Đền Nghè Đồ Sơn – Khám phá di tích tâm linh và lễ hội truyền thống

Đền Nghè tọa lạc tại đường Suối Rồng, phường Vạn Hương, quận Đồ Sơn, Hải Phòng. Nằm ở lưng chừng núi, nơi giao hòa giữa đất trời, biển cả và núi non, đền mang đến không gian linh thiêng và thanh tịnh. Đây là Di tích lịch sử văn hóa cấp thành phố, được xây dựng ở vị trí đặc biệt, thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên.

Về mặt tâm linh, Đền Nghè là nơi thờ phụng "Lục vị Tiên công" – sáu vị thần có công khai phá và lập nên vùng đất Đồ Sơn. Ngoài ra, đền còn thờ Điểm Tước Thần Vương, vị thần gắn liền với tục lệ chọi trâu truyền thống của địa phương. Trước và sau lễ hội chọi trâu, người dân và các giáp, phường thường tập trung về đây để thực hiện các nghi lễ tế lễ, dâng hương và rước nước, thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với các bậc tiền nhân.

• Địa chỉ: Đường Suối Rồng, phường Vạn Hương, quận Đồ Sơn, Hải Phòng
• Vị trí: Lưng chừng núi, nơi giao hòa giữa đất trời, biển cả và núi non
• Ý nghĩa: Nơi thờ phụng Lục vị Tiên công và Điểm Tước Thần Vương, gắn liền với lễ hội chọi trâu truyền thống

Đền Nghè Đồ Sơn là một trong những di tích lịch sử – văn hóa tiêu biểu của Hải Phòng, gắn liền với tín ngưỡng thờ Thần Điểm Tước và Lục vị Tiên công. Ngôi đền được xây dựng ở lưng chừng núi, nơi đất trời, biển cả và núi non giao hòa, tạo nên không gian linh thiêng và thanh tịnh.

Về mặt kiến trúc, Đền Nghè mang phong cách kiến trúc thời Nguyễn, với các hạng mục chính bao gồm:

• Tam quan: Cổng vào đền được xây dựng bề thế, mang đậm nét kiến trúc truyền thống.
• Toà bái đường: Nơi diễn ra các nghi lễ chính, được thiết kế rộng rãi và trang nghiêm.
• Thiêu hương: Khu vực đặt lư hương lớn, nơi người dân dâng hương cầu nguyện.
• Hậu cung: Nơi thờ chính, đặt tượng các vị thần được thờ phụng tại đền.
• Giải vũ: Hành lang nối các khu vực trong đền, tạo sự liên kết hài hòa giữa các công trình.
• Nhà bia: Nơi lưu giữ các bia đá ghi chép lịch sử và công đức của các vị thần.
• Tứ phủ: Khu vực thờ các vị thần trong tín ngưỡng Tứ phủ của người Việt.

Đền Nghè không chỉ là nơi thờ phụng linh thiêng mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách thập phương, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Đền Nghè Đồ Sơn là nơi thờ phụng hai đối tượng linh thiêng: Thần Điểm Tước và Lục vị Tiên công, những nhân vật gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của vùng đất Đồ Sơn.

Thần Điểm Tước – Vị Thủy thần bảo hộ

Theo truyền thuyết, Thần Điểm Tước là vị Thủy thần đã giúp người dân Đồ Sơn đánh bại thủy quái, bảo vệ cuộc sống bình yên cho cư dân vùng biển. Tên gọi "Điểm Tước" xuất phát từ dấu chân chim hiện lên trên mâm bột trong lễ cầu thần, biểu tượng cho sự linh thiêng và hiện diện của thần linh. Thần Điểm Tước được tôn vinh là Thành hoàng chung của toàn vùng Đồ Sơn và được sắc phong là "Thượng Đẳng Thần" bởi các triều đại phong kiến Việt Nam.

Lục vị Tiên công – Những người khai phá vùng đất Đồ Sơn

Lục vị Tiên công là sáu vị tiên tổ đầu tiên đến Đồ Sơn, khai sơn phá thạch, lập nên làng mạc và phát triển vùng đất này. Họ là những người đã vượt qua khó khăn, gian khổ để xây dựng cuộc sống mới, đóng góp to lớn vào sự hình thành và phát triển của Đồ Sơn. Người dân địa phương đời đời ghi nhớ công ơn của họ bằng việc thờ phụng tại Đền Nghè, thể hiện lòng biết ơn và tôn kính đối với các bậc tiền nhân.

• Thần Điểm Tước: Vị Thủy thần bảo hộ, Thành hoàng chung của Đồ Sơn.
• Lục vị Tiên công: Sáu vị tiên tổ khai phá và phát triển vùng đất Đồ Sơn.

Việc thờ phụng Thần Điểm Tước và Lục vị Tiên công tại Đền Nghè không chỉ thể hiện lòng thành kính của người dân Đồ Sơn đối với các bậc tiền nhân mà còn góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của địa phương.

Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, diễn ra vào ngày 9 tháng 8 âm lịch hàng năm, là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của người dân vùng biển Hải Phòng. Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lễ hội không chỉ nổi bật với những trận đấu trâu kịch tính mà còn với các nghi lễ trang trọng tại Đền Nghè – nơi thờ Thần Điểm Tước và Lục vị Tiên công.

Các nghi lễ truyền thống tại Đền Nghè

• Lễ thượng cờ khai hội (1/8 âm lịch): Mở đầu cho chuỗi sự kiện lễ hội, diễn ra tại Đền Nghè và các đình làng, nhằm cầu mong một mùa lễ hội thuận lợi, an toàn.
• Lễ rước nước và lễ mộc dục (7/8 âm lịch): Nghi lễ rước nước linh thiêng từ Đền Nghè về các đình làng để tẩy uế, thanh tịnh và chuẩn bị cho lễ hội.
• Lễ trình trâu (8/8 âm lịch): Các "ông trâu" được đưa đến trình diện trước thần linh tại Đền Nghè và các đình làng, thể hiện sự kính trọng và cầu mong may mắn.
• Lễ tế thần linh (8/8 âm lịch - buổi tối): Nghi lễ cúng tế tại sân sới, cầu nguyện cho lễ hội diễn ra suôn sẻ, an lành.
• Phần hội chính (9/8 âm lịch): Các trận đấu trâu diễn ra sôi nổi tại sân vận động trung tâm quận Đồ Sơn, thu hút đông đảo người dân và du khách.
• Lễ tạ thần linh và lễ tống thần (10 và 16/8 âm lịch): Nghi lễ cảm tạ thần linh sau lễ hội và tiễn đưa thần linh trở về, kết thúc chuỗi sự kiện lễ hội.

Đền Nghè không chỉ là trung tâm của các nghi lễ trong lễ hội chọi trâu mà còn là biểu tượng văn hóa, tâm linh của người dân Đồ Sơn, thể hiện sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên và các vị thần linh.

Đền Nghè Đồ Sơn không chỉ là nơi thờ phụng linh thiêng mà còn là kho tàng lưu giữ nhiều hiện vật và di sản văn hóa quý giá, phản ánh đời sống tâm linh và truyền thống của người dân vùng biển.

Hiện vật tại Đền Nghè

Đền Nghè sở hữu nhiều hiện vật có giá trị lịch sử và văn hóa, bao gồm:

• Tượng thờ: Các tượng thần được tạc tinh xảo, thể hiện sự tôn kính và lòng thành của người dân đối với các vị thần linh.
• Hoành phi, câu đối: Những tấm hoành phi, câu đối được chạm khắc tinh tế, phản ánh nghệ thuật thư pháp và tín ngưỡng của cộng đồng.
• Đồ tế khí: Các đồ dùng trong nghi lễ tế thần như lư hương, mâm bồng, chén bát, được chế tác công phu, sử dụng trong các dịp lễ hội và cúng tế.
• Tranh, ảnh: Các bức tranh, ảnh ghi lại hình ảnh về lễ hội chọi trâu, sinh hoạt cộng đồng và các sự kiện lịch sử quan trọng của Đồ Sơn.

Di sản văn hóa tại Đền Nghè

Đền Nghè là nơi bảo tồn và phát huy nhiều giá trị văn hóa truyền thống, bao gồm:

• Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn: Được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lễ hội này không chỉ là sự kiện thể thao mà còn là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính với thần linh và cầu mong mùa màng bội thu.
• Truyền thống thờ cúng tổ tiên: Các nghi lễ thờ cúng tại đền phản ánh tín ngưỡng thờ thần, tổ tiên của cộng đồng dân cư vùng biển, thể hiện lòng biết ơn và sự gắn kết cộng đồng.
• Kiến trúc đền thờ: Kiến trúc của Đền Nghè mang đậm phong cách truyền thống, với các hạng mục như tam quan, bái đường, hậu cung, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người.
• Văn hóa dân gian: Các bài hát, điệu múa, trò chơi dân gian được duy trì và phát triển qua các thế hệ, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa cộng đồng.

Những hiện vật và di sản văn hóa tại Đền Nghè không chỉ có giá trị về mặt lịch sử mà còn góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, là niềm tự hào của người dân Đồ Sơn và là điểm đến hấp dẫn cho du khách gần xa.

Đền Nghè Đồ Sơn không chỉ là một di tích lịch sử quan trọng mà còn là biểu tượng văn hóa tâm linh sâu sắc của người dân nơi đây. Với vị trí đắc địa trên đường Suối Rồng, phường Vạn Hương, quận Đồ Sơn, đền được xây dựng tại lưng chừng núi, nơi giao hòa giữa đất trời, biển cả và núi non, tạo nên không gian linh thiêng và thanh tịnh. Đây là ngôi đền "hàng tổng" của Đồ Sơn, được người dân vùng biển này coi trọng vì nơi đây thờ "Lục vị tiên công", sáu vị thần có công lập nên đất Đồ Sơn.

Đền Nghè đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa của cộng đồng địa phương, là nơi tổ chức các nghi lễ truyền thống, đặc biệt là trong dịp lễ hội chọi trâu Đồ Sơn. Lễ hội này không chỉ là sự kiện thể thao mà còn là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính với thần linh và cầu mong mùa màng bội thu. Các nghi lễ tại đền trước và sau lễ hội như lễ thượng cờ, lễ rước nước, lễ trình trâu và lễ tế thần linh đều được tổ chức trang trọng, thể hiện tín ngưỡng và truyền thống văn hóa lâu đời của người dân Đồ Sơn.

Trong bối cảnh phát triển du lịch, Đền Nghè trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Đền không chỉ thu hút khách tham quan bởi giá trị lịch sử, văn hóa mà còn bởi không gian yên bình, phong cảnh hữu tình. Việc kết hợp giữa bảo tồn di sản văn hóa và phát triển du lịch bền vững tại Đền Nghè góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị di sản, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương thông qua du lịch.

Với những giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh đặc sắc, Đền Nghè Đồ Sơn xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua đối với những ai yêu thích khám phá văn hóa truyền thống và tìm kiếm không gian thanh tịnh giữa thiên nhiên.

Đền Nghè Đồ Sơn là nơi thờ Thần Điểm Tước, một vị thần linh quan trọng trong tín ngưỡng của người dân địa phương. Để thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự bảo vệ, may mắn, dưới đây là bài văn khấn lễ Thành hoàng Thần Điểm Tước tại Đền Nghè:

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần) Con lạy chín phương Trời, con lạy mười phương Đất, con lạy mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con xin kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Hương tử con là: [Tên người khấn] Tuổi: [Tuổi người khấn] Ngụ tại: [Địa chỉ] Hôm nay là ngày [Ngày tháng năm âm lịch] Nay hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản… Cầu mong đức Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương chứng giám, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Phục duy cẩn cáo!

Đây là bài văn khấn truyền thống, thể hiện lòng thành kính và mong muốn được sự bảo vệ, phù hộ của Thần Điểm Tước. Khi thực hiện nghi lễ, cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật như hương, hoa, quả, oản, và thực hiện nghiêm túc, thành tâm để nhận được sự chứng giám và phù hộ của thần linh.

Đền Nghè Đồ Sơn không chỉ là nơi thờ Thần Điểm Tước mà còn là điểm đến tâm linh của nhiều người dân và du khách. Để thể hiện lòng thành kính và cầu mong tài lộc, bình an, dưới đây là bài văn khấn mẫu khi đến dâng hương tại đền:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Hương tử con là: [Tên người khấn] Tuổi: [Tuổi người khấn] Ngụ tại: [Địa chỉ] Hôm nay là ngày [Ngày tháng năm âm lịch] Nay hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản… Cầu mong đức Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương chứng giám, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Phục duy cẩn cáo!

Đây là bài văn khấn truyền thống, thể hiện lòng thành kính và mong muốn được sự bảo vệ, may mắn của Thần Điểm Tước. Khi thực hiện nghi lễ, cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật như hương, hoa, quả, oản, và thực hiện nghiêm túc, thành tâm để nhận được sự chứng giám và phù hộ của thần linh.

Đền Nghè Đồ Sơn không chỉ là nơi thờ Thần Điểm Tước mà còn là nơi thờ "Lục vị Tiên công", sáu vị tiên nhân có công khai hoang, mở đất, lập làng tại vùng đất Đồ Sơn. Để thể hiện lòng thành kính và tri ân đối với các vị tiền nhân, dưới đây là bài văn khấn mẫu dành cho lễ dâng hương tại đền:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Đất, con kính lạy mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy Lục vị Tiên công – những người có công khai hoang, mở đất, lập làng tại vùng đất Đồ Sơn. Hương tử con là: [Tên người khấn] Tuổi: [Tuổi người khấn] Ngụ tại: [Địa chỉ] Hôm nay là ngày [Ngày tháng năm âm lịch] Nay hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản… Cầu mong các vị Tiên công chứng giám, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Phục duy cẩn cáo!

Đây là bài văn khấn truyền thống, thể hiện lòng thành kính và mong muốn được sự bảo vệ, may mắn của các vị Tiên công. Khi thực hiện nghi lễ, cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật như hương, hoa, quả, oản, và thực hiện nghiêm túc, thành tâm để nhận được sự chứng giám và phù hộ của các vị thần linh.

Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn không chỉ là dịp để người dân thể hiện sức mạnh và lòng dũng cảm của "ông trâu", mà còn là cơ hội để bày tỏ lòng thành kính đối với thần linh, cầu mong một mùa màng bội thu và cuộc sống bình an. Dưới đây là bài văn khấn mẫu được sử dụng trong các nghi lễ tại đền Nghè trước khi diễn ra phần hội chính của lễ hội:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Đất, con kính lạy mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy thần Điểm Tước, thần linh cai quản vùng đất Đồ Sơn. Con kính lạy các vị thần linh, thổ địa, chư vị tiền hiền hậu hiền. Hương tử con là: [Tên người khấn] Tuổi: [Tuổi người khấn] Ngụ tại: [Địa chỉ] Hôm nay là ngày [Ngày tháng năm âm lịch] Nay hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản… Cầu mong các vị thần linh chứng giám, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Phục duy cẩn cáo!

Bài văn khấn này thể hiện lòng thành kính và mong muốn được sự bảo vệ, may mắn của các vị thần linh trong lễ hội chọi trâu Đồ Sơn. Khi thực hiện nghi lễ, cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật như hương, hoa, quả, oản, và thực hiện nghiêm túc, thành tâm để nhận được sự chứng giám và phù hộ của thần linh.

Lễ rước nước là một nghi lễ quan trọng trong Lễ hội Chọi trâu Đồ Sơn, được tổ chức tại Đền Nghè vào ngày 7 tháng 8 âm lịch hàng năm. Nghi lễ này nhằm cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và quốc thái dân an. Dưới đây là bài văn khấn mẫu được sử dụng trong lễ rước nước tại Đền Nghè:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Đất, con kính lạy mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy thần Điểm Tước, thần linh cai quản vùng đất Đồ Sơn. Con kính lạy các vị thần linh, thổ địa, chư vị tiền hiền hậu hiền. Hương tử con là: [Tên người khấn] Tuổi: [Tuổi người khấn] Ngụ tại: [Địa chỉ] Hôm nay là ngày [Ngày tháng năm âm lịch] Nay hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản… Cầu mong các vị thần linh chứng giám, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Phục duy cẩn cáo!

Bài văn khấn này thể hiện lòng thành kính và mong muốn được sự bảo vệ, may mắn của các vị thần linh trong lễ rước nước tại Đền Nghè. Khi thực hiện nghi lễ, cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật như hương, hoa, quả, oản, và thực hiện nghiêm túc, thành tâm để nhận được sự chứng giám và phù hộ của thần linh.

Đền Nghè Đồ Sơn không chỉ là nơi thờ thần Điểm Tước, mà còn là điểm đến linh thiêng cho những ai mong muốn cầu bình an, sức khỏe và may mắn cho gia đình. Dưới đây là bài văn khấn mẫu được sử dụng trong các nghi lễ dâng hương tại Đền Nghè:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Đất, con kính lạy mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy thần Điểm Tước, thần linh cai quản vùng đất Đồ Sơn. Con kính lạy các vị thần linh, thổ địa, chư vị tiền hiền hậu hiền. Hương tử con là: [Tên người khấn] Tuổi: [Tuổi người khấn] Ngụ tại: [Địa chỉ] Hôm nay là ngày [Ngày tháng năm âm lịch] Nay hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản… Cầu mong các vị thần linh chứng giám, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Phục duy cẩn cáo!

Bài văn khấn này thể hiện lòng thành kính và mong muốn được sự bảo vệ, may mắn của các vị thần linh tại Đền Nghè. Khi thực hiện nghi lễ, cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật như hương, hoa, quả, oản, và thực hiện nghiêm túc, thành tâm để nhận được sự chứng giám và phù hộ của thần linh.