Lễ Hội Đền Chín Gian: Hành trình về cội nguồn văn hóa dân tộc Thái

Đền Chín Gian là một di tích lịch sử và văn hóa quan trọng của đồng bào dân tộc Thái tại huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An. Được xây dựng vào đầu thế kỷ XIV tại đỉnh Pú Chò Nhàng (Tến Pỏm), bản Khoẳng, xã Châu Kim, đền ban đầu thờ Thẻn Phà (Trời) và Náng Xỉ Đà (con gái Trời). Cuối thế kỷ XVIII, đền được chuyển về Pú Cắm (Núi Vàng), bản Kim Khê, xã Châu Kim, nơi đền hiện nay tọa lạc.

Kiến trúc đền mang đậm nét văn hóa dân tộc Thái với kiểu nhà sàn truyền thống, gồm chín gian tượng trưng cho chín mường, thể hiện sự đoàn kết và gắn bó cộng đồng. Đền là nơi thờ cúng các vị thần linh và những người có công lập bản, lập mường như Tạo Ló Ỳ, Cắm Lự, Cắm Lạn.

Đền Chín Gian không chỉ là nơi linh thiêng trong đời sống tâm linh của người Thái mà còn là điểm đến hấp dẫn du khách bởi giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc độc đáo. Năm 2023, đền đã được xếp hạng là di tích lịch sử cấp quốc gia, khẳng định tầm quan trọng của di tích trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ hội Đền Chín Gian là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của đồng bào dân tộc Thái tại huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An. Được tổ chức hàng năm vào các ngày 13 đến 15 tháng 2 âm lịch, lễ hội nhằm tưởng nhớ công lao của các vị thần linh và những người có công khai bản, lập mường, đồng thời cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Lễ hội bao gồm hai phần chính:

Phần lễ

• Lễ khai quang: Là nghi thức mở đầu, nhằm thanh tẩy không gian lễ hội, chuẩn bị cho các nghi lễ tiếp theo.
• Lễ yết cáo (Khẩy quan): Thông báo với các vị thần linh về việc tổ chức lễ hội, mời các ngài về chứng giám.
• Lễ tắm trâu: Những con trâu được chọn làm lễ vật được tắm rửa sạch sẽ tại bến nước dưới chân núi Pù Quái.
• Lễ rước (ạp Quái và ton Đăm-ton Thẻn): Rước trâu và các lễ vật từ bến nước về đền trong không khí trang nghiêm.
• Lễ hiến trâu (phắn Quái): Trâu được hiến tế để tỏ lòng thành kính với các vị thần linh.
• Lễ đại tế (xớ Thẻ, xớ Đăm): Nghi lễ chính trong lễ hội, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa.
• Lễ khai mạc và lễ tạ (chà ớn - Thào quan): Mở đầu và kết thúc lễ hội, thể hiện lòng biết ơn và tôn kính đối với các vị thần linh.

Phần hội

• Thi hội trại: Các bản làng dựng trại, trang trí theo bản sắc riêng, tạo nên không gian sinh hoạt cộng đồng sôi động.
• Trò chơi dân gian: Nhảy sạp, ném còn, thi gói bánh chưng, thổi cơm lam, đánh cồng chiêng, mang đậm nét văn hóa dân tộc Thái.
• Văn nghệ: Biểu diễn các tiết mục ca múa nhạc truyền thống, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước.

Lễ hội Đền Chín Gian không chỉ là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, các vị thần linh mà còn là cơ hội để bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch địa phương.

Lễ hội Đền Chín Gian không chỉ là một sự kiện văn hóa truyền thống mà còn là biểu tượng tâm linh thiêng liêng của đồng bào dân tộc Thái tại huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An. Được tổ chức hàng năm vào ngày 13 đến 15 tháng 2 âm lịch, lễ hội nhằm tưởng nhớ công lao của các vị thần linh và những người có công khai bản, lập mường, đồng thời cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Giá trị văn hóa và tâm linh của lễ hội được thể hiện qua:

• Gìn giữ tín ngưỡng dân gian: Lễ hội là dịp để cộng đồng thể hiện lòng thành kính với các vị thần linh và tổ tiên, duy trì các nghi lễ truyền thống như lễ hiến trâu, lễ rước kiệu, lễ tắm trâu, thể hiện sự tôn trọng và biết ơn đối với những người đã có công dựng bản, lập mường.
• Thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc: Các hoạt động trong lễ hội như hát khắp, nhảy sạp, ném còn, trình diễn trang phục truyền thống, ẩm thực đặc trưng... là những nét văn hóa đặc sắc của người Thái, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
• Tăng cường sự gắn kết cộng đồng: Lễ hội là dịp để người dân trong và ngoài vùng tụ họp, giao lưu, thắt chặt tình đoàn kết, cùng nhau hướng về cội nguồn, phát huy tinh thần cộng đồng.
• Phát triển du lịch văn hóa: Với những nét độc đáo và giá trị văn hóa sâu sắc, lễ hội thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, góp phần quảng bá hình ảnh địa phương và thúc đẩy phát triển du lịch bền vững.

Lễ hội Đền Chín Gian là minh chứng sống động cho sự kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng dân gian và văn hóa truyền thống, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của cộng đồng và bảo tồn di sản văn hóa dân tộc.

Lễ hội Đền Chín Gian không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của các vị thần linh và những người có công khai bản, lập mường mà còn là sân chơi văn hóa, thể thao sôi động, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Các hoạt động trong phần hội mang đậm bản sắc dân tộc Thái, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

Hoạt động văn hóa

• Hội trại: Các bản làng dựng trại, trang trí theo bản sắc riêng, tạo nên không gian sinh hoạt cộng đồng sôi động.
• Trình diễn văn nghệ dân gian: Hát khắp, múa sạp, múa lăm vông, biểu diễn cồng chiêng, thể hiện nét đẹp văn hóa truyền thống.
• Thi ẩm thực: Gói bánh chưng, thổi cơm lam, nấu các món ăn truyền thống, giới thiệu ẩm thực đặc sắc của dân tộc Thái.
• Trưng bày sản phẩm thủ công: Giới thiệu các sản phẩm dệt thổ cẩm, đan lát, đồ gỗ mỹ nghệ, thể hiện sự khéo léo của người dân địa phương.

Hoạt động thể thao

• Thi đấu thể thao dân tộc: Kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ, tung còn, đi cà kheo, chọi gụ, thu hút sự tham gia của đông đảo vận động viên và khán giả.
• Giải bóng chuyền nam: Các đội bóng đến từ các xã, thị trấn thi đấu sôi nổi, thể hiện tinh thần đoàn kết và rèn luyện sức khỏe.
• Thi khắc luống: Trò chơi truyền thống độc đáo của người Thái, thể hiện sự khéo léo và tinh thần đồng đội.

Những hoạt động văn hóa và thể thao trong lễ hội không chỉ tạo không khí vui tươi, phấn khởi mà còn góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tăng cường sự gắn kết cộng đồng và thúc đẩy phát triển du lịch địa phương.

Lễ hội Đền Chín Gian không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ tổ tiên, mà còn là cơ hội để phát triển du lịch bền vững và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Được tổ chức hàng năm vào ngày 15 tháng 2 âm lịch tại xã Châu Kim, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An, lễ hội thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước tham gia, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ di sản văn hóa.

Để phát triển du lịch gắn với bảo tồn di tích, các hoạt động sau đây đã được triển khai:

• Đầu tư cơ sở hạ tầng: Nâng cấp đường giao thông, xây dựng bãi đỗ xe, khu vệ sinh và các tiện ích phục vụ du khách, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham quan và trải nghiệm lễ hội.
• Phục dựng và bảo tồn lễ hội: Tổ chức các nghi lễ truyền thống như lễ tắm trâu, lễ hiến trâu, lễ rước kiệu, nhằm duy trì bản sắc văn hóa dân tộc và thu hút du khách tham gia.
• Phát triển sản phẩm du lịch: Xây dựng các tour du lịch kết hợp tham quan đền Chín Gian, khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa dân tộc Thái, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch địa phương.
• Đào tạo nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo về hướng dẫn viên du lịch, bảo vệ di tích, quản lý sự kiện, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và bảo vệ di sản văn hóa.
• Quảng bá và xúc tiến du lịch: Sử dụng các kênh truyền thông, mạng xã hội để giới thiệu về lễ hội, di tích và các sản phẩm du lịch đặc sắc, thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước.

Những nỗ lực này không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị di tích Đền Chín Gian mà còn góp phần nâng cao đời sống người dân địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng hình ảnh du lịch bền vững cho tỉnh Nghệ An.

Đền Chín Gian là nơi thờ cúng các vị thần linh, tổ tiên của cộng đồng dân tộc Thái tại huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An. Việc dâng lễ tại đền không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn là dịp để cầu mong sức khỏe, bình an và may mắn cho gia đình. Dưới đây là mẫu văn khấn dâng lễ tại Đền Chín Gian mà bạn có thể tham khảo:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy Đức Thành Hoàng Bổn Cảnh. Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa, Táo quân, các ngài Hương linh, các ngài Tổ tiên nội ngoại. Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong vùng đất này. Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ... Tín chủ con là: ... Ngụ tại: ... Hướng về Đền Chín Gian, con thành tâm dâng lễ vật gồm: ... Xin các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho gia đình con được bình an, sức khỏe dồi dào, công việc thuận lợi, tài lộc dồi dào, mọi sự như ý. Con cúi xin các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi dâng lễ tại Đền Chín Gian, bạn nên chuẩn bị lễ vật chu đáo, thành tâm và nghiêm túc trong suốt quá trình cúng lễ. Việc khấn vái cần thể hiện sự thành kính, không vội vàng hay qua loa. Mỗi lời khấn đều mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn và cầu mong sự phù hộ của các vị thần linh.

Việc cầu bình an cho gia đình tại Đền Chín Gian là một phần quan trọng trong lễ hội, thể hiện lòng thành kính và mong muốn được các vị thần linh phù hộ độ trì. Dưới đây là mẫu văn khấn bạn có thể tham khảo khi dâng lễ tại đền:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, con kính lạy ngài Ngũ phương Ngũ thổ, con kính lạy ngài Phúc đức chính Thần. Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này. Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ... Tín chủ con là: ... Ngụ tại: ... Hướng về Đền Chín Gian, con thành tâm dâng lễ vật gồm: ... Xin các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho gia đình con được bình an, sức khỏe dồi dào, công việc thuận lợi, tài lộc dồi dào, mọi sự như ý. Con cúi xin các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi dâng lễ tại Đền Chín Gian, bạn nên chuẩn bị lễ vật chu đáo, thành tâm và nghiêm túc trong suốt quá trình cúng lễ. Việc khấn vái cần thể hiện sự thành kính, không vội vàng hay qua loa. Mỗi lời khấn đều mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn và cầu mong sự phù hộ của các vị thần linh.

Trong Lễ hội Đền Chín Gian, người dân địa phương thường tổ chức các nghi lễ cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Dưới đây là mẫu văn khấn bạn có thể tham khảo khi tham gia lễ hội:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, con kính lạy ngài Ngũ phương Ngũ thổ, con kính lạy ngài Phúc đức chính Thần. Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này. Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ... Tín chủ con là: ... Ngụ tại: ... Hướng về Đền Chín Gian, con thành tâm dâng lễ vật gồm: ... Xin các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho mùa màng tươi tốt, mưa thuận gió hòa, nông dân được mùa, gia đình an khang thịnh vượng. Con cúi xin các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi tham gia lễ hội, bạn nên chuẩn bị lễ vật chu đáo, thành tâm và nghiêm túc trong suốt quá trình cúng lễ. Việc khấn vái cần thể hiện sự thành kính, không vội vàng hay qua loa. Mỗi lời khấn đều mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn và cầu mong sự phù hộ của các vị thần linh.

Sau khi hoàn thành các nghi lễ trong Lễ hội Đền Chín Gian, người dân thường thực hiện văn khấn tạ ơn để bày tỏ lòng biết ơn đối với các thần linh đã phù hộ, giúp đỡ trong suốt một năm qua. Dưới đây là mẫu văn khấn tạ ơn bạn có thể tham khảo:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này. Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ... Tín chủ con là: ... Ngụ tại: ... Con kính dâng lên các ngài lễ vật tạ ơn vì sự che chở, bảo vệ của các ngài trong suốt một năm qua. Xin các ngài tiếp nhận lòng thành của con. Con xin cảm tạ các ngài đã phù hộ cho gia đình con, công việc làm ăn suôn sẻ, mùa màng tươi tốt, gia đình bình an. Con xin hứa sẽ tiếp tục làm việc thiện, giữ gìn đạo đức, kính trọng và yêu quý các ngài. Kính mong các ngài luôn phù hộ cho chúng con, gia đình con mãi an khang thịnh vượng, làm ăn phát đạt và gặp nhiều may mắn trong tương lai. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Việc khấn tạ ơn cần được thực hiện với lòng thành kính và sự biết ơn sâu sắc. Đây là một phần quan trọng trong lễ hội, thể hiện sự kết nối giữa con người với thần linh, đồng thời cũng là dịp để cầu mong sự tiếp tục phù hộ cho mọi điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Văn khấn cầu quốc thái dân an là một trong những nghi lễ quan trọng tại Đền Chín Gian, được thực hiện để cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho đất nước và người dân. Đây là lời cầu nguyện đến các vị thần linh, mong muốn cho quốc gia được ổn định, người dân được sống trong hòa bình, an khang thịnh vượng. Dưới đây là mẫu văn khấn cầu quốc thái dân an:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này. Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ... Tín chủ con là: ... Ngụ tại: ... Con kính dâng lên các ngài lễ vật để cầu xin các ngài ban phúc, ban bình an cho đất nước, cho dân tộc được hòa bình, thịnh vượng. Con xin cầu nguyện cho Quốc thái dân an, đất nước mạnh mẽ, vững vàng và người dân hạnh phúc, an lạc. Xin các ngài phù hộ cho lãnh đạo đất nước luôn sáng suốt, dẫn dắt nhân dân đi đúng đường, để đất nước ngày càng phát triển, thịnh vượng. Xin các ngài bảo vệ dân tộc, giúp đất nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách, và luôn được bình an. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Văn khấn cầu quốc thái dân an thể hiện lòng thành kính và niềm tin của người dân vào sự che chở, bảo vệ của thần linh đối với đất nước. Đây là một nghi lễ quan trọng giúp nâng cao tinh thần đoàn kết và sự an lành cho cộng đồng, đất nước.