thắp nén tâm hương, tín chủ con thành tâm kính bái.

Chúng con kính mời ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân hiển linh trước án, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua mà gia chủ chúng con đã phạm phải. Xin Tôn thần ban phước lành, phù hộ cho toàn gia chúng con, mọi người khỏe mạnh, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.

Tín chủ (chúng) con là: [Họ tên], ngụ tại: [Địa chỉ].

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp năm [Năm âm lịch], tín chủ chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, xiêm hài áo mũ, kính dâng Tôn thần. Thắp nén tâm hương, tín chủ con thành tâm kính bái.

Chúng con kính mời ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân hiển linh trước án, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua mà gia chủ chúng con đã phạm phải. Xin Tôn thần ban phước lành, phù hộ cho toàn gia chúng con, mọi người khỏe mạnh, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.

Con kính lạy ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long Mạch, Tài Thần chư vị Tôn thần.

Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong khu vực này.

Tín chủ con là: [Họ tên], ngụ tại: [Địa chỉ].

Hôm nay là ngày [ngày] tháng [tháng] năm [năm âm lịch], tín chủ con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ cúng dâng, bày lên trước án.

Chúng con thành tâm kính mời các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin chư vị Tôn thần phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)