Lễ Hội Dinh Thầy Thím Ở Bình Thuận: Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội Dinh Thầy Thím là một sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc của tỉnh Bình Thuận, diễn ra hàng năm tại xã Tân Tiến, thị xã La Gi. Lễ hội nhằm tưởng nhớ và tôn vinh công đức của Thầy và Thím, hai nhân vật huyền thoại được người dân kính trọng vì đã giúp đỡ cộng đồng trong việc chữa bệnh, đóng thuyền và hỗ trợ ngư dân vượt qua khó khăn.

Thời gian tổ chức lễ hội bao gồm hai kỳ chính:

• Lễ Tảo Mộ: Diễn ra vào ngày mồng 5 tháng Giêng Âm lịch.
• Lễ Tế Thu: Diễn ra từ ngày 14 đến 16 tháng 9 Âm lịch.

Trong khuôn khổ lễ hội, nhiều nghi thức truyền thống được thực hiện như:

• Nghi lễ Nghinh Thần: Rước Thầy Thím từ mộ về dinh để an vị và hưởng lễ.
• Lễ Nhập điện an vị: Thỉnh bát nhang và sắc phong vào chính điện.
• Lễ Dâng cộ bánh: Các chi hội dâng lên Thầy Thím những cộ bánh được chuẩn bị công phu.
• Lễ Cúng Ngọ: Nghi thức cúng vào buổi trưa với lễ vật chay.
• Lễ Thỉnh sanh: Tế thần bằng lễ vật chính là heo đực toàn sắc.

Bên cạnh các nghi lễ trang nghiêm, phần hội còn tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, thể thao và trò chơi dân gian mang đậm bản sắc miền biển như khiêng thúng ra khơi, gánh cá, đan lưới, kéo co, thi đấu cờ người và làm bánh. Những hoạt động này không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn hấp dẫn du khách từ khắp nơi về tham dự, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Lễ hội Dinh Thầy Thím tại Bình Thuận là một sự kiện văn hóa truyền thống với nhiều nghi lễ trang trọng, thể hiện lòng thành kính của người dân đối với Thầy Thím. Dưới đây là các nghi lễ chính được tổ chức trong khuôn khổ lễ hội:

• Lễ Nghinh Thần: Diễn ra vào sáng ngày 14 tháng 9 Âm lịch, đoàn rước xuất phát từ dinh đến mộ Thầy Thím để thực hiện nghi thức rước Thầy Thím về dinh an vị, hưởng lễ. Đoàn rước bao gồm xe hoa, kiệu sắc phong, kiệu bằng xếp hạng di tích, kiệu lễ 6 đầu rồng, cùng sự tham gia của ban nhạc lễ, ban tế tự, đội lân sư rồng và đông đảo nhân dân, du khách.
• Lễ Nhập điện an vị: Sau khi rước Thầy Thím về đến dinh, nghi lễ nhập điện an vị được tiến hành. Ban tế tự thỉnh sắc phong, bằng xếp hạng di tích và bát nhang vào chính điện, thực hiện nghi thức khấn vái mời Thầy Thím an vị, hưởng lễ.
• Lễ Dâng cộ bánh: Vào sáng ngày 15 tháng 9 Âm lịch, các chi hội dâng lên Thầy Thím những cộ bánh được chuẩn bị công phu, thể hiện sự biết ơn và kính trọng. Các cộ bánh có dạng hình tháp 7 tầng, cao khoảng 1,7m - 1,8m, trang trí đèn, hoa trang trọng.
• Lễ Cúng Ngọ: Cũng trong ngày 15 tháng 9 Âm lịch, nghi lễ cúng ngọ được tổ chức với lễ vật chay tại gian thờ Tiền Hiền và Chính điện, thể hiện lòng thành kính và cầu mong sự bình an.
• Lễ Thỉnh sanh: Diễn ra vào sáng ngày 16 tháng 9 Âm lịch, nghi lễ thỉnh sanh được thực hiện tại nhà Võ ca. Lễ vật chính là một con heo đực toàn sắc, toàn sinh (còn sống) để tế thần, thể hiện sự tôn kính và cầu mong sự phù hộ của Thầy Thím.

Những nghi lễ trên không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của địa phương, thu hút đông đảo du khách tham gia và trải nghiệm.

Lễ hội Dinh Thầy Thím tại Bình Thuận không chỉ nổi bật với các nghi thức truyền thống trang nghiêm mà còn thu hút du khách bởi nhiều hoạt động văn hóa và thể thao đặc sắc, phản ánh đậm nét đời sống và văn hóa của cư dân miền biển.

• Trò chơi dân gian miền biển:
  • Khiêng thúng ra khơi: Trò chơi mô phỏng hoạt động đánh bắt cá, yêu cầu sự phối hợp nhịp nhàng và sức mạnh của người chơi.
  • Hội thi gánh cá: Tái hiện cảnh ngư dân vận chuyển cá từ thuyền lên bờ, đòi hỏi sự khéo léo và nhanh nhẹn.
  • Đan lưới: Cuộc thi thể hiện kỹ năng truyền thống của ngư dân trong việc tạo ra những tấm lưới đánh cá bền chắc.
  • Bịt mắt bắt vịt: Trò chơi vui nhộn, người tham gia bị bịt mắt và phải bắt được vịt trong một khu vực nhất định.
  • Bịt mắt đập niêu đất: Người chơi bị bịt mắt và dùng gậy để đập vỡ niêu đất treo trên cao, tạo không khí sôi động và hào hứng.
  • Kéo co: Trò chơi tập thể đòi hỏi sức mạnh và sự đoàn kết giữa các thành viên.
• Thi đấu cờ người: Môn thể thao trí tuệ kết hợp giữa cờ tướng và biểu diễn nghệ thuật, trong đó các quân cờ là những người mặc trang phục truyền thống, di chuyển theo sự chỉ đạo của hai kỳ thủ.
• Hội thi làm bánh: Cuộc thi dành cho những người yêu thích ẩm thực, thể hiện tài năng trong việc làm các loại bánh truyền thống, góp phần giữ gìn và phát huy văn hóa ẩm thực địa phương.
• Biểu diễn nghệ thuật: Các chương trình ca nhạc, múa lân sư rồng, và các tiết mục văn nghệ đặc sắc được tổ chức để phục vụ du khách và người dân địa phương.
• Trưng bày hình ảnh về sự tích Thầy Thím: Khu vực triển lãm giới thiệu về lịch sử, văn hóa và những câu chuyện liên quan đến Thầy Thím, giúp du khách hiểu rõ hơn về ý nghĩa của lễ hội.

Những hoạt động này không chỉ tạo không khí vui tươi, sôi động cho lễ hội mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương, thu hút đông đảo du khách tham gia và trải nghiệm.

Dinh Thầy Thím tọa lạc tại xã Tân Tiến, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận, được xây dựng vào năm 1879. Đây là một công trình kiến trúc mang đậm nét cổ kính, bao gồm nhiều hạng mục như cổng Tam quan, Võ ca, chính điện, nhà thờ Tiền hiền, nhà thờ Hậu hiền, miếu Ông Hổ và miếu Thành hoàng.

Kiến trúc của dinh thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật điêu khắc chạm trổ tinh xảo và trang trí nội thất theo phong cách cung đình thời Nguyễn. Các công trình trong khuôn viên dinh được bố trí theo lối tứ trụ, tạo nên không gian linh thiêng và trang nghiêm.

Ngoài ra, khu mộ Thầy Thím nằm cách dinh khoảng 3 km về phía Tây, bao gồm một đền thờ và bốn nấm mộ được đắp bằng cát trắng. Hai mộ phía trước là của Thầy và Thím, hai mộ phía sau là của đôi Bạch – Hắc Hổ, những con vật trung thành được cho là đã gắn bó và bảo vệ Thầy Thím.

Với giá trị lịch sử và kiến trúc độc đáo, Dinh Thầy Thím đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia vào năm 1997. Hàng năm, nơi đây thu hút đông đảo du khách và người dân đến tham quan, chiêm bái, đặc biệt trong dịp lễ hội diễn ra vào trung tuần tháng 9 âm lịch.

Lễ hội Dinh Thầy Thím tại Bình Thuận là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, phản ánh sâu sắc giá trị văn hóa dân gian và tín ngưỡng tâm linh của cộng đồng địa phương. Để bảo tồn và phát huy những giá trị này, nhiều biện pháp đã được triển khai:

• Phê duyệt Đề án bảo tồn và phát huy lễ hội: Chính quyền tỉnh đã phê duyệt đề án nhằm bảo tồn và phát huy bền vững giá trị văn hóa của lễ hội, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng của người dân và thu hút du khách.
• Đưa lễ hội vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia: Lễ hội Dinh Thầy Thím đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định tầm quan trọng và giá trị đặc sắc của lễ hội trong nền văn hóa Việt Nam.
• Kết hợp lễ hội với phát triển du lịch: Lễ hội được tổ chức gắn liền với các hoạt động du lịch, văn hóa, thể thao truyền thống, tạo điểm nhấn thu hút du khách và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
• Đa dạng hóa các hoạt động trong lễ hội: Bên cạnh các nghi lễ truyền thống, lễ hội còn tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, thể thao như thi đấu cờ người, làm bánh, đan lưới, khiêng thúng ra khơi, gánh cá, kéo co, việt dã, bóng chuyền bãi biển, biểu diễn lân - sư - rồng, triển lãm mô hình sự tích Thầy Thím, trình diễn trống hội, chương trình nghệ thuật dân tộc.
• Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục: Tăng cường tuyên truyền về ý nghĩa, giá trị của lễ hội để nâng cao nhận thức của cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, về việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Những nỗ lực này không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị của Lễ hội Dinh Thầy Thím mà còn góp phần xây dựng và quảng bá hình ảnh văn hóa đặc sắc của Bình Thuận đến với du khách trong và ngoài nước.

Khi đến Dinh Thầy Thím để cầu an, du khách thường chuẩn bị lễ vật và thực hiện nghi thức dâng hương theo truyền thống. Dưới đây là một bài văn khấn cầu an mẫu mà quý vị có thể tham khảo:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Tín chủ con tên là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày [ngày] tháng [tháng] năm [năm] âm lịch.

Chúng con thành tâm sắm lễ, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.

Kính mời chư vị Hội đồng Dinh Thầy Thím, liệt vị Tôn thần, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính cẩn cầu xin Thầy Thím phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được mạnh khỏe, bình an, vạn sự như ý, gia đạo hưng long, làm ăn phát đạt.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi thực hiện nghi thức khấn, quý vị nên ăn mặc trang nghiêm, giữ tâm thanh tịnh và đọc văn khấn với lòng thành kính.

Khi đến Dinh Thầy Thím để cầu xin tài lộc và công danh, quý vị có thể tham khảo bài văn khấn sau:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Vua cha Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Con kính lạy Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con kính lạy Hội đồng Dinh Thầy Thím.

Tín chủ con tên là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày [ngày] tháng [tháng] năm [năm] âm lịch, con thành tâm sắm lễ, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.

Con kính mời chư vị Hội đồng Dinh Thầy Thím, liệt vị Tôn thần, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Con cầu xin Thầy Thím phù hộ độ trì cho con được hanh thông trong công việc, sự nghiệp thăng tiến, tài lộc dồi dào, kinh doanh buôn bán gặp nhiều may mắn, gia đạo hưng thịnh.

Con không dám buôn gian bán lận, cũng không treo đầu dê bán thịt chó. Chỉ dám lấy công làm lãi, lấy trí mà làm việc. Mong ơn trên cho sự chăm chỉ của con ra được thành quả. Gặp thời gặp vận, bình hòa mà thăng hoa.

Con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi thực hiện nghi thức khấn, quý vị nên ăn mặc trang nghiêm, giữ tâm thanh tịnh và đọc văn khấn với lòng thành kính.

Khi đến Dinh Thầy Thím cầu nguyện cho con đường học vấn và thi cử, người dân thường dâng lễ với lòng thành tâm và đọc bài văn khấn như sau:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy mười phương Chư Phật, chư vị Bồ Tát, chư vị Thánh Thần linh thiêng.

Con kính lạy Hội đồng Dinh Thầy Thím linh thiêng hiển thánh.

Tín chủ con tên là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay ngày lành tháng tốt, con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật dâng lên cửa Dinh Thầy Thím, cúi xin các ngài chứng giám lòng thành.

Con cầu xin Thầy Thím soi xét và phù hộ độ trì cho con/cháu: [Họ tên học sinh/sinh viên], tuổi: [Tuổi], hiện đang theo học tại: [Tên trường/lớp].

Nguyện cầu chư vị linh thiêng mở mang trí tuệ, khai tâm sáng ý, học hành tấn tới, thi cử gặp may, bài làm thông suốt, đạt được kết quả cao, toại nguyện công danh, làm rạng rỡ tổ tiên cha mẹ.

Con xin hứa sẽ chăm ngoan học hành, sống đạo đức hiếu thuận, không phụ lòng trời đất, thầy cô và cha mẹ.

Con xin cúi lạy và kính dâng lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Ghi chú: Khi khấn nguyện tại Dinh Thầy Thím, nên giữ tâm trong sáng, đọc lời khấn với lòng kính ngưỡng và sự khiêm nhường để tăng thêm sự linh ứng.

Khi đến Dinh Thầy Thím để cầu duyên và hạnh phúc gia đình, quý vị có thể tham khảo bài văn khấn sau:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Vua cha Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Con kính lạy Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con kính lạy Hội đồng Dinh Thầy Thím.

Tín chủ con tên là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày [ngày] tháng [tháng] năm [năm] âm lịch, con thành tâm sắm lễ, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.

Con kính mời chư vị Hội đồng Dinh Thầy Thím, liệt vị Tôn thần, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Con cầu xin Thầy Thím phù hộ độ trì cho con sớm gặp được người bạn đời tâm đầu ý hợp, xây dựng gia đình hạnh phúc, con cái đủ đầy, gia đạo êm ấm.

Con nguyện sống chân thành, tu tâm dưỡng tính, làm nhiều việc thiện, giữ gìn phẩm hạnh để xứng đáng với duyên lành.

Con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi thực hiện nghi thức khấn, quý vị nên ăn mặc trang nghiêm, giữ tâm thanh tịnh và đọc văn khấn với lòng thành kính.

Sau khi hoàn thành việc cầu nguyện tại Dinh Thầy Thím, việc thực hiện nghi thức tạ lễ là biểu hiện của lòng biết ơn và sự kính trọng đối với Thầy Thím. Dưới đây là bài văn khấn tạ lễ mà quý vị có thể tham khảo:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Vua cha Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Con kính lạy Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con kính lạy Hội đồng Dinh Thầy Thím.

Tín chủ con tên là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày [ngày] tháng [tháng] năm [năm] âm lịch, con thành tâm dâng lễ vật, hương hoa, trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng lên Thầy Thím.

Nhờ hồng ân của Thầy Thím, con đã được toại nguyện những điều cầu xin. Nay con trở lại Dinh để tạ ơn và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc.

Nguyện xin Thầy Thím tiếp tục gia hộ cho con và gia đình được bình an, mạnh khỏe, công việc hanh thông, gia đạo hưng thịnh.

Con xin hứa sẽ sống thiện lương, làm nhiều việc tốt, giữ gìn đạo đức để xứng đáng với sự che chở của Thầy Thím.

Con lễ bạc tâm thành, cúi xin được Thầy Thím tiếp tục phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi thực hiện nghi thức tạ lễ, quý vị nên ăn mặc trang nghiêm, giữ tâm thanh tịnh và đọc văn khấn với lòng thành kính.

Trong lễ rước nghinh Thầy Thím, việc thực hiện bài văn khấn trang trọng thể hiện lòng thành kính và tôn vinh công đức của Thầy Thím. Dưới đây là bài văn khấn mà quý vị có thể tham khảo:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Vua cha Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Con kính lạy Tam Tòa Thánh Mẫu.

Con kính lạy Hội đồng Dinh Thầy Thím.

Tín chủ con tên là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày [ngày] tháng [tháng] năm [năm] âm lịch, nhân dịp Lễ hội Dinh Thầy Thím, con thành tâm sắm lễ, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.

Con kính mời chư vị Hội đồng Dinh Thầy Thím, liệt vị Tôn thần, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện xin Thầy Thím giáng lâm chứng lễ, phù hộ độ trì cho chúng con được bình an, mạnh khỏe, gia đạo hưng thịnh, công việc hanh thông.

Chúng con nguyện noi theo gương sáng của Thầy Thím, sống nhân nghĩa, giúp đỡ mọi người, làm nhiều việc thiện.

Con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi thực hiện nghi thức khấn trong lễ rước nghinh, quý vị nên ăn mặc trang nghiêm, giữ tâm thanh tịnh và đọc văn khấn với lòng thành kính.