Lễ Hội Đúc Bụt: Nét Đẹp Văn Hóa Truyền Thống tại Vĩnh Phúc

Lễ hội Đúc Bụt, hay còn gọi là Lễ hội Cướp chiếu, là một sự kiện văn hóa truyền thống độc đáo diễn ra hàng năm vào ngày mùng 8 tháng Giêng tại làng Phù Liễn, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc. Lễ hội nhằm tưởng nhớ và tôn vinh công chúa Ngọc Kinh, một nữ tướng tài ba thời Hai Bà Trưng, người đã có công chiêu mộ nghĩa sĩ, tập hợp lực lượng và rèn đúc vũ khí chống giặc ngoại xâm.

Phần lễ bao gồm các nghi thức tế lễ trang nghiêm tại đền thờ Đức Bà Ngọc Kinh công chúa. Sau đó, phần hội diễn ra với nhiều hoạt động sôi nổi, trong đó nổi bật là tích trò "Đúc Bụt" và "Cướp chiếu" cầu may. Trong trò "Đúc Bụt", ba thanh niên được chọn đóng vai Bụt, ngồi trên chiếu giữa sân đình. Sau khi làm lễ trình Thánh, chủ tế và quan viên tiến hành "tút chiếu" khỏi ba ông Bụt, tung ra ngoài để tản chiếu phát lộc. Người dân và du khách tham gia cướp chiếu với niềm tin rằng ai cướp được chiếc chiếu mà ông Bụt ở giữa trùm thì cuối năm sẽ sinh được con trai.

Lễ hội Đúc Bụt không chỉ là dịp để người dân địa phương và du khách thập phương bày tỏ lòng biết ơn đối với công chúa Ngọc Kinh, mà còn là cơ hội để trải nghiệm và gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc.

Lễ hội Đúc Bụt tại làng Phù Liễn, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc, là một sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc, diễn ra vào ngày mùng 8 và mùng 9 tháng Giêng hàng năm. Lễ hội nhằm tưởng nhớ công lao của Ngọc Kinh công chúa, một nữ tướng tài ba thời Hai Bà Trưng, người đã có công chiêu mộ nghĩa sĩ và rèn đúc vũ khí chống giặc ngoại xâm.

Các nghi thức chính trong lễ hội bao gồm:

1. Nghi thức tế lễ: Mở đầu lễ hội là nghi thức tế lễ trang trọng tại đền thờ Đức Bà Ngọc Kinh công chúa. Các bô lão trong làng, trong trang phục truyền thống, thực hiện các nghi lễ để tưởng nhớ và tri ân công lao của bà cùng ba thị nữ thân tín.

2. Trò diễn "Đúc Bụt": Ba thanh niên chưa lập gia đình, phẩm hạnh tốt, được tuyển chọn để đóng vai "ông Bụt". Họ được đưa đến giếng nước thiêng để tắm rửa, sau đó đến ao bùn sạch để trát bùn lên người, tượng trưng cho quá trình rèn đúc vũ khí. Sau đó, họ được trùm chiếu cói và đội bó mạ non trên đầu, thể hiện sự kết hợp giữa nông nghiệp và quân sự.

3. Nghi thức "tản chiếu phát lộc": Trước đây, sau khi hoàn thành trò diễn "Đúc Bụt", diễn ra nghi thức "cướp chiếu" với niềm tin ai giành được manh chiếu sẽ gặp may mắn, đặc biệt là sinh con trai. Để đảm bảo an ninh và trật tự, hiện nay nghi thức này đã được thay thế bằng "tản chiếu phát lộc", trong đó các mảnh chiếu được chia nhỏ và phát cho người dân một cách trật tự và văn minh.

Những nghi thức này không chỉ tái hiện lịch sử hào hùng mà còn thể hiện nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng và tinh thần đoàn kết của người dân địa phương.

Ngọc Kinh công chúa là một nữ tướng tài ba thời Hai Bà Trưng, nổi tiếng với trí dũng song toàn. Bà đã hưởng ứng lời kêu gọi của Hai Bà Trưng, chiêu mộ nghĩa sĩ, tập hợp lực lượng và rèn đúc vũ khí để chống lại ách đô hộ của nhà Đông Hán. Để tưởng nhớ công lao to lớn của bà, nhân dân làng Phù Liễn đã lập đền thờ và tổ chức lễ hội "Đúc Bụt" hàng năm vào ngày mùng 8 tháng Giêng.

Bên cạnh Ngọc Kinh công chúa, ba thị nữ thân tín của bà cũng được nhân dân tôn vinh và tưởng nhớ trong lễ hội:

• Cao Cả
• Cao Nhị
• Cao Út

Những nhân vật này đã cùng Ngọc Kinh công chúa đóng góp công sức trong việc chiêu mộ binh sĩ và rèn đúc vũ khí, góp phần vào cuộc khởi nghĩa chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước.

Lễ hội Đúc Bụt tại làng Phù Liễn, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc, không chỉ là dịp tưởng nhớ công lao của Ngọc Kinh công chúa mà còn là cơ hội để cộng đồng tham gia vào các hoạt động văn hóa và trò chơi dân gian đặc sắc. Những hoạt động này góp phần làm phong phú đời sống tinh thần và giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống của địa phương.

Các hoạt động văn hóa và trò chơi dân gian tiêu biểu trong lễ hội bao gồm:

• Trình diễn tích trò "Sĩ, Nông, Công, Cổ": Đây là phần tái hiện sinh động các nghề nghiệp truyền thống mà Ngọc Kinh công chúa đã truyền dạy cho nhân dân. Mỗi nghề được biểu diễn một cách công phu, thể hiện sự trân trọng và gìn giữ những giá trị lao động của cha ông.

• Trò chơi "Đúc Bụt": Ba thanh niên trong làng được chọn để hóa thân thành "Bụt". Họ được trát bùn lên người, trùm chiếu cói và đội bó mạ non trên đầu, tượng trưng cho sự kết hợp giữa nông nghiệp và tín ngưỡng. Trò chơi này không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

• Nghi thức "Tản chiếu phát lộc": Sau khi hoàn thành trò diễn "Đúc Bụt", ban tổ chức tiến hành tản chiếu phát lộc cho du khách. Những mảnh chiếu được chia nhỏ và phát cho mọi người với niềm tin mang lại may mắn và phúc lộc trong năm mới.

Những hoạt động này không chỉ thu hút sự tham gia nhiệt tình của người dân địa phương mà còn hấp dẫn du khách thập phương, góp phần quảng bá và bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống của vùng đất Vĩnh Phúc.

Lễ hội Đúc Bụt tại làng Phù Liễn, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc, không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công lao của Ngọc Kinh công chúa mà còn mang đậm giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc. Lễ hội diễn ra hàng năm vào ngày mùng 8 tháng Giêng, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương tham dự.

Về mặt văn hóa, lễ hội là cơ hội để cộng đồng ôn lại và tôn vinh những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Các tích trò như "sĩ, nông, công, cổ" được tái hiện một cách công phu, phản ánh đời sống lao động và sinh hoạt của người dân xưa, đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử và truyền thống quê hương.

Về mặt tâm linh, lễ hội thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với Ngọc Kinh công chúa, người đã có công lao to lớn trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Nghi thức "Đúc Bụt" và "tản chiếu phát lộc" mang ý nghĩa cầu mong sự bình an, may mắn và phúc lộc cho mọi người. Đặc biệt, theo quan niệm dân gian, ai nhận được mảnh chiếu từ lễ hội sẽ gặp nhiều may mắn, nhất là trong đường con cái.

Như vậy, lễ hội Đúc Bụt không chỉ là một sự kiện văn hóa truyền thống mà còn là biểu tượng của sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa con người và thần linh, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ hội Đúc Bụt là một sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc của làng Phù Liễn, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc. Để có trải nghiệm trọn vẹn khi tham gia lễ hội, du khách có thể tham khảo những thông tin hữu ích sau:

• Thời gian tổ chức: Lễ hội diễn ra hàng năm vào ngày mùng 8 và mùng 9 tháng Giêng âm lịch, với ngày chính hội là mùng 8.

• Địa điểm: Cụm di tích Đình Cả Phù Liễn, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.

• Các hoạt động nổi bật:

  • Nghi thức "Đúc Bụt": Tái hiện hình ảnh ba chàng trai trẻ hóa thân thành "Bụt", mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

  • Trình diễn nghề "Tứ dân": Biểu diễn các nghề truyền thống như sĩ, nông, công, thương, thể hiện sự đa dạng văn hóa địa phương.

  • Tản chiếu phát lộc: Ban tổ chức phát lộc cho du khách bằng cách tản chiếu, mang lại may mắn cho người nhận.

  • Trò chơi dân gian: Tham gia các hoạt động như đấu vật, chọi gà, cờ người, bịt mắt đập niêu đất, tạo không khí vui tươi, sôi động.

• Lưu ý cho du khách:

  • Đến sớm để có vị trí thuận lợi quan sát các nghi thức và hoạt động.

  • Tuân thủ hướng dẫn của ban tổ chức để đảm bảo an ninh và trật tự.

  • Giữ gìn vệ sinh môi trường, không xả rác bừa bãi.

  • Tham gia các hoạt động một cách văn minh, lịch sự, tôn trọng nét đẹp truyền thống của lễ hội.

Tham gia lễ hội Đúc Bụt không chỉ là cơ hội để du khách trải nghiệm văn hóa truyền thống độc đáo mà còn để cầu mong may mắn, bình an trong năm mới.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy Đức Ngọc Kinh Công Chúa tôn thần.

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ..., tín chủ con là ... tuổi ..., ngụ tại ...

Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ lễ khác, dâng lên trước án.

Tín chủ con thành tâm kính mời Đức Ngọc Kinh Công Chúa tôn thần hiển linh trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin Đức Ngọc Kinh Công Chúa tôn thần phù hộ độ trì cho tín chủ con và toàn gia đình được bình an, mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thổ Địa, Thổ Công, Táo Quân cùng chư vị Tôn thần.

Con kính lạy các ngài Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại trong khu vực này.

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ..., tín chủ con là ... tuổi ..., ngụ tại ...

Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ lễ khác, dâng lên trước án.

Tín chủ con thành tâm kính mời chư vị Tôn thần hiển linh trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin chư vị Tôn thần phù hộ độ trì cho tín chủ con và toàn gia đình được bình an, mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thổ Địa, Thổ Công, Táo Quân cùng chư vị Tôn thần.

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ..., tín chủ con là ... tuổi ..., ngụ tại ...

Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ lễ khác, dâng lên trước án.

Tín chủ con thành tâm kính mời chư vị Tôn thần hiển linh trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin chư vị Tôn thần phù hộ độ trì cho tín chủ con và toàn gia đình được bình an, mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thổ Địa, Thổ Công, Táo Quân cùng chư vị Tôn thần.

Con kính lạy Đức Bà Ngọc Kinh công chúa, vị nữ tướng tài ba, người đã có công chiêu mộ nghĩa sĩ, tập hợp lực lượng và rèn đúc vũ khí chống giặc ngoại xâm.

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ..., tín chủ con là ... tuổi ..., ngụ tại ...

Nhân dịp Lễ hội Đúc Bụt, trong nghi lễ Cướp chiếu cầu may, tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ lễ khác, dâng lên trước án.

Tín chủ con thành tâm kính mời chư vị Tôn thần, Đức Bà Ngọc Kinh công chúa hiển linh trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin chư vị Tôn thần, Đức Bà Ngọc Kinh công chúa phù hộ độ trì cho tín chủ con và toàn gia đình được bình an, mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thổ Địa, Thổ Công, Táo Quân cùng chư vị Tôn thần.

Con kính lạy Đức Bà Ngọc Kinh công chúa, vị nữ tướng tài ba, người đã có công chiêu mộ nghĩa sĩ, tập hợp lực lượng và rèn đúc vũ khí chống giặc ngoại xâm.

Hôm nay là ngày mùng 8 tháng Giêng năm ..., tín chủ con là ..., tuổi ..., ngụ tại ...

Nhân dịp khai mạc Lễ hội Đúc Bụt, tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ lễ khác, dâng lên trước án.

Tín chủ con thành tâm kính mời chư vị Tôn thần, Đức Bà Ngọc Kinh công chúa hiển linh trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Cúi xin chư vị Tôn thần, Đức Bà Ngọc Kinh công chúa phù hộ độ trì cho Lễ hội được diễn ra suôn sẻ, an toàn, thành công tốt đẹp; cho tín chủ con và toàn thể nhân dân được bình an, mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)