Lễ Hội Đền Cờn: Hành trình khám phá di sản văn hóa tâm linh xứ Nghệ

Đền Cờn, tọa lạc tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, là một trong những ngôi đền linh thiêng và cổ kính bậc nhất xứ Nghệ. Với lịch sử gần 800 năm, đền không chỉ là nơi thờ tự mà còn là biểu tượng văn hóa, tín ngưỡng sâu sắc của người dân địa phương.

Theo sử sách, đền được xây dựng vào năm 1235 dưới thời Trần và được phát triển quy mô lớn ở thời Lê, trùng tu nhiều vào thời nhà Nguyễn. Đền thờ Tứ Vị Thánh Nương: Thái hậu Dương Nguyệt Quả, bà nhũ mẫu và hai công chúa Triệu Nguyệt Khiêu, Triệu Nguyệt Hương. Sự tích về các vị thần này vẫn được người dân truyền lại qua nhiều thế hệ, và đền Cờn trở thành nơi thể hiện sự kính trọng và lòng biết ơn đối với các vị thánh bảo vệ dân làng.

Đền Cờn được xây dựng trên gò Diệc, hướng mặt ra sông Hoàng Mai, tạo nên cảnh quan thanh bình, sơn thủy hữu tình. Kiến trúc của đền mang đậm nét truyền thống, với các họa tiết chạm khắc tinh xảo, phản ánh nghệ thuật và tâm linh của người Việt xưa.

Với những giá trị lịch sử và văn hóa đặc sắc, đền Cờn đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia từ năm 1993. Đây là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn tìm hiểu về văn hóa và tín ngưỡng của người dân xứ Nghệ.

Lễ hội Đền Cờn là một trong những lễ hội truyền thống lâu đời và linh thiêng của tỉnh Nghệ An, được tổ chức hàng năm tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai. Đây là dịp để người dân địa phương và du khách thập phương tưởng nhớ và tôn vinh các vị thần linh, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và cầu mong một năm mới bình an, thịnh vượng.

Đền Cờn tọa lạc trên gò Diệc, sát cửa Càn Hải (hay còn gọi là Cửa Cần), một vị trí đắc địa với cảnh quan sơn thủy hữu tình, tạo nên không gian linh thiêng và thanh bình cho lễ hội. Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, nơi đây thu hút hàng nghìn lượt người dân và du khách đến tham gia các nghi lễ truyền thống và các hoạt động văn hóa đặc sắc.

Lễ hội Đền Cờn là một trong những lễ hội truyền thống lâu đời và linh thiêng của tỉnh Nghệ An, được tổ chức hàng năm tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai. Đây là dịp để người dân địa phương và du khách thập phương tưởng nhớ và tôn vinh các vị thần linh, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và cầu mong một năm mới bình an, thịnh vượng.

• Lễ khai hội: Mở đầu lễ hội với nghi thức trang trọng tại đền, bao gồm dâng hương, đọc văn tế và cầu nguyện cho quốc thái dân an.
• Lễ rước sắc phong: Diễu hành long trọng từ Đền Cờn Ngoài về Đền Cờn Trong, thể hiện sự tôn kính với thần linh – các vị Thánh Mẫu.
• Lễ tế thần tại Đền Cờn Trong: Chủ tế cùng các chức sắc địa phương tiến hành nghi lễ dâng hương, hoa, lễ vật và đọc văn tế ca ngợi công đức Thánh Nương.
• Lễ rước nước – cầu ngư: Diễn ra vào sáng sớm tại bãi biển phường Quỳnh Phương, với nghi thức Động Ngự tại Đền Cờn và rước kiệu lễ ra biển để cầu nguyện cho một năm mưa thuận gió hòa, tôm cá đầy khoang.
• Lễ hợp tế: Các giáp trong vùng cùng nhau tổ chức lễ tế tại Đền Cờn Ngoài, thể hiện tinh thần đoàn kết và lòng thành kính đối với thần linh.
• Lễ tạ: Kết thúc lễ hội với nghi thức tạ ơn thần linh, cầu mong sự bình an và thịnh vượng cho cộng đồng.

Lễ hội Đền Cờn không chỉ nổi bật với các nghi lễ tâm linh mà còn là dịp để cộng đồng giao lưu, thể hiện bản sắc văn hóa qua nhiều hoạt động văn hóa, thể thao đặc sắc. Những hoạt động này không chỉ thu hút đông đảo người dân địa phương mà còn tạo ấn tượng mạnh mẽ đối với du khách thập phương.

• Chương trình văn nghệ chào mừng: Mở đầu lễ hội là các tiết mục văn nghệ đặc sắc, bao gồm hát dân ca, múa lân, múa rồng, và các bài hát ca ngợi quê hương, đất nước, tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho cộng đồng.
• Trò chơi dân gian: Các trò chơi như kéo co, đẩy gậy, ném còn, bịt mắt bắt dê được tổ chức nhằm tái hiện không khí lễ hội truyền thống, đồng thời tăng cường sự gắn kết giữa các thế hệ và cộng đồng.
• Hoạt động thể thao: Các môn thể thao như bóng chuyền, bóng đá, cầu lông được tổ chức trong khuôn khổ lễ hội, thu hút sự tham gia của đông đảo thanh thiếu niên, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng.
• Hội thi ẩm thực: Các gian hàng ẩm thực truyền thống được bày bán, giới thiệu đến du khách những món ăn đặc sản của vùng đất Nghệ An, tạo cơ hội để du khách trải nghiệm và thưởng thức hương vị quê hương.
• Trưng bày sản phẩm thủ công mỹ nghệ: Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, tranh ảnh, đồ lưu niệm được trưng bày, giới thiệu đến du khách, góp phần quảng bá nét đẹp văn hóa và nghề truyền thống của địa phương.

Những hoạt động này không chỉ làm phong phú thêm nội dung lễ hội mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, đồng thời tạo cơ hội để cộng đồng giao lưu, học hỏi và phát triển.

Lễ hội Đền Cờn không chỉ là dịp để cộng đồng tưởng nhớ các vị thần linh mà còn là biểu tượng sống động của truyền thống văn hóa và lịch sử lâu đời của người dân xứ Nghệ. Được tổ chức hàng năm tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, lễ hội này mang trong mình những giá trị sâu sắc về tâm linh, văn hóa và cộng đồng.

• Di sản văn hóa phi vật thể: Lễ hội Đền Cờn đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, thể hiện sự bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống của dân tộc.
• Gắn kết cộng đồng: Lễ hội là dịp để người dân địa phương và du khách thập phương giao lưu, tăng cường tình đoàn kết và hiểu biết lẫn nhau.
• Giá trị tâm linh: Các nghi lễ trong lễ hội phản ánh tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thần linh, thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với các đấng bề trên.
• Giá trị lịch sử: Lễ hội gắn liền với sự tích về các vị thần linh, là minh chứng cho lịch sử hình thành và phát triển của cộng đồng dân cư nơi đây.
• Giá trị nghệ thuật: Các hoạt động văn hóa như múa lân, hát dân ca, trò chơi dân gian không chỉ mang tính giải trí mà còn là phương tiện truyền tải các giá trị văn hóa truyền thống.

Với những giá trị đó, lễ hội Đền Cờn không chỉ là niềm tự hào của người dân Nghệ An mà còn là tài sản văn hóa quý báu của dân tộc, cần được bảo tồn và phát huy cho các thế hệ mai sau.

Để tổ chức thành công lễ hội Đền Cờn năm 2025, Ban tổ chức và cộng đồng địa phương đã triển khai nhiều hoạt động chuẩn bị chu đáo, nhằm đảm bảo lễ hội diễn ra trang nghiêm, an toàn và thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

• Hoàn thiện cơ sở vật chất: Đầu tư nâng cấp, sửa chữa các công trình tại Đền Cờn, bao gồm khu vực lễ nghi, đường dẫn vào đền và khu vực xung quanh, nhằm tạo không gian trang trọng và thuận tiện cho du khách.
• Chuẩn bị lễ vật: Các nghi lễ truyền thống yêu cầu nhiều loại lễ vật đặc trưng như hương, hoa, trầu cau, rượu, bánh chưng, bánh dày. Ban tổ chức đã phối hợp với các cơ sở sản xuất địa phương để đảm bảo chất lượng và số lượng lễ vật phù hợp.
• Đào tạo nhân sự: Tổ chức các lớp tập huấn cho đội ngũ chức sắc, thanh niên tình nguyện và lực lượng an ninh về quy trình tổ chức lễ hội, kỹ năng giao tiếp và đảm bảo an ninh trật tự, nhằm tạo môi trường lễ hội an toàn và văn minh.
• Quảng bá sự kiện: Sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng, mạng xã hội và các kênh thông tin địa phương để giới thiệu về lễ hội, thu hút sự quan tâm của cộng đồng và du khách, đồng thời nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa của lễ hội.
• Phối hợp với các đơn vị liên quan: Hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng như công an, y tế, giao thông và các tổ chức xã hội để đảm bảo an ninh, an toàn giao thông và sức khỏe cho người tham gia lễ hội.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần đoàn kết của cộng đồng, lễ hội Đền Cờn năm 2025 hứa hẹn sẽ diễn ra thành công tốt đẹp, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Lễ hội Đền Cờn không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ các vị thần linh mà còn là cơ hội tuyệt vời để du khách trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của vùng đất Nghệ An. Đến với lễ hội, du khách sẽ được hòa mình vào không khí linh thiêng, tham gia các hoạt động văn hóa truyền thống và khám phá vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ của khu vực xung quanh đền.

• Tham gia nghi lễ truyền thống: Du khách có thể tham gia vào các nghi lễ như lễ khai quang, yết cáo, cầu ngư, hợp tế, yết vị, đại tế và lễ tạ. Đây là những nghi thức quan trọng trong lễ hội, giúp du khách hiểu thêm về tín ngưỡng và văn hóa của người dân địa phương.
• Khám phá kiến trúc đền Cờn: Đền Cờn với kiến trúc đặc sắc, không gian linh thiêng là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích tìm hiểu về lịch sử và văn hóa. Du khách có thể tham quan, chụp ảnh và tìm hiểu về lịch sử hình thành của đền.
• Thưởng thức ẩm thực địa phương: Lễ hội là dịp để du khách thưởng thức các món ăn đặc sản của vùng Nghệ An như bánh đa, cháo lươn, nem chua, giúp du khách hiểu thêm về văn hóa ẩm thực phong phú của địa phương.
• Tham gia các trò chơi dân gian: Các trò chơi như kéo co, đẩy gậy, ném còn, bịt mắt bắt dê được tổ chức trong khuôn khổ lễ hội, tạo không khí vui tươi, phấn khởi và giúp du khách trải nghiệm những hoạt động truyền thống của người dân nơi đây.
• Khám phá thiên nhiên xung quanh đền: Khu vực xung quanh đền Cờn có phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, với biển, núi và rừng thông. Du khách có thể tham quan, tắm biển, dạo chơi trong rừng thông, tận hưởng không khí trong lành và thư giãn sau những giờ tham gia lễ hội.

Với những trải nghiệm phong phú và đa dạng, lễ hội Đền Cờn hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách những kỷ niệm khó quên và là dịp để khám phá vẻ đẹp văn hóa, lịch sử và thiên nhiên của vùng đất Nghệ An.

Lễ khai hội Đền Cờn là dịp quan trọng để cộng đồng tưởng nhớ và tri ân các vị thần linh. Dưới đây là mẫu văn khấn truyền thống được sử dụng trong lễ khai hội tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy các Ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần. Con kính lạy Ngài Đông trù tư mệnh Táo Phủ Thần Quân. Con kính lạy thành Hoàng làng tại ……………………. Con kính lạy thần Giếng ngụ tại làng ……………………. Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này. Hôm nay là ngày … tháng … năm … (âm lịch). Chúng con là ……………………………………….., cùng toàn thể gia đình, con cháu, kính lập mâm lễ vật, hương hoa, trà quả, thắp nén tâm hương, thành tâm kính dâng lên các vị thần linh. Kính mong các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được bình an, mạnh khỏe, mọi sự hanh thông, vạn sự như ý. Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Văn khấn cần được đọc với lòng thành kính, trang nghiêm, và phù hợp với phong tục địa phương để thể hiện sự tôn trọng đối với các vị thần linh và tổ tiên.

Lễ cầu ngư tại Đền Cờn là nghi lễ quan trọng trong lễ hội, thể hiện lòng thành kính của ngư dân đối với các vị thần linh, cầu mong một mùa biển bội thu, sóng yên biển lặng. Dưới đây là mẫu văn khấn truyền thống được sử dụng trong lễ cầu ngư tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy các Ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần. Con kính lạy Ngài Đông trù tư mệnh Táo Phủ Thần Quân. Con kính lạy thành Hoàng làng tại ……………………. Con kính lạy thần Giếng ngụ tại làng ……………………. Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này. Hôm nay là ngày … tháng … năm … (âm lịch). Chúng con là ……………………………………….., cùng toàn thể gia đình, con cháu, kính lập mâm lễ vật, hương hoa, trà quả, thắp nén tâm hương, thành tâm kính dâng lên các vị thần linh. Kính mong các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được bình an, mạnh khỏe, mọi sự hanh thông, vạn sự như ý. Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Văn khấn cần được đọc với lòng thành kính, trang nghiêm, và phù hợp với phong tục địa phương để thể hiện sự tôn trọng đối với các vị thần linh và tổ tiên.

Lễ yết cáo Thần linh tại Đền Cờn là một nghi thức quan trọng trong lễ hội, thể hiện sự thành kính của con người đối với các vị thần linh, cầu xin sự bảo vệ, che chở và phù hộ cho cộng đồng. Dưới đây là mẫu văn khấn truyền thống được sử dụng trong lễ yết cáo Thần linh tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Chư Phật mười phương, Chư Bồ Tát, Chư Đại Thánh. Con kính lạy Thần linh cai quản tại Đền Cờn, các Ngài, các vị thần bảo vệ đất đai, gia cư, bình an, cúng dâng lễ vật. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ, các vị thần đất đai, các ngài cai quản sông hồ, biển cả. Hôm nay, con và gia đình chúng con, cùng bà con xóm làng, lễ vật thành tâm dâng lên các Ngài, cúi xin các Ngài chứng giám lòng thành và ban cho gia đình chúng con mọi điều bình an, làm ăn phát đạt, sức khỏe dồi dào. Con kính xin các Ngài phù hộ độ trì, giúp đỡ chúng con vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống, cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, người dân an vui, sống hòa thuận. Con xin được bái tạ, kính lễ. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi tiến hành lễ yết cáo Thần linh, người tham gia cần phải thành tâm, tôn trọng và thực hiện theo các nghi lễ truyền thống của Đền Cờn để thể hiện lòng thành kính, biết ơn các vị thần linh đã bảo vệ và che chở cho dân làng.

Lễ rước kiệu là một nghi thức trang trọng trong Lễ Hội Đền Cờn, được tổ chức để tôn vinh các vị thần linh và cầu nguyện sự bình an cho cộng đồng. Dưới đây là mẫu văn khấn truyền thống dùng trong lễ rước kiệu tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Chư Phật mười phương, Chư Bồ Tát, Chư Đại Thánh. Con kính lạy các vị thần linh cai quản tại Đền Cờn, các vị thần bảo vệ dân làng, đất đai, sông nước. Hôm nay, con cùng bà con xóm làng long trọng tổ chức lễ rước kiệu, kính dâng các vị thần linh. Xin các Ngài chứng giám lòng thành của chúng con, cùng đón nhận những lễ vật dâng lên. Xin các Ngài ban phúc lành, gia đình chúng con được an khang thịnh vượng, mùa màng bội thu, đất đai màu mỡ, nước non yên ổn. Xin các Ngài tiếp tục che chở cho con cái, làm ăn thịnh vượng, giúp đỡ mọi việc đều hanh thông, người dân được sống hòa thuận, bình an. Con kính mong các Ngài bảo hộ, giúp đỡ chúng con qua những thời kỳ khó khăn, đem lại sự may mắn, tài lộc cho mọi người. Con xin được bái tạ, kính lễ. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lễ rước kiệu không chỉ là một nghi lễ truyền thống mà còn là dịp để thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần, đồng thời cầu mong sự bình an, phát tài, phát lộc cho dân làng và gia đình. Người tham gia lễ rước kiệu cần thực hiện với lòng thành kính, tôn trọng nghi thức truyền thống.

Lễ hợp tế là một nghi thức quan trọng trong Lễ Hội Đền Cờn, diễn ra với mục đích cầu mong sự bảo vệ và phù hộ của các thần linh đối với cộng đồng. Dưới đây là mẫu văn khấn lễ hợp tế truyền thống tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Chư Phật mười phương, Chư Bồ Tát, Chư Đại Thánh. Con kính lạy các vị thần linh cai quản tại Đền Cờn, các vị thần bảo vệ đất đai, sông nước. Hôm nay, con cùng cộng đồng tổ chức lễ hợp tế để tưởng nhớ các bậc tiền nhân và cầu mong sự che chở, bảo vệ của các Ngài cho dân làng, cho đất nước được bình yên, thịnh vượng. Xin các Ngài chứng giám lòng thành của chúng con, hãy nhận lễ vật dâng lên với tấm lòng kính trọng và cầu mong các Ngài ban phúc, giúp đỡ mọi người trong làng được an khang, thịnh vượng. Xin các Ngài giúp đỡ cho đất đai tươi tốt, mùa màng bội thu, cho người dân được bình an, sức khỏe dồi dào, gia đình đoàn tụ. Con xin dâng lễ vật kính dâng lên các Ngài, cầu mong sự phù hộ, bảo vệ, cho cuộc sống của chúng con luôn được an lành, may mắn. Con kính xin được bái tạ, kính lễ. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lễ hợp tế không chỉ thể hiện lòng thành kính của cộng đồng đối với các vị thần mà còn là dịp để cầu nguyện cho sự bình an, phát triển và thịnh vượng của mỗi người dân trong làng.

Lễ tạ lễ tại Đền Cờn là một nghi thức truyền thống nhằm bày tỏ lòng biết ơn và tạ ơn các vị thần đã phù hộ cho cuộc sống của người dân. Đây là lúc để dân làng thể hiện sự thành kính đối với các vị thần linh và cầu mong sự bảo vệ, bình an cho cộng đồng. Dưới đây là mẫu văn khấn tạ lễ Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy Chư Phật mười phương, Chư Bồ Tát, Chư Đại Thánh. Con kính lạy các vị thần linh cai quản Đền Cờn, những vị thần bảo vệ và phù hộ cho dân làng. Hôm nay, con xin dâng lễ vật để tạ ơn các Ngài đã ban cho chúng con sức khỏe, bình an, mùa màng bội thu, gia đình hạnh phúc và cuộc sống ổn định. Chúng con vô cùng biết ơn các Ngài vì đã luôn che chở, bảo vệ và giúp đỡ chúng con trong suốt thời gian qua. Con xin được bày tỏ lòng thành kính và biết ơn vô cùng với tất cả các Ngài. Xin các Ngài tiếp tục phù hộ, ban cho chúng con những điều tốt đẹp, bảo vệ chúng con trong mọi hoàn cảnh, giúp đỡ chúng con vượt qua khó khăn, thử thách. Xin các Ngài phù hộ cho đất đai được tươi tốt, mùa màng bội thu, cho cộng đồng làng được bình an, hạnh phúc. Con xin được bái tạ, kính lễ. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lễ tạ lễ là dịp để cộng đồng tỏ lòng thành kính và biết ơn sâu sắc đối với các thần linh, đồng thời mong muốn sự bảo vệ và bình an trong tương lai.