Lễ Hội Bà Chúa Muối – Di sản văn hóa tâm linh đặc sắc của miền biển Thái Bình

Lễ hội Bà Chúa Muối là một lễ hội truyền thống đặc sắc được tổ chức hàng năm vào ngày 14 tháng 4 âm lịch tại xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Đây là dịp để người dân tưởng nhớ và tri ân Bà Chúa Muối – người đã có công dạy dân làm nghề muối và mang lại cuộc sống ấm no cho cộng đồng.

Lễ hội nổi bật với nghi thức rước hình nộm ông Đùng, bà Đà – biểu tượng của sự sinh sôi, nảy nở và phồn thực trong văn hóa dân gian Việt Nam. Năm 2012, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã khôi phục lại đền thờ Bà Chúa Muối tại vị trí xưa, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Với ý nghĩa lịch sử và văn hóa sâu sắc, Lễ hội Bà Chúa Muối đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan và trải nghiệm.

Bà Chúa Muối, tên thật là Nguyễn Thị Nguyệt Ảnh, sinh năm 1280 tại trang Quang Lang, huyện Thụy Vân, phủ Thái Bình (nay là xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình). Bà xuất thân trong một gia đình làm nghề muối truyền thống và từ nhỏ đã nổi tiếng với vẻ đẹp dịu dàng, trí tuệ thông minh và lòng nhân hậu.

Theo truyền thuyết, trong một lần chở muối trên sông Hồng, Nguyệt Ảnh tình cờ gặp vua Trần Anh Tông. Ấn tượng trước tài sắc và phẩm hạnh của nàng, nhà vua đã đưa bà vào cung và phong làm Đệ Tam Cung phi. Tuy nhiên, do những biến cố trong chốn hậu cung, bà lâm bệnh và được vua cho trở về quê ngoại dưỡng bệnh. Tại quê nhà, bà tiếp tục gắn bó với nghề làm muối và truyền dạy kinh nghiệm cho người dân địa phương.

Sau khi qua đời, để tưởng nhớ công lao và đức hạnh của bà, người dân đã lập đền thờ tại quê nhà và tôn bà là Bà Chúa Muối. Truyền thuyết về bà không chỉ là câu chuyện về một người phụ nữ tài sắc vẹn toàn mà còn phản ánh lòng biết ơn và sự kính trọng của cộng đồng đối với những người có công với quê hương.

Phủ và Đền thờ Bà Chúa Muối tọa lạc tại làng Quang Lang, xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, là nơi duy nhất trong cả nước thờ phụng Bà Chúa Muối – Tam phi Nguyễn Thị Nguyệt Ảnh, người có công lớn trong việc phát triển nghề làm muối và mang lại cuộc sống ấm no cho người dân vùng biển.

Quần thể kiến trúc này bao gồm:

• Phủ thờ: Nơi tổ chức các nghi lễ truyền thống và là trung tâm sinh hoạt văn hóa tâm linh của cộng đồng.
• Đền thờ: Kết hợp giữa kiến trúc đền và chùa, tạo nên không gian linh thiêng, thờ phụng Đức Phật Thích Ca Mâu Ni và Bà Chúa Muối.

Hàng năm, vào ngày 14 tháng 4 âm lịch, nơi đây diễn ra Lễ hội Bà Chúa Muối với các hoạt động văn hóa đặc sắc như múa ông Đùng bà Đà, rước kiệu và các trò chơi dân gian, thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia.

Phủ và Đền thờ Bà Chúa Muối không chỉ là di tích lịch sử quan trọng mà còn là biểu tượng văn hóa độc đáo, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống của dân tộc.

Lễ hội Bà Chúa Muối tại xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình là một sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc, diễn ra từ ngày 11 đến ngày 14 tháng 4 âm lịch hàng năm. Lễ hội bao gồm nhiều nghi lễ trang nghiêm và hoạt động văn hóa phong phú, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Các nghi lễ chính trong lễ hội:

• Ngày 11: Lễ khai mạc, tế nữ quan và nhân dân dâng lễ tại phủ thờ Bà Chúa Muối.
• Ngày 12: Tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao chào mừng lễ hội.
• Ngày 13: Nhân dân tiếp tục dâng lễ và tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao.
• Ngày 14: Diễn ra các nghi thức rước kiệu Bà Chúa Muối, rước hình nộm ông Đùng, bà Đà và phá Đùng. Kết thúc lễ hội là phần tế tạ của đội tế nữ quan xã Thụy Hải.

Điểm nhấn đặc sắc của lễ hội là tục múa ông Đùng, bà Đà – một nghi thức dân gian độc đáo mang ý nghĩa cầu mong sự sinh sôi, nảy nở và mùa màng bội thu. Hình nộm ông Đùng, bà Đà được làm từ tre, đan mắt cáo, tượng trưng cho sự phồn thực và thịnh vượng.

Lễ hội Bà Chúa Muối không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công lao của Bà Chúa Muối mà còn là cơ hội để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của cộng đồng.

Lễ hội Bà Chúa Muối tại xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc, phản ánh đậm nét văn hóa dân gian và tín ngưỡng thờ nữ thần của người Việt. Với lịch sử lâu đời và những nghi thức độc đáo, lễ hội đã trở thành biểu tượng văn hóa của cộng đồng địa phương.

Giá trị văn hóa của lễ hội thể hiện qua:

• Tín ngưỡng dân gian: Tôn vinh Bà Chúa Muối – người có công dạy dân làm nghề muối, mang lại cuộc sống ấm no cho cộng đồng.
• Nghi lễ truyền thống: Các nghi thức như rước kiệu, múa ông Đùng bà Đà phản ánh tín ngưỡng phồn thực và cầu mong mùa màng bội thu.
• Di sản văn hóa phi vật thể: Năm 2012, lễ hội được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định giá trị và vai trò quan trọng trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ hội không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công lao của Bà Chúa Muối mà còn là cơ hội để thế hệ trẻ hiểu và trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống, góp phần giữ gìn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của địa phương và quốc gia.

Lễ hội Bà Chúa Muối không chỉ là một sự kiện văn hóa truyền thống của người dân xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, mà còn có sức lan tỏa mạnh mẽ, góp phần quảng bá hình ảnh vùng đất và con người nơi đây đến với cộng đồng trong và ngoài nước.

Ảnh hưởng tích cực của lễ hội thể hiện qua các khía cạnh sau:

• Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa: Lễ hội góp phần giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là các nghi lễ và trò chơi dân gian như múa ông Đùng bà Đà, phản ánh tín ngưỡng phồn thực và ước vọng về cuộc sống no đủ.
• Thúc đẩy du lịch địa phương: Sự kiện thu hút đông đảo du khách đến tham quan, trải nghiệm, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống người dân.
• Gắn kết cộng đồng: Lễ hội là dịp để người dân địa phương và du khách cùng nhau tham gia các hoạt động văn hóa, tạo nên sự gắn kết và hiểu biết lẫn nhau.
• Quảng bá hình ảnh địa phương: Thông qua các phương tiện truyền thông và sự tham gia của du khách, hình ảnh về lễ hội và vùng đất Thụy Hải được lan tỏa rộng rãi, góp phần nâng cao vị thế và bản sắc văn hóa của địa phương.

Với những giá trị văn hóa đặc sắc và ảnh hưởng tích cực, lễ hội Bà Chúa Muối xứng đáng là một di sản văn hóa phi vật thể quý báu, cần được bảo tồn và phát huy trong tương lai.

Lễ hội Bà Chúa Muối tại xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình là một sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc, phản ánh đậm nét văn hóa dân gian và tín ngưỡng thờ nữ thần của người Việt. Với lịch sử lâu đời và những nghi thức độc đáo, lễ hội đã trở thành biểu tượng văn hóa của cộng đồng địa phương.

Những nét độc đáo và đặc sắc của lễ hội bao gồm:

• Tục múa ông Đùng bà Đà: Một nghi thức dân gian độc đáo, phản ánh tín ngưỡng phồn thực và ước vọng về cuộc sống no đủ.
• Hình nộm ông Đùng bà Đà: Được làm từ tre, đan mắt cáo, tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở và thịnh vượng.
• Lễ rước kiệu Bà Chúa Muối: Một nghi lễ trang nghiêm, thể hiện lòng thành kính của người dân đối với Bà Chúa Muối.
• Các hoạt động văn hóa, văn nghệ: Bao gồm các trò chơi dân gian, biểu diễn nghệ thuật truyền thống, tạo nên không khí sôi động và gắn kết cộng đồng.

Lễ hội Bà Chúa Muối không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công lao của Bà Chúa Muối mà còn là cơ hội để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của cộng đồng.

Khi đến dâng hương tại đền thờ Bà Chúa Muối ở xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, người dân thường chuẩn bị bài văn khấn với lòng thành kính để bày tỏ sự biết ơn và cầu mong sự phù hộ độ trì. Dưới đây là mẫu văn khấn truyền thống:

Bài văn khấn lễ Bà Chúa Muối:

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!


Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con lạy Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh, Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con lạy Đức Từ Ý Thái Hòa Đệ Tam Cung Phi – Bà Chúa Muối linh thiêng.


Hôm nay là ngày... tháng... năm..., tín chủ chúng con tên là...

Ngụ tại...


Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, kính mời Bà Chúa Muối hiển linh chứng giám.

Cúi xin Người phù hộ độ trì cho gia đình chúng con:

• Gia đạo bình an, mọi việc hanh thông.
• Con cháu học hành tiến bộ, công danh sự nghiệp thăng tiến.
• Buôn bán thuận lợi, tài lộc dồi dào.
• Sức khỏe dồi dào, tai qua nạn khỏi.

Lưu ý: Khi đọc văn khấn, cần giữ tâm trạng thanh tịnh, đọc rõ ràng, mạch lạc và thể hiện sự thành kính. Sau khi khấn xong, vái ba vái rồi lui ra.

Khi đến dâng hương tại đền thờ Bà Chúa Muối ở xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, người dân thường chuẩn bị bài văn khấn với lòng thành kính để bày tỏ sự biết ơn và cầu mong sự phù hộ độ trì. Dưới đây là mẫu văn khấn truyền thống:

Bài văn khấn xin tài lộc và bình an:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)


Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con lạy Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh, Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con lạy Đức Từ Ý Thái Hòa Đệ Tam Cung Phi – Bà Chúa Muối linh thiêng.


Hôm nay là ngày... tháng... năm..., tín chủ chúng con tên là...

Ngụ tại...


Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, kính mời Bà Chúa Muối hiển linh chứng giám.

Cúi xin Người phù hộ độ trì cho gia đình chúng con:

• Gia đạo bình an, mọi việc hanh thông.
• Con cháu học hành tiến bộ, công danh sự nghiệp thăng tiến.
• Buôn bán thuận lợi, tài lộc dồi dào.
• Sức khỏe dồi dào, tai qua nạn khỏi.

Lưu ý: Khi đọc văn khấn, cần giữ tâm trạng thanh tịnh, đọc rõ ràng, mạch lạc và thể hiện sự thành kính. Sau khi khấn xong, vái ba vái rồi lui ra.

Khi đến dâng hương tại đền thờ Bà Chúa Muối ở xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, người dân thường chuẩn bị bài văn khấn với lòng thành kính để bày tỏ sự biết ơn và cầu mong sự phù hộ độ trì. Dưới đây là mẫu văn khấn truyền thống:

Bài văn khấn cầu mùa màng bội thu:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)


Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con lạy Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh, Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con lạy Đức Từ Ý Thái Hòa Đệ Tam Cung Phi – Bà Chúa Muối linh thiêng.


Hôm nay là ngày... tháng... năm..., tín chủ chúng con tên là...

Ngụ tại...


Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, kính mời Bà Chúa Muối hiển linh chứng giám.

Cúi xin Người phù hộ độ trì cho gia đình chúng con:

• Thời tiết thuận hòa, mưa thuận gió hòa.
• Ruộng đồng tươi tốt, mùa màng bội thu.
• Ngư dân đánh bắt thuận lợi, thuyền về đầy ắp cá.
• Gia đình an khang, thịnh vượng, con cháu hiếu thảo.

Lưu ý: Khi đọc văn khấn, cần giữ tâm trạng thanh tịnh, đọc rõ ràng, mạch lạc và thể hiện sự thành kính. Sau khi khấn xong, vái ba vái rồi lui ra.

Trong lễ hội Bà Chúa Muối tại xã Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, nghi thức rước kiệu là một phần quan trọng, thể hiện lòng thành kính và mong muốn sự phù hộ của Bà Chúa Muối. Dưới đây là mẫu văn khấn truyền thống được sử dụng trong lễ rước kiệu:

Bài văn khấn lễ rước kiệu Bà Chúa Muối:

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!


Con kính lạy Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh, Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con kính lạy Đức Từ Ý Thái Hòa Đệ Tam Cung Phi – Bà Chúa Muối linh thiêng.


Hôm nay là ngày... tháng... năm..., tín chủ chúng con tên là...

Ngụ tại...


Chúng con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, kính mời Bà Chúa Muối hiển linh chứng giám.

Cúi xin Người phù hộ độ trì cho gia đình chúng con:

• Gia đạo bình an, mọi việc hanh thông.
• Con cháu học hành tiến bộ, công danh sự nghiệp thăng tiến.
• Buôn bán thuận lợi, tài lộc dồi dào.
• Sức khỏe dồi dào, tai qua nạn khỏi.

Lưu ý: Khi đọc văn khấn, cần giữ tâm trạng thanh tịnh, đọc rõ ràng, mạch lạc và thể hiện sự thành kính. Sau khi khấn xong, vái ba vái rồi lui ra.

Sau khi hoàn thành các nghi thức cầu nguyện tại đền thờ Bà Chúa Muối, tín đồ thường thực hiện lễ tạ để bày tỏ lòng biết ơn đối với sự phù hộ và giúp đỡ của Bà Chúa Muối. Dưới đây là bài văn khấn lễ tạ truyền thống:

Bài văn khấn lễ tạ sau khi cầu nguyện:

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!


Con kính lạy Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh, Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con kính lạy Đức Từ Ý Thái Hòa Đệ Tam Cung Phi – Bà Chúa Muối linh thiêng.


Con là... (tên tín đồ), ngụ tại...

Con thành tâm dâng lên Bà Chúa Muối lời tạ ơn vì những ơn phúc mà Bà đã ban cho gia đình con trong suốt thời gian qua.


Con xin nguyện vững tâm, làm việc thiện, giữ gìn đạo đức và tiếp tục tu hành theo lời dạy của Người.

Xin Bà Chúa Muối tiếp tục chứng giám, độ trì cho gia đình con được bình an, sức khỏe dồi dào, công việc thuận lợi, tài lộc dồi dào.


Con xin dâng hương, hoa, lễ vật để tỏ lòng thành kính và biết ơn. Cúi xin Bà Chúa Muối phù hộ, bảo vệ gia đình con.


Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Lưu ý: Sau khi đọc xong văn khấn, người lễ cần vái ba vái và thể hiện lòng thành kính với Bà Chúa Muối. Lễ tạ giúp duy trì sự kết nối linh thiêng giữa tín đồ và thần linh, đồng thời bày tỏ sự trân trọng đối với những điều tốt lành đã nhận được.