Lễ Hội Cửa Ông: Hành trình tâm linh và văn hóa đặc sắc tại Quảng Ninh

Lễ hội Đền Cửa Ông là một trong những lễ hội truyền thống lớn và đặc sắc của tỉnh Quảng Ninh, được tổ chức tại Đền Cửa Ông – nơi thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, một vị tướng tài ba thời Trần có công lớn trong việc bảo vệ vùng Đông Bắc của Tổ quốc.

Đền Cửa Ông tọa lạc trên một ngọn đồi cao khoảng 100m, thuộc phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Với vị trí đắc địa, phía trước hướng ra vịnh Bái Tử Long, phía sau là dãy núi trùng điệp, đền không chỉ là nơi linh thiêng mà còn là điểm đến hấp dẫn du khách bởi cảnh quan thiên nhiên hữu tình.

Lễ hội được tổ chức vào hai dịp trong năm:

• Lễ hội mùa xuân: Diễn ra vào ngày mùng 3 và 4 tháng 2 âm lịch.
• Lễ hội mùa thu: Diễn ra vào ngày mùng 3 và 4 tháng 8 âm lịch.

Trong lễ hội, nhiều nghi lễ truyền thống được tổ chức trang trọng như lễ rước kiệu, dâng hương, tế lễ, cùng với các hoạt động văn hóa dân gian phong phú như múa lân, hát chèo, chơi cờ người... tạo nên không khí sôi động và thu hút đông đảo người dân cũng như du khách thập phương tham gia.

Lễ hội Đền Cửa Ông không chỉ là dịp để tưởng nhớ và tri ân công lao của các bậc tiền nhân mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tăng cường tinh thần đoàn kết cộng đồng và phát triển du lịch địa phương.

Lễ hội Đền Cửa Ông là một trong những lễ hội truyền thống lớn của tỉnh Quảng Ninh, được tổ chức hai lần mỗi năm, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

• Lễ hội mùa xuân: Diễn ra vào ngày mùng 3 và 4 tháng 2 âm lịch hàng năm. Đây là dịp chính hội với nhiều nghi lễ truyền thống và hoạt động văn hóa đặc sắc.
• Lễ hội mùa thu: Diễn ra vào ngày mùng 3 và 4 tháng 8 âm lịch hàng năm. Lễ hội mùa thu thường kéo dài từ ngày 1 đến 20 tháng 8 âm lịch, bao gồm các nghi lễ như lễ xin mở hội, lễ tạ giã hội và nhiều hoạt động văn hóa phong phú.

Quy mô tổ chức lễ hội ngày càng được mở rộng và nâng cao chất lượng. Các hoạt động chính bao gồm:

• Phần lễ: Lễ rước kiệu Đức Ông, lễ dâng hương, lễ tế tại Đền Thượng, Đền Mẫu và các nghi lễ truyền thống khác.
• Phần hội: Các trò chơi dân gian như cờ người, cờ bỏi, tổ tôm điếm; biểu diễn nghệ thuật truyền thống; hội thi và các hoạt động văn hóa cộng đồng.

Lễ hội Đền Cửa Ông không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng và các nhân thần thời Trần mà còn là cơ hội để quảng bá văn hóa, thu hút du khách và thúc đẩy phát triển du lịch địa phương.

Lễ hội Đền Cửa Ông không chỉ là một sự kiện văn hóa truyền thống mà còn mang đậm giá trị tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng tri ân và niềm tự hào dân tộc của người dân Quảng Ninh.

• Tưởng nhớ công lao của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng: Lễ hội là dịp để nhân dân tưởng niệm và tri ân vị tướng tài ba thời Trần, người đã có công lớn trong việc bảo vệ vùng Đông Bắc của Tổ quốc.
• Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống: Thông qua các nghi lễ và hoạt động văn hóa, lễ hội góp phần gìn giữ và lan tỏa những nét đẹp văn hóa dân gian, giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử và truyền thống của dân tộc.
• Thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn": Lễ hội là biểu tượng của lòng biết ơn đối với các bậc tiền nhân, khơi dậy tinh thần đoàn kết và trách nhiệm trong cộng đồng.
• Cầu mong bình an và thịnh vượng: Người dân tham gia lễ hội với niềm tin vào sự che chở của Đức Ông, mong muốn một năm mới an lành, gia đình hạnh phúc và quốc thái dân an.

Với những giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc, lễ hội Đền Cửa Ông đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân Quảng Ninh, đồng thời là điểm đến hấp dẫn đối với du khách thập phương.

Lễ hội Đền Cửa Ông được tổ chức với hai phần chính: phần lễ và phần hội, kết hợp hài hòa giữa nghi thức tâm linh trang nghiêm và các hoạt động văn hóa dân gian sôi động.

Phần lễ

• Lễ khai mạc: Mở đầu lễ hội với các nghi thức trang trọng, thể hiện lòng thành kính đối với Đức Ông và các nhân thần.
• Lễ dâng hương xin rước kiệu: Cầu nguyện cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
• Lễ rước kiệu Đức Ông và các nhân thần vi hành: Diễn ra trên đường Trần Quốc Tảng, với đoàn rước kiệu trên bộ và đoàn thuyền diễu hành trên biển song song, tạo nên một cảnh tượng độc đáo và linh thiêng.
• Lễ tế tại Đền Thượng: Tưởng nhớ công lao của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng và các tướng lĩnh thời Trần.
• Lễ dâng hương tại Đền Mẫu và Trung Thiên Long Mẫu: Thể hiện lòng biết ơn và cầu mong sự che chở của các vị thần linh.
• Diễn thần tích "Dấu thiêng lưu tích": Tái hiện lại những câu chuyện lịch sử và truyền thuyết về Đức Ông, giúp người dân và du khách hiểu rõ hơn về nhân vật lịch sử này.

Phần hội

• Trò chơi dân gian: Bao gồm đua thuyền, tổ tôm điếm, kéo co, đẩy gậy, hành quân nấu cơm, têm trầu, soạn lễ, cờ người, cờ bỏi... tạo không khí vui tươi, gắn kết cộng đồng.
• Biểu diễn nghệ thuật truyền thống: Hát chèo, múa lân, múa rồng, trình diễn trang phục dân tộc... góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân gian.
• Hội thi và các hoạt động văn hóa cộng đồng: Tổ chức các cuộc thi, giao lưu văn hóa giữa các địa phương, tăng cường tình đoàn kết và hiểu biết lẫn nhau.

Những nghi lễ và hoạt động chính trong lễ hội Đền Cửa Ông không chỉ thể hiện lòng thành kính đối với các bậc tiền nhân mà còn góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc.

Tháng 11 năm 2016, Lễ hội Đền Cửa Ông đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chính thức công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho một lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc và có ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

Việc được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa của lễ hội mà còn mở ra cơ hội lớn trong việc bảo tồn và phát huy những nét đẹp truyền thống. Các hoạt động bảo tồn bao gồm:

• Quy hoạch và tu bổ di tích: Đền Cửa Ông được đầu tư, tu bổ để giữ gìn kiến trúc cổ kính và không gian linh thiêng.
• Phát huy giá trị văn hóa: Tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật truyền thống trong khuôn khổ lễ hội nhằm truyền bá và giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử và văn hóa dân tộc.
• Quảng bá du lịch: Lễ hội trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút du khách trong và ngoài nước, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch địa phương.

Với những nỗ lực không ngừng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị, Lễ hội Đền Cửa Ông tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những lễ hội truyền thống tiêu biểu của Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa dân tộc.

Để có một chuyến hành hương trọn vẹn và ý nghĩa tại Lễ hội Đền Cửa Ông, du khách cần lưu ý một số kinh nghiệm sau:

Thời gian tham gia lễ hội

• Tháng Giêng: Thời điểm lễ hội khai hội, không khí sôi động, đông vui.
• Ngày 17 tháng 7 Âm lịch: Lễ hội chính, quy mô lớn nhất trong năm.

Phương tiện di chuyển

• Ô tô cá nhân: Thuận tiện, chủ động về thời gian.
• Xe khách: Nhiều tuyến từ các thành phố lớn đến Cẩm Phả.
• Xe máy: Phù hợp với những bạn trẻ yêu thích khám phá.

Chuẩn bị lễ vật

• Lễ chay: Hương, hoa, bánh kẹo, hoa quả, tiền vàng mã (mua theo số lẻ).
• Lễ mặn: Gà, thịt lợn, giò, chả, được nấu chín và bày biện cẩn thận.
• Lễ đồ sống: Muối, gạo, trứng sống và vàng mã.

Trang phục và thái độ

• Mặc trang phục lịch sự, kín đáo khi tham gia phần lễ.
• Giày dép: Nên chọn giày thể thao hoặc dép bệt để dễ dàng di chuyển.
• Giữ thái độ thành kính, tôn trọng không gian linh thiêng.

Lưu ý khác

• Tránh mang theo đồ vật có mùi mạnh, gây ảnh hưởng đến không gian lễ hội.
• Không nên chen lấn, xô đẩy trong khu vực lễ bái.
• Giữ gìn vệ sinh chung, không xả rác bừa bãi.

Với những kinh nghiệm trên, hy vọng bạn sẽ có một chuyến hành hương đầy ý nghĩa và trọn vẹn tại Lễ hội Đền Cửa Ông.

Lễ hội Đền Cửa Ông không chỉ thu hút du khách bởi giá trị văn hóa và tâm linh mà còn bởi vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và không khí trang nghiêm trong các nghi lễ. Dưới đây là một số hình ảnh và video nổi bật về lễ hội:

Hình ảnh nổi bật

Video nổi bật

Những hình ảnh và video trên sẽ giúp bạn cảm nhận được không khí linh thiêng và vẻ đẹp độc đáo của Lễ hội Đền Cửa Ông. Hãy cùng chiêm ngưỡng và trải nghiệm!

Để thể hiện lòng thành kính khi dâng lễ tại Đền Cửa Ông, du khách thường sử dụng bài văn khấn sau:

Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy) Con kính lạy Tứ phủ Công Đồng Trần Triều. Con kính lạy Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công. Con kính lạy Đức Trần Triều hiển thánh Nhân vũ Hưng Đạo Đại Vương Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, Minh đức trĩ nhân, Phong huân hiên liệt, Chí trung đại nghĩa, Dực bảo trung hưng, Thượng đẳng tôn thần, Ngọc bệ tiền. Con kính lạy 4 vị Thánh tử đại vương, và 2 vị vương cô Hoàng Thánh. Hôm nay ngày ..... tháng ..... năm ..... Hương tử chúng con chấp kỳ lễ bái xin các vị phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối được tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều giữ giải đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an. Xin cho con được có người có cửa, được nhân an vật thịnh đi đến nơi về đến chốn, làm ăn được thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)

Lưu ý: Sau khi đọc văn khấn xong, du khách nên chờ hương tàn rồi sau đó tạ lễ và thụ lộc để hoàn tất nghi lễ.

Để thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự bình an cho gia đình, du khách thường sử dụng bài văn khấn sau khi tham gia lễ hội tại Đền Cửa Ông:

Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy) Con kính lạy Đức Trần Triều hiển thánh Nhân vũ Hưng Đạo Đại Vương Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, Minh đức trĩ nhân, Phong huân hiên liệt, Chí trung đại nghĩa, Dực bảo trung hưng, Thượng đẳng tôn thần, Ngọc bệ tiền. Con kính lạy Tứ phủ Công Đồng Trần Triều, Con kính lạy Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công, Con kính lạy 4 vị Thánh tử đại vương, và 2 vị vương cô Hoàng Thánh. Hôm nay ngày ..... tháng ..... năm ..... Hương tử chúng con chấp kỳ lễ bái xin các vị phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối được tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều giữ giải đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an. Xin cho con được có người có cửa, được nhân an vật thịnh đi đến nơi về đến chốn, làm ăn được thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)

Du khách nên chuẩn bị lễ vật đầy đủ và thành tâm khi dâng lễ, để thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự bình an cho gia đình.

Để thể hiện lòng thành kính và cầu mong tài lộc, may mắn cho gia đình, du khách thường sử dụng bài văn khấn sau khi tham gia lễ hội tại Đền Cửa Ông:

Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy) Con kính lạy Đức Trần Triều hiển thánh Nhân vũ Hưng Đạo Đại Vương Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, Minh đức trĩ nhân, Phong huân hiên liệt, Chí trung đại nghĩa, Dực bảo trung hưng, Thượng đẳng tôn thần, Ngọc bệ tiền. Con kính lạy Tứ phủ Công Đồng Trần Triều, Con kính lạy Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công, Con kính lạy 4 vị Thánh tử đại vương, và 2 vị vương cô Hoàng Thánh. Hôm nay ngày ..... tháng ..... năm ..... Hương tử chúng con chấp kỳ lễ bái xin các vị phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối được tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều giữ giải đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an. Xin cho con được có người có cửa, được nhân an vật thịnh đi đến nơi về đến chốn, làm ăn được thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)

Du khách nên chuẩn bị lễ vật đầy đủ và thành tâm khi dâng lễ, để thể hiện lòng thành kính và cầu mong tài lộc cho gia đình.

Để thể hiện lòng biết ơn và tạ lễ sau khi ước nguyện được thành, du khách thường sử dụng bài văn khấn sau khi tham gia lễ hội tại Đền Cửa Ông:

Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy) Con kính lạy Đức Trần Triều hiển thánh Nhân vũ Hưng Đạo Đại Vương Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, Minh đức trĩ nhân, Phong huân hiên liệt, Chí trung đại nghĩa, Dực bảo trung hưng, Thượng đẳng tôn thần, Ngọc bệ tiền. Con kính lạy Tứ phủ Công Đồng Trần Triều, Con kính lạy Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công, Con kính lạy 4 vị Thánh tử đại vương, và 2 vị vương cô Hoàng Thánh. Hôm nay ngày ..... tháng ..... năm ..... Hương tử chúng con chấp kỳ lễ bái xin các vị phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối được tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều giữ giải đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an. Xin cho con được có người có cửa, được nhân an vật thịnh đi đến nơi về đến chốn, làm ăn được thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)

Du khách nên chuẩn bị lễ vật đầy đủ và thành tâm khi dâng lễ, để thể hiện lòng thành kính và cảm ơn các vị thần linh đã phù hộ.

Trong lễ hội Đền Cửa Ông, nghi lễ rước kiệu là một phần quan trọng, thể hiện lòng thành kính và tri ân đối với các vị thần linh. Dưới đây là bài văn khấn được sử dụng trong nghi lễ này:

Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy) Con kính lạy Đức Trần Triều hiển thánh Nhân vũ Hưng Đạo Đại Vương Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, Minh đức trĩ nhân, Phong huân hiên liệt, Chí trung đại nghĩa, Dực bảo trung hưng, Thượng đẳng tôn thần, Ngọc bệ tiền. Con kính lạy Tứ phủ Công Đồng Trần Triều, Con kính lạy Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công, Con kính lạy 4 vị Thánh tử đại vương, và 2 vị vương cô Hoàng Thánh. Hôm nay ngày ..... tháng ..... năm ..... Hương tử chúng con chấp kỳ lễ bái xin các vị phù hộ độ trì cho hương tử con cùng toàn gia quyến được luôn mạnh khỏe. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối được tai qua nạn khỏi, điều lành mang đến, điều giữ giải đi, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an. Xin cho con được có người có cửa, được nhân an vật thịnh đi đến nơi về đến chốn, làm ăn được thuận buồm xuôi gió, vạn sự như ý. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)

Du khách nên chuẩn bị lễ vật đầy đủ và thành tâm khi tham gia nghi lễ rước kiệu, để thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự phù hộ của các vị thần linh.

Trong lễ hội Đền Cửa Ông, khi người thân đi hành hương, gia đình thường dâng lễ và khấn xin các vị thần linh phù hộ cho người đi đường được bình an, thuận lợi. Dưới đây là bài văn khấn được sử dụng trong trường hợp này:

Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy) Con kính lạy Đức Trần Triều hiển thánh Nhân vũ Hưng Đạo Đại Vương Đại Nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Hương phụ Thượng quốc công tiết chế, Lịch triều tấn tặng khai quốc an chính hồng đồ tá trị hiện linh trác vĩ, Minh đức trĩ nhân, Phong huân hiên liệt, Chí trung đại nghĩa, Dực bảo trung hưng, Thượng đẳng tôn thần, Ngọc bệ tiền. Con kính lạy Tứ phủ Công Đồng Trần Triều, Con kính lạy Nguyên Từ Quốc Mẫu Thiên Thành Thái Trưởng Công, Con kính lạy 4 vị Thánh tử đại vương, và 2 vị vương cô Hoàng Thánh. Hôm nay ngày ..... tháng ..... năm ..... Hương tử chúng con chấp kỳ lễ bái xin các vị phù hộ độ trì cho người hành hương được bình an, thuận lợi, đi đến nơi về đến chốn. Xin cho người hành hương được sức khỏe dồi dào, tâm trí minh mẫn, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đạt được mục tiêu trong hành trình của mình. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)

Gia đình nên chuẩn bị lễ vật đầy đủ và thành tâm khi dâng lễ, để thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự phù hộ của các vị thần linh cho người thân đi hành hương.