Đền Tam Bắc Ninh: Khám Phá Di Tích Tâm Linh Cổ Kính và Mẫu Văn Khấn Đặc Sắc

Vị trí và tên gọi

Đền Tam Phủ, còn được gọi là Đền Ba Vua, tọa lạc tại xã Cao Đức, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Nằm trên gò đất cao giữa bãi Nguyệt Bàn, nơi đây được bao quanh bởi sông nước mênh mông, tạo nên một không gian linh thiêng và yên bình.

Tên gọi "Đền Tam Phủ" phản ánh tín ngưỡng thờ Mẫu trong văn hóa dân gian Việt Nam, với ba phủ chính:

Thiên Phủ: Quản lý miền trời.
Địa Phủ: Cai quản miền đất.
Thủy Phủ: Cai quản miền sông nước.

Đền không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn gắn liền với sự kiện lịch sử quan trọng - Hội nghị Bình Than năm 1282, nơi các vua quan nhà Trần đã tụ họp để bàn kế sách chống giặc Nguyên - Mông, thể hiện vai trò đặc biệt của đền trong lịch sử dân tộc.

Làm Chủ BIM: Bí Quyết Chiến Thắng Mọi Gói Thầu Xây Dựng

Lịch sử và sự kiện liên quan

Đền Tam Phủ, còn gọi là Đền Ba Vua, tọa lạc tại xã Cao Đức, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Nơi đây không chỉ là một di tích tín ngưỡng quan trọng mà còn gắn liền với những sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc.

Vào thế kỷ XIII, trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông, các vua quan nhà Trần đã tổ chức Hội nghị Bình Than tại bãi Nguyệt Bàn, gần Đền Tam Phủ. Tại đây, họ đã làm lễ tế cáo trời đất, cầu mong thắng lợi và bảo vệ bờ cõi. Sự kiện này đánh dấu vai trò quan trọng của đền trong lịch sử dân tộc.

Trải qua thời gian, Đền Tam Phủ đã được trùng tu và bảo tồn, giữ gìn những giá trị văn hóa và lịch sử quý báu. Năm 2007, đền được UBND tỉnh Bắc Ninh xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh, khẳng định tầm quan trọng của di tích trong việc gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc.

Kiến trúc và cảnh quan

Đền Tam Phủ Bắc Ninh là một quần thể kiến trúc cổ kính, mang đậm dấu ấn nghệ thuật thời Lê và Nguyễn, tọa lạc tại xã Cao Đức, huyện Gia Bình. Khuôn viên đền rộng rãi, bao quanh bởi sông nước và cây xanh, tạo nên không gian linh thiêng và thanh tịnh.

Tòa tiền tế: Được xây dựng theo kiến trúc 3 gian 2 chái, mái đao cong, khung gỗ lim với nhiều họa tiết chạm khắc tinh xảo như rồng, phượng, hoa lá. Nơi đây đặt ban thờ Đức Thánh Trần (Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn).
Trung đền: Có kiến trúc tương tự tòa tiền tế, là nơi đặt ban thờ Ngũ vị tiên ông, Đức ông và Bà chúa Lục Đầu Giang. Trên khám thờ treo bức hoành phi cổ bằng tiếng Hán “Tam phủ linh từ” và câu đối: “Vạn cổ nguy nga Tam Phủ điện / Thiên thu đột ngột Lục đầu giang”.
Hậu cung: Là nơi tối linh thiêng, đặt tượng thờ ba vị: Thiên Phủ, Địa Phủ, Thủy Phủ trong dáng vẻ uy nghiêm, mỗi vị mặc một màu áo khác nhau tượng trưng cho ba cõi.

Phía trước đền là khoảng sân rộng với nhiều cây cổ thụ rợp bóng, nổi bật là cây đa lan có tuổi thọ hàng trăm năm, thân và rễ xù xì như cây đa nhưng ra lá và hoa giống cây lan, tỏa hương thơm ngát quanh năm, góp phần tạo nên vẻ đẹp cổ kính và thâm nghiêm cho đền.

Hành Trình Kiến Tạo Tương Lai Số - Bố Mẹ Cần Biết

Tín ngưỡng và thờ tự

Đền Tam Phủ, còn được gọi là Đền Ba Vua, là một trung tâm tín ngưỡng dân gian quan trọng tại xã Cao Đức, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Nơi đây thờ phụng ba vị chí tôn đại diện cho ba cõi trong vũ trụ:

Thiên Phủ: Quản lý miền trời, biểu tượng cho sự cao cả và thiêng liêng.
Địa Phủ: Cai quản miền đất, tượng trưng cho sự ổn định và phát triển.
Thủy Phủ: Cai quản miền sông nước, đại diện cho sự linh hoạt và sinh sôi.

Đền cũng phối thờ nhiều vị thánh trong hệ thống Tứ Phủ, bao gồm:

Đức Thánh Trần (Trần Hưng Đạo): Vị anh hùng dân tộc, được nhân dân tôn kính và thờ phụng.
Mẫu Liễu Hạnh: Một trong Tứ Bất Tử trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Ngũ vị tiên ông, Đức ông và Bà chúa Lục Đầu Giang: Những vị thần linh thiêng, bảo trợ cho cuộc sống an lành và thịnh vượng.

Hệ thống ban thờ tại đền được sắp xếp trang nghiêm và linh thiêng:

Vị trí	Ban thờ	Ý nghĩa
Tiền tế	Ban thờ Đức Thánh Trần	Tôn vinh vị anh hùng dân tộc, biểu tượng cho lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu.
Trung đền	Ban thờ Ngũ vị tiên ông, Đức ông, Bà chúa Lục Đầu Giang	Thể hiện sự kính trọng đối với các vị thần linh bảo trợ cho cuộc sống an lành.
Hậu cung	Ban thờ Thiên Phủ, Địa Phủ, Thủy Phủ	Đại diện cho ba cõi trong vũ trụ, biểu tượng cho sự cân bằng và hài hòa.

Đền Tam Phủ không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn là điểm đến tâm linh hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách và tín đồ đến hành hương, cầu nguyện và tìm hiểu về tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Lễ hội và hoạt động tín ngưỡng

Đền Tam Phủ Bắc Ninh là trung tâm của nhiều lễ hội và hoạt động tín ngưỡng đặc sắc, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Lễ hội truyền thống

Lễ hội Quan Tam Phủ: Tổ chức vào ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch, là dịp để cộng đồng tôn vinh các vị thần linh, cầu mong sự an lành và thịnh vượng.
Lễ Cầu An: Diễn ra vào ngày rằm tháng 7 âm lịch, thu hút sự tham gia của nhiều tín đồ với mong muốn cầu bình an cho gia đình và cộng đồng.
Lễ Tạ Thần: Được tổ chức vào cuối năm, là dịp để bày tỏ lòng biết ơn với các vị thần đã phù hộ suốt năm qua.

Hoạt động tín ngưỡng và văn hóa

Lễ Dâng Hương: Hoạt động không thể thiếu trong các ngày lễ, thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự phù hộ từ các vị thần linh.
Biểu diễn nghệ thuật dân gian: Các tiết mục như nhảy múa, hát bài chòi được tổ chức để tạo không khí vui tươi và sinh động.
Trình diễn nghệ thuật và trò chơi truyền thống: Nhằm gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Trưng bày và bảo tồn di sản

Đền Tam Phủ là một trong những địa điểm được lựa chọn để tổ chức các trưng bày chuyên đề về di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt. Những trưng bày này giới thiệu tới đông đảo nhân dân và du khách những giá trị cốt lõi, nét đặc trưng, tiêu biểu, độc đáo của di sản văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt tại tỉnh Bắc Ninh, góp phần tôn vinh, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.

Ghép Khối Tư Duy - Kiến Tạo Tương Lai Số

Giá trị văn hóa và du lịch

Đền Tam Phủ Bắc Ninh là một trong những di tích lịch sử - văn hóa quan trọng tại tỉnh Bắc Ninh, không chỉ nổi bật với giá trị tín ngưỡng mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích khám phá văn hóa truyền thống Việt Nam.

Giá trị văn hóa

Đền Tam Phủ thờ ba vị thần linh: Thiên Phủ, Địa Phủ và Thủy Phủ, đại diện cho ba cõi trời, đất và nước. Đây là trung tâm tín ngưỡng dân gian, phản ánh sâu sắc tâm linh và đời sống tinh thần của người dân Bắc Ninh nói riêng và người Việt nói chung. Kiến trúc của đền mang đậm dấu ấn nghệ thuật thời Lê và Nguyễn, với các họa tiết chạm khắc tinh xảo và bố cục hài hòa, thể hiện sự uy nghiêm và linh thiêng.

Giá trị du lịch

Đền Tam Phủ không chỉ là nơi hành hương của tín đồ mà còn là điểm đến du lịch hấp dẫn. Với không gian yên tĩnh, phong cảnh hữu tình và kiến trúc độc đáo, đền thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Du khách đến đây không chỉ để tham quan mà còn để tìm hiểu về tín ngưỡng thờ Mẫu, một phần không thể thiếu trong di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam. Đặc biệt, đền nằm trong các tour du lịch văn hóa gắn với tham quan các di tích lịch sử - văn hóa tâm linh, lễ hội và làng nghề truyền thống, tạo cơ hội cho du khách trải nghiệm sâu sắc hơn về văn hóa địa phương.

XEM THÊM:

Văn khấn lễ Đức Thánh Trần tại Đền Tam

Để thực hiện lễ cúng Đức Thánh Trần tại Đền Tam Phủ Bắc Ninh, tín đồ thường đọc bài văn khấn trang nghiêm, thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự bình an, may mắn. Dưới đây là mẫu văn khấn phổ biến:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy:

- Tam phủ Công Đồng Trần Triều,

- Đức Thánh Trần Triều hiển thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương, Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng, khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, minh đức trí nhân, phong huân hiền liệt, chí trung đại nghĩa, dực bảo trung hưng, thượng đẳng tôn thần, ngọc bệ tiền.

- Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công Chúa.

- Tứ vị Thánh tử đại vương, Nhị vị vương cô Hoàng Thánh.

- Đức ông Phạm điện súy tôn thần, tả quan Nam Tào, hữu quan Bắc Đẩu, lục bộ thượng từ, chư vị bách quan.

Hương tử con là: ............................................................

Ngụ tại: ............................................................

Hôm nay ngày .... tháng .... năm ...., hương tử chúng con sắm sửa lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin các ngài chứng giám, phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều dữ mang đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an.

Nguyện cho quốc thái dân an, biển đảo quê hương bốn phương yên bình, đồng gia quyến được luôn mạnh khỏe, làm ăn thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý.

Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Văn khấn Tam Phủ Thánh Mẫu

Để thực hiện lễ cúng tại Đền Tam Phủ Bắc Ninh, tín đồ thường đọc bài văn khấn trang nghiêm, thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự bình an, may mắn. Dưới đây là mẫu văn khấn phổ biến:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy:

- Tam phủ Công Đồng Trần Triều,

- Đức Thánh Trần Triều hiển thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương, Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng, khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, minh đức trí nhân, phong huân hiền liệt, chí trung đại nghĩa, dực bảo trung hưng, thượng đẳng tôn thần, ngọc bệ tiền.

- Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công Chúa.

- Tứ vị Thánh tử đại vương, Nhị vị vương cô Hoàng Thánh.

- Đức ông Phạm điện súy tôn thần, tả quan Nam Tào, hữu quan Bắc Đẩu, lục bộ thượng từ, chư vị bách quan.

Hương tử con là: ............................................................

Ngụ tại: ............................................................

Hôm nay ngày .... tháng .... năm ...., hương tử chúng con sắm sửa lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin các ngài chứng giám, phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều dữ mang đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an.

Nguyện cho quốc thái dân an, biển đảo quê hương bốn phương yên bình, đồng gia quyến được luôn mạnh khỏe, làm ăn thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý.

Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Học Lập Trình Sớm - Làm Chủ Tương Lai Số

Văn khấn dâng hương ngày rằm, mùng một

Vào ngày mùng một và rằm hàng tháng, tín đồ thường thực hiện lễ cúng tại Đền Tam Phủ Bắc Ninh để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh và gia tiên. Dưới đây là mẫu văn khấn phổ biến:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy:

- Tam phủ Công Đồng Trần Triều,

- Đức Thánh Trần Triều hiển thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương, Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng, khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, minh đức trí nhân, phong huân hiền liệt, chí trung đại nghĩa, dực bảo trung hưng, thượng đẳng tôn thần, ngọc bệ tiền.

- Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công Chúa.

- Tứ vị Thánh tử đại vương, Nhị vị vương cô Hoàng Thánh.

- Đức ông Phạm điện súy tôn thần, tả quan Nam Tào, hữu quan Bắc Đẩu, lục bộ thượng từ, chư vị bách quan.

Hương tử con là: ............................................................

Ngụ tại: ............................................................

Hôm nay ngày .... tháng .... năm ...., hương tử chúng con sắm sửa lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin các ngài chứng giám, phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều dữ mang đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an.

Nguyện cho quốc thái dân an, biển đảo quê hương bốn phương yên bình, đồng gia quyến được luôn mạnh khỏe, làm ăn thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý.

Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Văn khấn cầu duyên, cầu con cái

Văn khấn cầu duyên và cầu con cái tại Đền Tam Phủ Bắc Ninh là nghi lễ tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng thành kính và mong muốn được phù hộ độ trì từ các vị thần linh. Dưới đây là mẫu văn khấn phổ biến được tín đồ sử dụng:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy:

- Tam phủ Công Đồng Trần Triều,

- Đức Thánh Trần Triều hiển thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương, Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng, khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, minh đức trí nhân, phong huân hiền liệt, chí trung đại nghĩa, dực bảo trung hưng, thượng đẳng tôn thần, ngọc bệ tiền.

- Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công Chúa.

- Tứ vị Thánh tử đại vương, Nhị vị vương cô Hoàng Thánh.

- Đức ông Phạm điện súy tôn thần, tả quan Nam Tào, hữu quan Bắc Đẩu, lục bộ thượng từ, chư vị bách quan.

Hương tử con là: ............................................................

Ngụ tại: ............................................................

Hôm nay ngày .... tháng .... năm ...., hương tử chúng con sắm sửa lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin các ngài chứng giám, phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều dữ mang đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an.

Nguyện cho quốc thái dân an, biển đảo quê hương bốn phương yên bình, đồng gia quyến được luôn mạnh khỏe, làm ăn thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý.

Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Văn khấn giải hạn, cầu bình an

Văn khấn giải hạn và cầu bình an tại Đền Tam Phủ Bắc Ninh là nghi lễ tâm linh quan trọng, giúp tín đồ hóa giải vận xui, cầu mong sức khỏe, may mắn và bình an cho gia đình. Dưới đây là mẫu văn khấn được sử dụng phổ biến trong các dịp lễ cúng đầu năm hoặc khi gặp vận hạn:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy:

- Tam phủ Công Đồng Trần Triều,

- Đức Thánh Trần Triều hiển thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương, Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng, khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, minh đức trí nhân, phong huân hiền liệt, chí trung đại nghĩa, dực bảo trung hưng, thượng đẳng tôn thần, ngọc bệ tiền.

- Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công Chúa.

- Tứ vị Thánh tử đại vương, Nhị vị vương cô Hoàng Thánh.

- Đức ông Phạm điện súy tôn thần, tả quan Nam Tào, hữu quan Bắc Đẩu, lục bộ thượng từ, chư vị bách quan.

Hương tử con là: ............................................................

Ngụ tại: ............................................................

Hôm nay ngày .... tháng .... năm ...., hương tử chúng con sắm sửa lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin các ngài chứng giám, phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều dữ mang đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an.

Nguyện cho quốc thái dân an, biển đảo quê hương bốn phương yên bình, đồng gia quyến được luôn mạnh khỏe, làm ăn thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý.

Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Văn khấn khi xin lộc hoặc khai trương

Văn khấn khi xin lộc hoặc khai trương tại Đền Tam Phủ Bắc Ninh là nghi lễ truyền thống thể hiện lòng thành kính và mong muốn được phù hộ độ trì trong công việc, làm ăn. Dưới đây là mẫu văn khấn được sử dụng phổ biến:

Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy:

- Tam phủ Công Đồng Trần Triều,

- Đức Thánh Trần Triều hiển thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương, Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng, khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, minh đức trí nhân, phong huân hiền liệt, chí trung đại nghĩa, dực bảo trung hưng, thượng đẳng tôn thần, ngọc bệ tiền.

- Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công Chúa.

- Tứ vị Thánh tử đại vương, Nhị vị vương cô Hoàng Thánh.

- Đức ông Phạm điện súy tôn thần, tả quan Nam Tào, hữu quan Bắc Đẩu, lục bộ thượng từ, chư vị bách quan.

Hương tử con là: ............................................................

Ngụ tại: ............................................................

Hôm nay ngày .... tháng .... năm ...., hương tử chúng con sắm sửa lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin các ngài chứng giám, phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều dữ mang đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an.

Nguyện cho quốc thái dân an, biển đảo quê hương bốn phương yên bình, đồng gia quyến được luôn mạnh khỏe, làm ăn thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý.

Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!