Lễ Hội Bia Bà La Khê – Hà Đông: Nghi lễ, văn khấn và tín ngưỡng truyền thống

Lễ hội Bia Bà La Khê là một sự kiện văn hóa – tâm linh quan trọng được tổ chức hàng năm tại đình La Khê, phường La Khê, quận Hà Đông, Hà Nội. Lễ hội nhằm tưởng nhớ và tôn vinh Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền, người có công lớn với triều đình và nhân dân. Bà là Đệ nhị cung phi của vua Mạc Đăng Doanh, được phong làm Đông cung Hoàng hậu sau khi mất. Bà sinh năm 1511 tại làng La Ninh, huyện Từ Liêm (nay là phường La Khê), trong một gia đình thế phiệt nhiều đời làm quan trong triều. Cha bà là Đô lực sĩ Thiết Sơn bá Trần Chân đời Lê sơ, sau được phong là Dũng Quận công.

Đền Bia Bà nằm trong khuôn viên đình La Khê, bao gồm chính điện thờ Đức Thánh Bà, hữu điện thờ Đệ Nhất Công Chúa và tả điện thờ Đệ Nhị Công Chúa. Đây là nơi người dân đến chiêm bái, cầu tài lộc, bình an và cầu nguyện cho gia đình, cộng đồng. Lễ hội được tổ chức vào ngày 14 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, thu hút hàng nghìn người dân và du khách thập phương tham gia.

Với không gian trang nghiêm, kiến trúc cổ kính và các nghi lễ truyền thống đặc sắc, Lễ hội Bia Bà La Khê không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của Đức Thánh Bà mà còn là dịp để cộng đồng gắn kết, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc.

Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền (1511–1538) là một nhân vật lịch sử nổi bật trong triều đại Mạc, được người dân La Khê tôn thờ và ghi nhớ công lao. Bà là con gái của Đô lực sĩ Thiết Sơn bá Trần Chân, một vị đại thần triều Lê, sau được phong là Dũng Quận công. Xuất thân từ gia đình danh gia vọng tộc, bà được giáo dục trong môi trường văn hóa và gia đình có truyền thống làm quan trong triều đình.

Bà kết hôn với vua Mạc Đăng Doanh và được phong làm Đệ nhị cung phi, sau khi mất được truy phong là Đông cung Hoàng hậu. Trong thời gian tại vị, bà nổi tiếng với đức độ, tài năng và lòng nhân ái. Bà không chỉ giỏi nữ công gia chánh mà còn thạo văn chương, thơ phú. Bà đã góp phần quan trọng trong việc quản lý nội cung, giúp vua Mạc Đăng Doanh yên tâm chinh chiến, xây dựng đất nước.

Hình ảnh Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền được khắc họa trong các di tích lịch sử, đặc biệt là tại Đền Bia Bà La Khê, nơi thờ phụng bà và tổ chức các lễ hội truyền thống. Bà được người dân kính trọng và coi là biểu tượng của đức hạnh, trí tuệ và lòng nhân ái, là tấm gương sáng cho thế hệ sau noi theo.

Quần thể di tích Bia Bà La Khê, tọa lạc tại phường La Khê, quận Hà Đông, Hà Nội, là một trong những điểm đến tâm linh nổi tiếng, thu hút đông đảo du khách và người dân địa phương. Khu di tích bao gồm ba công trình chính: Đình La Khê, Chùa Diên Khánh và Đền Bia Bà, tạo thành một tổng thể kiến trúc hài hòa, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Đình La Khê được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XVII, thờ Hắc Diện Đại Vương và Thiên Tiên Bảo Hoa Công Chúa, hai vị thần có công giúp dân trừ ác, dạy dân trồng lúa, nuôi tằm, dệt vải, góp phần làm giàu cho làng quê. Đình được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1998.

Chùa Diên Khánh, còn gọi là chùa La Khê, được xây dựng từ thời Lý (thế kỷ 11), với tên gọi "Diên Khánh Tự" nghĩa là "phúc lộc lâu dài". Chùa nổi tiếng với kiến trúc cổ kính và cảnh quan hữu tình, là nơi người dân đến cầu an, cầu phúc.

Đền Bia Bà thờ Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền, Hoàng phi triều Mạc, được phong là Đông cung Hoàng hậu sau khi mất. Bà được người dân tôn thờ là biểu tượng của đức hạnh, trí tuệ và lòng nhân ái.

Toàn bộ khu di tích đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật, là điểm đến không thể bỏ qua đối với những ai yêu thích tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của dân tộc.

Lễ hội Bia Bà La Khê được tổ chức hàng năm vào các ngày 14, 15 và 16 tháng Giêng Âm lịch, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham gia. Đây là dịp để tưởng nhớ và tri ân công lao của Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền, đồng thời là lễ hội tâm linh đặc sắc của cộng đồng dân cư La Khê.

Hoạt động chính trong lễ hội bao gồm:

• Lễ khai hội: Diễn ra vào sáng ngày 14 tháng Giêng, với nghi thức dâng hương trang nghiêm tại đình La Khê, mở đầu cho chuỗi sự kiện trong ba ngày lễ hội.
• Lễ rước kiệu: Được tổ chức vào chiều ngày 14 tháng Giêng, với đoàn rước kiệu long trọng diễu hành qua các tuyến phố, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân và du khách.
• Biểu diễn nghệ thuật: Trong suốt ba ngày lễ hội, có các chương trình văn nghệ đặc sắc, bao gồm hát chèo, hát xẩm, ca trù, và các tiết mục ca múa nhạc truyền thống, góp phần làm phong phú không khí lễ hội.
• Hoạt động thể thao và trò chơi dân gian: Các trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, bịt mắt bắt dê, ném còn, đập niêu đất được tổ chức nhằm tạo không khí vui tươi, gắn kết cộng đồng.
• Chợ quê và gian hàng ẩm thực: Các gian hàng bày bán sản phẩm thủ công mỹ nghệ, đặc sản địa phương và ẩm thực truyền thống, mang đến cho du khách trải nghiệm phong phú về văn hóa ẩm thực của vùng đất La Khê.

Lễ hội Bia Bà không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của Đức Thánh Bà mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Lễ hội Bia Bà La Khê năm 2025 diễn ra từ ngày 14 đến 16 tháng Giêng Âm lịch, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương. Dưới đây là những điểm đặc sắc của lễ hội năm nay:

• Lễ khai hội trang trọng: Diễn ra vào sáng ngày 14 tháng Giêng, với nghi thức dâng hương tại đình La Khê, mở đầu cho chuỗi sự kiện trong ba ngày lễ hội.
• Lễ rước kiệu long trọng: Được tổ chức vào chiều ngày 14 tháng Giêng, với đoàn rước kiệu diễu hành qua các tuyến phố, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân và du khách.
• Chương trình văn nghệ đặc sắc: Tối ngày 16 tháng Giêng, lễ hội tổ chức đại nhạc hội với sự tham gia của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như danh ca Giao Linh, nghệ sĩ Thanh Thanh Hiền, NSƯT Hồng Liên, ca sĩ Ngọc Anh, Minh Chuyên, Tô Minh Thắng, ca sĩ Trần Thu Hường, nhóm hài NSND Thanh Loan - NSƯT Lê Tuấn - Dũng Xì, được dẫn dắt bởi các MC Lê Anh, Mỹ Lan, Thái Mạnh Thắng. Chương trình được tổ chức tại sân khấu ngoài trời, thu hút hàng nghìn khán giả tham gia.
• Giải cờ tướng truyền thống: Được tổ chức trong khuôn viên đình La Khê, thu hút sự tham gia của nhiều kỳ thủ trong và ngoài khu vực, tạo không khí sôi nổi và trí tuệ cho lễ hội.
• Hoạt động thể thao và trò chơi dân gian: Các trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, bịt mắt bắt dê, ném còn, đập niêu đất được tổ chức nhằm tạo không khí vui tươi, gắn kết cộng đồng.
• Chợ quê và gian hàng ẩm thực: Các gian hàng bày bán sản phẩm thủ công mỹ nghệ, đặc sản địa phương và ẩm thực truyền thống, mang đến cho du khách trải nghiệm phong phú về văn hóa ẩm thực của vùng đất La Khê.

Lễ hội Bia Bà La Khê 2025 không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Lễ hội Bia Bà La Khê không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Để lễ hội diễn ra trang nghiêm, an toàn và ý nghĩa, Ban tổ chức đã đề ra một số quy định và khuyến khích các nét đẹp văn hóa sau:

• Trang phục lịch sự: Khuyến khích người tham gia mặc trang phục truyền thống hoặc trang phục lịch sự, tôn nghiêm khi tham gia các nghi lễ và hoạt động trong lễ hội.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường: Người dân và du khách được yêu cầu không xả rác bừa bãi, giữ gìn vệ sinh chung, góp phần bảo vệ cảnh quan khu vực lễ hội.
• Ứng xử văn minh: Khuyến khích mọi người tham gia lễ hội với tinh thần tôn trọng, hòa nhã, tránh gây ồn ào, xô đẩy, đảm bảo không khí trang nghiêm, thanh tịnh.
• Tham gia nghi lễ đúng giờ: Người tham gia được yêu cầu có mặt đúng giờ trong các nghi lễ, đặc biệt là lễ dâng hương tại đình La Khê, để thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với Đức Thánh Bà.
• Hỗ trợ cộng đồng: Khuyến khích các hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ người có hoàn cảnh khó khăn trong cộng đồng, thể hiện tinh thần tương thân tương ái của dân tộc.

Những quy định và nét đẹp văn hóa này không chỉ giúp lễ hội diễn ra suôn sẻ mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng, tạo nên một không gian lễ hội trang nghiêm, an lành và ý nghĩa.

Lễ hội Bia Bà La Khê không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Để lễ hội diễn ra trang nghiêm, an toàn và ý nghĩa, Ban tổ chức đã đề ra một số quy định và khuyến khích các nét đẹp văn hóa sau:

• Trang phục lịch sự: Khuyến khích người tham gia mặc trang phục truyền thống hoặc trang phục lịch sự, tôn nghiêm khi tham gia các nghi lễ và hoạt động trong lễ hội.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường: Người dân và du khách được yêu cầu không xả rác bừa bãi, giữ gìn vệ sinh chung, góp phần bảo vệ cảnh quan khu vực lễ hội.
• Ứng xử văn minh: Khuyến khích mọi người tham gia lễ hội với tinh thần tôn trọng, hòa nhã, tránh gây ồn ào, xô đẩy, đảm bảo không khí trang nghiêm, thanh tịnh.
• Tham gia nghi lễ đúng giờ: Người tham gia được yêu cầu có mặt đúng giờ trong các nghi lễ, đặc biệt là lễ dâng hương tại đình La Khê, để thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với Đức Thánh Bà.
• Hỗ trợ cộng đồng: Khuyến khích các hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ người có hoàn cảnh khó khăn trong cộng đồng, thể hiện tinh thần tương thân tương ái của dân tộc.

Những quy định và nét đẹp văn hóa này không chỉ giúp lễ hội diễn ra suôn sẻ mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng, tạo nên một không gian lễ hội trang nghiêm, an lành và ý nghĩa.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
• Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền – Đông cung Hoàng hậu triều Mạc, người đã có công lớn với dân làng La Khê.

Hôm nay là ngày ...... tháng ...... năm ...... (Âm lịch), nhằm ngày ...... tháng ...... năm ...... (Dương lịch).

Tín chủ con là: ..................................................

Ngụ tại: ..................................................

Thành tâm sắm sửa hương hoa lễ vật, dâng lên trước án, cúi xin Đức Thánh Bà chứng giám lòng thành.

Nguyện cầu Đức Thánh Bà phù hộ độ trì cho gia đạo bình an, công việc hanh thông, mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần.
• Các ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
• Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
• Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
• Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền, Hoàng phi triều Mạc, người đã có công lao to lớn với dân làng La Khê.

Tín chủ con là: ......................................................

Ngụ tại: ......................................................

Hôm nay là ngày ...... tháng ...... năm ...... âm lịch, tín chủ con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, lòng thành kính lễ, cúi xin Đức Thánh Bà cùng chư vị Tôn thần chứng giám.

Chúng con nguyện cầu:

• Gia đạo bình an, sức khỏe dồi dào.
• Công việc hanh thông, tài lộc thịnh vượng.
• Con cháu hiếu thảo, học hành tiến bộ.
• Mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần.
• Các ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
• Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
• Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
• Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền, Hoàng phi triều Mạc, người đã có công lao to lớn với dân làng La Khê.

Tín chủ con là: ......................................................

Ngụ tại: ......................................................

Hôm nay là ngày ...... tháng ...... năm ...... âm lịch, tín chủ con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, lòng thành kính lễ, cúi xin Đức Thánh Bà cùng chư vị Tôn thần chứng giám.

Chúng con nguyện cầu:

• Gia đạo bình an, sức khỏe dồi dào.
• Công việc hanh thông, tài lộc thịnh vượng.
• Con cháu hiếu thảo, học hành tiến bộ.
• Mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần.
• Các ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
• Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
• Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
• Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền, Hoàng phi triều Mạc, người đã có công lao to lớn với dân làng La Khê.

Tín chủ con là: ......................................................

Ngụ tại: ......................................................

Hôm nay là ngày ...... tháng ...... năm ...... âm lịch, tín chủ con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, lòng thành kính lễ, cúi xin Đức Thánh Bà cùng chư vị Tôn thần chứng giám.

Chúng con nguyện cầu:

• Gia đạo bình an, sức khỏe dồi dào.
• Công việc hanh thông, tài lộc thịnh vượng.
• Con cháu hiếu thảo, học hành tiến bộ.
• Mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần.
• Các ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
• Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
• Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
• Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền, Hoàng phi triều Mạc, người đã có công lao to lớn với dân làng La Khê.

Tín chủ con là: ......................................................

Ngụ tại: ......................................................

Hôm nay là ngày ...... tháng ...... năm ...... âm lịch, tín chủ con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, lòng thành kính lễ, cúi xin Đức Thánh Bà cùng chư vị Tôn thần chứng giám.

Chúng con nguyện cầu:

• Gia đạo bình an, sức khỏe dồi dào.
• Công việc hanh thông, tài lộc thịnh vượng.
• Con cháu hiếu thảo, học hành tiến bộ.
• Mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần.
• Các ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
• Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
• Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
• Đức Thánh Bà Trần Thị Hiền, Hoàng phi triều Mạc, người đã có công lao to lớn với dân làng La Khê.

Tín chủ con là: ......................................................

Ngụ tại: ......................................................

Hôm nay là ngày ...... tháng ...... năm ...... âm lịch, tín chủ con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, dâng lên trước án, lòng thành kính lễ, cúi xin Đức Thánh Bà cùng chư vị Tôn thần chứng giám.

Chúng con nguyện cầu:

• Gia đạo bình an, sức khỏe dồi dào.
• Công việc hanh thông, tài lộc thịnh vượng.
• Con cháu hiếu thảo, học hành tiến bộ.
• Mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)