Đền Mõ Kiến Thụy: Khám phá di tích linh thiêng và văn khấn truyền thống

Đền Mõ tọa lạc tại thôn Du Lễ, xã Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng, cách trung tâm thành phố khoảng 21km và cách trung tâm huyện Kiến Thụy khoảng 4km. Nằm sát bên quốc lộ, đền dễ dàng tiếp cận và là điểm đến tâm linh nổi bật của vùng đất Cảng.

Đền Mõ là một công trình kiến trúc nghệ thuật cổ, được xây dựng từ thời Trần để thờ Công chúa Quỳnh Trân – con gái vua Trần Thánh Tông. Bà là người có công khai hóa vùng đất Nghi Dương, giúp dân lập nghiệp, phát triển sản xuất nông nghiệp và truyền bá Phật pháp. Với những đóng góp to lớn, bà được nhân dân tôn kính gọi là "Bà chúa Mõ".

Kiến trúc đền gồm ba tòa nhà chính, bố cục theo kiểu "tiền nhất hậu đinh", tạo nên dáng vẻ tôn nghiêm, linh thiêng mà vẫn gần gũi. Khuôn viên đền rộng gần 13.000m², với con đường lát gạch gọi là Thần đạo dẫn qua khu Tam quan đến thẳng đền chính. Bên cạnh đó, đền còn nổi bật với hai cây cổ thụ: cây gạo gần 750 năm tuổi và cây nhãn hơn 500 năm tuổi, được công nhận là cây di sản Việt Nam.

Với giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh sâu sắc, Đền Mõ đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử và nghệ thuật cấp quốc gia vào năm 1991. Đây không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn tìm hiểu về lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Công chúa Quỳnh Trân, còn được biết đến với danh hiệu Thiên Thụy, là con gái của vua Trần Thánh Tông và chị gái của vua Trần Nhân Tông. Bà nổi tiếng với vẻ đẹp tuyệt trần, trí tuệ xuất chúng và lòng nhân ái sâu sắc. Từ nhỏ, bà đã thể hiện sự thông minh và đức hạnh, được triều đình và nhân dân kính trọng.

Vào năm 1284, Công chúa Quỳnh Trân quyết định rời bỏ cuộc sống cung đình để xuất gia tu hành tại vùng đất Nghi Dương (nay là xã Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng). Tại đây, bà không chỉ tu tập mà còn tích cực giúp đỡ dân chúng khai khẩn đất hoang, lập điền trang, phát triển nông nghiệp và truyền bá Phật pháp. Bà cũng thiết lập hệ thống truyền tin bằng tiếng mõ để tổ chức sinh hoạt và bảo vệ cộng đồng, từ đó được nhân dân trìu mến gọi là "Bà chúa Mõ".

Tháng 11 năm Mậu Thân (1308), Công chúa Quỳnh Trân viên tịch. Vua Trần Anh Tông đã sắc phong bà là Trần Triều A Nương Thiên Thụy Quỳnh Trân Công chúa và cho xây dựng đền thờ tại nơi bà từng tu hành. Đền Mõ, nơi thờ bà, đã trở thành di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, là điểm đến linh thiêng và là biểu tượng của lòng nhân ái, trí tuệ và tinh thần phụng sự cộng đồng.

Tiếng mõ tại Đền Mõ Kiến Thụy không chỉ là âm thanh trong các nghi lễ Phật giáo mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong đời sống cộng đồng. Công chúa Quỳnh Trân, người sáng lập đền, đã sử dụng tiếng mõ như một phương tiện để tụng kinh, chiêu dân và tổ chức sinh hoạt cộng đồng. Nhờ đó, tiếng mõ trở thành biểu tượng của sự đoàn kết và phát triển trong vùng.

Tên gọi "Đền Mõ" bắt nguồn từ việc sử dụng tiếng mõ trong sinh hoạt hàng ngày và tôn giáo. Dưới sự hướng dẫn của Công chúa Quỳnh Trân, tiếng mõ đã giúp tổ chức cuộc sống làng xã đi vào nền nếp, từ đó hình thành các địa danh như "Chùa Mõ", "Quán Mõ" và "Đền Mõ", phản ánh vai trò quan trọng của âm thanh này trong văn hóa địa phương.

Tiếng mõ không chỉ là công cụ truyền tin mà còn là biểu tượng của sự linh thiêng và lòng nhân ái. Nó gắn liền với các lễ hội truyền thống, nơi người dân tụ họp để cầu nguyện cho mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu. Do đó, tiếng mõ tại Đền Mõ Kiến Thụy không chỉ là âm thanh mà còn là nhịp đập của đời sống tâm linh và văn hóa cộng đồng.

Đền Mõ Kiến Thụy không chỉ nổi tiếng với giá trị lịch sử và tâm linh mà còn là nơi lưu giữ hai cây cổ thụ được công nhận là Cây Di sản Việt Nam: cây gạo gần 750 năm tuổi và cây nhãn hơn 500 năm tuổi. Cả hai đều gắn liền với truyền thuyết về Công chúa Quỳnh Trân và là biểu tượng sống động của sự trường tồn và linh thiêng.

• Cây gạo cổ thụ: Được trồng từ năm 1284 bởi Công chúa Quỳnh Trân, cây gạo hiện nay cao hơn 30 mét, đường kính gốc hơn 2,5 mét, tán lá bao phủ hàng trăm mét vuông. Năm 2011, cây được công nhận là Cây Di sản Việt Nam và năm 2012 được xác lập là cây gạo nhiều tuổi nhất Việt Nam.
• Cây nhãn cổ thụ: Nằm bên phải đền, cây nhãn có tuổi đời hơn 500 năm, xanh tốt quanh năm. Năm 2022, cây được công nhận là Cây Di sản Việt Nam, dưới gốc còn lưu giữ bia cổ từ thời nhà Mạc.

Hai cây cổ thụ không chỉ là minh chứng cho lịch sử lâu đời của Đền Mõ mà còn là điểm nhấn thu hút du khách và người dân đến chiêm ngưỡng, cầu nguyện và tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của vùng đất Kiến Thụy.

Lễ hội truyền thống Đền Mõ được tổ chức hàng năm vào ba ngày từ 12 đến 14 tháng 2 Âm lịch tại xã Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng. Đây là dịp để tưởng nhớ và tri ân công chúa Quỳnh Trân, người có công khai hoang lập ấp và phát triển vùng đất Nghi Dương xưa.

Lễ hội bao gồm các hoạt động chính như:

• Lễ rước Bách linh Thành Hoàng làng: Diễn ra vào ngày đầu tiên của lễ hội, nhằm đưa linh vị của Thành Hoàng làng về đền để tiến hành các nghi thức tế lễ.
• Lễ khai mạc: Bao gồm các nghi thức tế khai mạc, hầu thánh và tế tạ, thể hiện lòng thành kính của người dân đối với công chúa Quỳnh Trân.
• Phần hội: Các trò chơi dân gian như kéo co, tổ tôm điếm, cờ tướng, bịp mắt bắt vịt, lượm bưởi, đập niêu, đi cầu trượt, cùng đêm liên hoan văn nghệ giữa các làng văn hóa, tạo không khí vui tươi, đoàn kết cho cộng đồng.

Lễ hội không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của công chúa Quỳnh Trân mà còn là cơ hội để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể độc đáo của di tích, đồng thời thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham quan, dâng hương và tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của vùng đất Kiến Thụy.

Đền Mõ Kiến Thụy, với giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh sâu sắc, đã được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp quốc gia từ năm 1991. Để bảo tồn và phát huy giá trị di tích này, các biện pháp sau đã được triển khai:

• Tu bổ và tôn tạo kiến trúc: Các hạng mục như Tam quan, hậu cung, sân vườn và hệ thống tượng thờ đã được tu sửa, đảm bảo tính nguyên gốc và phù hợp với kiến trúc truyền thống.
• Bảo vệ cây di sản: Cây gạo gần 750 năm tuổi và cây nhãn hơn 500 năm tuổi đã được công nhận là Cây Di sản Việt Nam, được chăm sóc và bảo vệ nghiêm ngặt.
• Phát huy giá trị văn hóa: Lễ hội truyền thống được duy trì hàng năm, thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia, góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể.
• Giáo dục cộng đồng: Tổ chức các chương trình tham quan, tìm hiểu lịch sử và văn hóa cho học sinh, sinh viên và du khách, nâng cao nhận thức về giá trị di tích.

Những nỗ lực này không chỉ bảo vệ và phát huy giá trị di tích Đền Mõ mà còn góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển du lịch bền vững tại địa phương.

Tại Đền Mõ Kiến Thụy, lễ cầu bình an là dịp để người dân và du khách bày tỏ lòng thành kính, cầu mong sức khỏe, an lành và may mắn cho gia đình và bản thân. Dưới đây là bài văn khấn mẫu thường được sử dụng trong các dịp lễ tại đền:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Đức Phật A Di Đà, Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, Đức Đại Thế Chí Bồ Tát, cùng chư vị Bồ Tát, chư vị Thánh thần. Con kính lạy Thành Hoàng Bản Xứ, chư vị Thần linh cai quản trong khu vực này. Hôm nay là ngày... tháng... năm... (Âm lịch), tín chủ con là... (họ tên), ngụ tại... (địa chỉ), thành tâm sửa biện lễ vật, nhang đăng, trà quả, kim ngân tài mã dâng lên trước án, thành tâm kính mời: - Ngài Kim Niên Đương Cai Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần, - Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng Chư Vị Đại Vương, - Ngài Bản Xứ Thần Linh Thổ Địa, - Các Ngài Tôn Thần cai quản trong khu vực này. Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ, gia đạo an khang thịnh vượng, vạn sự như ý. Cẩn cáo! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi khấn, gia chủ nên đứng nghiêm trang, chắp tay, đọc văn khấn với lòng thành kính và niềm tin chân thành. Sau khi khấn xong, gia chủ có thể dâng hương, đốt vàng mã và cầu nguyện cho gia đình được bình an, hạnh phúc.

Tại Đền Mõ Kiến Thụy, lễ cầu tài lộc và công danh là dịp để người dân và du khách bày tỏ lòng thành kính, cầu mong sự nghiệp thăng tiến, tài lộc dồi dào và may mắn trong cuộc sống. Dưới đây là bài văn khấn mẫu thường được sử dụng trong các dịp lễ tại đền:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Đức Phật A Di Đà, Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, Đức Đại Thế Chí Bồ Tát, cùng chư vị Bồ Tát, chư vị Thánh thần. Con kính lạy Thành Hoàng Bản Xứ, chư vị Thần linh cai quản trong khu vực này. Hôm nay là ngày... tháng... năm... (Âm lịch), tín chủ con là... (họ tên), ngụ tại... (địa chỉ), thành tâm sửa biện lễ vật, nhang đăng, trà quả, kim ngân tài mã dâng lên trước án, thành tâm kính mời: - Ngài Kim Niên Đương Cai Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần, - Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng Chư Vị Đại Vương, - Ngài Bản Xứ Thần Linh Thổ Địa, - Các Ngài Tôn Thần cai quản trong khu vực này. Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ, gia đạo an khang thịnh vượng, công danh sự nghiệp hanh thông, tài lộc viên mãn. Cẩn cáo! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi khấn, gia chủ nên đứng nghiêm trang, chắp tay, đọc văn khấn với lòng thành kính và niềm tin chân thành. Sau khi khấn xong, gia chủ có thể dâng hương, đốt vàng mã và cầu nguyện cho sự nghiệp được thăng tiến, tài lộc dồi dào.

Tại Đền Mõ Kiến Thụy, lễ cầu con cái và hạnh phúc gia đình là dịp để người dân và du khách bày tỏ lòng thành kính, cầu mong sự nghiệp thăng tiến, tài lộc dồi dào và may mắn trong cuộc sống. Dưới đây là bài văn khấn mẫu thường được sử dụng trong các dịp lễ tại đền:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Đức Phật A Di Đà, Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, Đức Đại Thế Chí Bồ Tát, cùng chư vị Bồ Tát, chư vị Thánh thần. Con kính lạy Thành Hoàng Bản Xứ, chư vị Thần linh cai quản trong khu vực này. Hôm nay là ngày... tháng... năm... (Âm lịch), tín chủ con là... (họ tên), ngụ tại... (địa chỉ), thành tâm sửa biện lễ vật, nhang đăng, trà quả, kim ngân tài mã dâng lên trước án, thành tâm kính mời: - Ngài Kim Niên Đương Cai Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần, - Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng Chư Vị Đại Vương, - Ngài Bản Xứ Thần Linh Thổ Địa, - Các Ngài Tôn Thần cai quản trong khu vực này. Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ, gia đạo an khang thịnh vượng, công danh sự nghiệp hanh thông, tài lộc viên mãn. Cẩn cáo! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi khấn, gia chủ nên đứng nghiêm trang, chắp tay, đọc văn khấn với lòng thành kính và niềm tin chân thành. Sau khi khấn xong, gia chủ có thể dâng hương, đốt vàng mã và cầu nguyện cho sự nghiệp được thăng tiến, tài lộc dồi dào.

Ngày lễ hội Đền Mõ vào ngày 12 tháng 2 Âm lịch là dịp để người dân và du khách thập phương đến thắp hương, cầu khấn cho sức khỏe, tài lộc, bình an cho gia đình. Sau đây là bài văn khấn mẫu cho ngày lễ hội Đền Mõ:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Đức Phật A Di Đà, Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, Đức Đại Thế Chí Bồ Tát, cùng chư vị Bồ Tát, chư vị Thánh thần. Con kính lạy Thành Hoàng Bản Xứ, chư vị Thần linh cai quản trong khu vực này. Hôm nay là ngày 12 tháng 2 Âm lịch, tín chủ con là... (họ tên), ngụ tại... (địa chỉ), thành tâm sửa biện lễ vật, nhang đăng, trà quả, kim ngân tài mã dâng lên trước án, thành kính kính mời: - Ngài Kim Niên Đương Cai Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần, - Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng Chư Vị Đại Vương, - Ngài Bản Xứ Thần Linh Thổ Địa, - Các Ngài Tôn Thần cai quản trong khu vực này. Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ, gia đạo an khang thịnh vượng, công danh sự nghiệp hanh thông, tài lộc viên mãn. Cẩn cáo! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Trong ngày lễ hội này, mọi người có thể dâng hương, thắp nến, đốt vàng mã, và cầu nguyện cho sức khỏe, bình an và thành công trong công việc. Lễ hội Đền Mõ không chỉ là dịp để cầu khẩn cho gia đình, mà còn là sự tri ân và tưởng nhớ tới các vị thần linh đã bảo vệ vùng đất này.

Vào dịp đầu năm, rất nhiều người đến Đền Mõ Kiến Thụy để cầu xin sự may mắn, tài lộc, bình an cho gia đình và công việc. Sau đây là bài văn khấn mẫu dành cho những ai muốn xin lộc đầu năm tại Đền Mõ:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Đức Phật A Di Đà, Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, Đức Đại Thế Chí Bồ Tát, cùng chư vị Bồ Tát, chư vị Thánh thần. Con kính lạy Thành Hoàng Bản Xứ, chư vị Thần linh cai quản trong khu vực này. Con là... (họ tên), ngụ tại... (địa chỉ), thành tâm kính dâng lễ vật, nhang đăng, trà quả, kim ngân, tài mã, thắp hương kính lễ trước án. Hôm nay, trong không khí đầu năm mới, con xin kính lạy chư vị thần linh, cúi xin các Ngài ban phước lành, cầu xin cho gia đình con sức khỏe, bình an, công việc thuận lợi, tài lộc dồi dào. Xin các Ngài phù hộ cho con năm nay gặp nhiều may mắn, thịnh vượng, mọi sự hanh thông. Xin chư vị thần linh phù hộ độ trì, giúp con làm ăn phát đạt, gia đình hòa thuận, mọi công việc đều suôn sẻ và thành công. Cẩn cáo! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Bài văn khấn xin lộc đầu năm tại Đền Mõ mang ý nghĩa cầu mong sự tốt đẹp và thịnh vượng trong suốt một năm mới. Đây là thời điểm mọi người cùng thể hiện lòng thành kính, cầu xin sự bảo trợ từ các vị thần linh để có một năm đầy đủ may mắn, thành công và an lành.

Khi ước nguyện của mình đã thành hiện thực, người dân thường đến Đền Mõ Kiến Thụy để thực hiện lễ tạ ơn, cảm tạ các vị thần linh đã ban phước lành cho mình. Dưới đây là bài văn khấn tạ lễ mẫu mà bạn có thể tham khảo:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Đức Phật A Di Đà, Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, Đức Đại Thế Chí Bồ Tát, cùng chư vị Bồ Tát, chư vị Thánh thần. Con kính lạy Thành Hoàng Bản Xứ, chư vị Thần linh cai quản trong khu vực này. Hôm nay, con là... (họ tên), ngụ tại... (địa chỉ), thành tâm kính lễ dâng hương, trà quả, vật phẩm xin tạ ơn, tri ân chư vị thần linh đã ban phước lành cho gia đình con và cho mọi ước nguyện của con đã thành hiện thực. Con xin thành tâm cúi đầu cảm tạ các Ngài, cảm tạ sự phù hộ độ trì của các Ngài trong suốt thời gian qua, giúp con vượt qua mọi khó khăn, thành công trong công việc và cuộc sống. Con hứa sẽ luôn luôn giữ gìn lòng thành kính, nhớ đến các Ngài, và sẽ làm nhiều việc thiện, giúp đỡ mọi người xung quanh. Cẩn cáo! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Bài văn khấn này thể hiện sự biết ơn và tôn kính của người lễ bái đối với các vị thần linh khi những điều ước nguyện đã được ban phước. Đây là hành động thể hiện lòng thành kính và tri ân, đồng thời cũng là lời hứa sẽ tiếp tục sống tích cực và làm việc thiện để không phụ lòng sự che chở của các Ngài.