Lễ Hội Hinamatsuri: Khám Phá Lễ Hội Búp Bê Truyền Thống Nhật Bản

Lễ Hội Hinamatsuri, hay còn gọi là Lễ Hội Búp Bê hoặc Ngày hội của các bé gái, là một ngày lễ truyền thống tại Nhật Bản, diễn ra vào ngày 3 tháng 3 hàng năm. Vào dịp này, các gia đình Nhật Bản trưng bày những bộ búp bê Hina ningyo, tượng trưng cho Hoàng đế, Hoàng hậu và các triều thần trong trang phục cung đình thời Heian, nhằm cầu chúc sức khỏe và hạnh phúc cho các bé gái trong gia đình.

Truyền thống này bắt nguồn từ phong tục thả búp bê giấy xuống sông để xua đuổi tà ma và điều không may, phát triển thành việc trưng bày búp bê trong gia đình. Bộ búp bê thường được sắp xếp trên kệ nhiều tầng, với Hoàng đế và Hoàng hậu ở tầng trên cùng, các quan văn, quan võ và nhạc công ở các tầng dưới.

Trong ngày lễ, các gia đình cũng chuẩn bị những món ăn truyền thống như:

• Hishimochi: Bánh gạo nếp ba màu tượng trưng cho sức khỏe và sự trường thọ.
• Hina-arare: Bánh gạo giòn nhiều màu sắc, biểu trưng cho sự may mắn.
• Shirozake: Rượu gạo trắng ngọt, thường được người lớn thưởng thức.

Lễ Hội Hinamatsuri không chỉ là dịp để cầu chúc cho các bé gái mà còn là cơ hội để gia đình quây quần, cùng nhau thưởng thức những món ăn truyền thống và duy trì nét đẹp văn hóa lâu đời của Nhật Bản.

Lễ hội Hinamatsuri, hay còn gọi là Lễ hội Búp bê, có nguồn gốc từ thời kỳ Heian (794-1185) tại Nhật Bản. Ban đầu, người ta tin rằng búp bê có khả năng xua đuổi tà ma và bệnh tật. Vì vậy, họ tạo ra những búp bê bằng rơm hoặc giấy, sau đó thả trôi sông trong nghi thức gọi là "nagashi-bina" để chuyển những điều không may ra khỏi con người.

Vào thời kỳ Edo (1603-1868), phong tục này phát triển thành việc trưng bày búp bê trong gia đình. Các nghệ nhân bắt đầu tạo ra những bộ búp bê tinh xảo, đại diện cho Hoàng đế, Hoàng hậu và các triều thần trong trang phục cung đình. Từ đó, Hinamatsuri trở thành dịp để các gia đình cầu chúc sức khỏe và hạnh phúc cho các bé gái, đồng thời là cơ hội để gia đình quây quần và duy trì nét đẹp văn hóa truyền thống.

Trong Lễ hội Hinamatsuri, các gia đình Nhật Bản thực hiện nhiều phong tục và nghi lễ truyền thống nhằm cầu chúc sức khỏe và hạnh phúc cho các bé gái. Dưới đây là một số phong tục tiêu biểu:

• Trưng bày búp bê Hina: Các gia đình sắp xếp bộ búp bê Hina trên kệ nhiều tầng, đại diện cho Hoàng đế, Hoàng hậu và các triều thần trong trang phục cung đình thời Heian. Việc trưng bày này thường bắt đầu từ đầu tháng 2 và kết thúc ngay sau ngày 3 tháng 3 để tránh điều không may.
• Nghi thức thả búp bê trôi sông (Nagashi-bina): Một số vùng ở Nhật Bản vẫn duy trì phong tục thả búp bê giấy hoặc rơm xuống sông, tượng trưng cho việc xua đuổi tà ma và điều không may ra khỏi các bé gái.
• Chuẩn bị và thưởng thức các món ăn truyền thống: Trong ngày lễ, các gia đình chuẩn bị những món ăn đặc trưng như:
  • Hishimochi: Bánh gạo nếp ba màu xanh, trắng, hồng, tượng trưng cho sức khỏe và sự trường thọ.
  • Hina-arare: Bánh gạo giòn nhiều màu sắc, biểu trưng cho sự may mắn.
  • Chirashizushi: Cơm sushi trộn với nhiều loại hải sản và rau củ, tượng trưng cho sự phong phú và thịnh vượng.
  • Canh nghêu: Món canh nghêu trong vỏ, biểu trưng cho sự hòa hợp và hạnh phúc trong hôn nhân tương lai của các bé gái.
• Trang phục truyền thống: Các bé gái thường mặc kimono truyền thống và tham gia các hoạt động vui chơi cùng gia đình và bạn bè.

Những phong tục và nghi lễ này không chỉ thể hiện lòng yêu thương của gia đình dành cho các bé gái mà còn góp phần duy trì và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của Nhật Bản.

Búp bê Hina, hay còn gọi là Hina Ningyo, đóng vai trò trung tâm trong Lễ hội Hinamatsuri, biểu trưng cho Hoàng đế, Hoàng hậu và các triều thần trong trang phục cung đình thời Heian. Việc trưng bày búp bê Hina không chỉ thể hiện sự tôn kính đối với hoàng gia mà còn mang ý nghĩa cầu chúc sức khỏe, hạnh phúc và một tương lai tươi sáng cho các bé gái.

Búp bê Hina được chế tác tinh xảo và thường được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác như một báu vật gia đình. Khi các cô gái Nhật Bản lập gia đình, họ thường mang theo bộ búp bê Hina như một vật phẩm mang lại may mắn và bảo vệ trong cuộc sống hôn nhân.

Truyền thống trưng bày búp bê Hina cũng phản ánh quan niệm rằng những con búp bê này có khả năng hấp thụ và xua đuổi những điều không may mắn, bảo vệ các bé gái khỏi tai ương và bệnh tật. Do đó, sau khi lễ hội kết thúc, việc cất giữ búp bê đúng cách cũng được coi trọng để duy trì sự may mắn và tránh những điều không tốt lành.

Trong Lễ hội Hinamatsuri, ngoài việc trưng bày búp bê Hina và thưởng thức các món ăn truyền thống, nhiều hoạt động và sự kiện đặc sắc được tổ chức trên khắp Nhật Bản, tạo nên không khí vui tươi và gắn kết cộng đồng. Dưới đây là một số hoạt động tiêu biểu:

• Triển lãm búp bê Hina quy mô lớn: Tại nhiều địa phương, các triển lãm búp bê Hina với quy mô hoành tráng được tổ chức, thu hút đông đảo du khách tham quan. Ví dụ, tại thành phố Suzaka, tỉnh Nagano, triển lãm "Ba mươi tầng – một ngàn búp bê Hinamatsuri" trưng bày khoảng 6.000 búp bê Hina trên 30 tầng kệ, tạo nên cảnh quan ấn tượng.
• Thả búp bê trôi sông (Nagashi-bina): Một số vùng duy trì phong tục thả búp bê giấy hoặc rơm xuống sông, tượng trưng cho việc xua đuổi tà ma và điều không may, cầu chúc sức khỏe và hạnh phúc cho các bé gái.
• Trang trí hoa đào: Hoa đào, biểu tượng của mùa xuân và sự may mắn, được trang trí cùng búp bê Hina trong các gia đình và địa điểm công cộng, tạo nên không gian rực rỡ và ấm cúng.
• Tham gia các trò chơi truyền thống: Các bé gái thường tham gia vào các trò chơi dân gian như chơi búp bê, gấp giấy origami, và các hoạt động nghệ thuật khác, giúp gắn kết gia đình và bạn bè.

Những hoạt động và sự kiện này không chỉ làm phong phú thêm trải nghiệm trong Lễ hội Hinamatsuri mà còn góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của Nhật Bản.

Lễ hội Hinamatsuri không chỉ là dịp để các gia đình cầu chúc sức khỏe và hạnh phúc cho các bé gái, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và truyền bá những giá trị văn hóa truyền thống của Nhật Bản. Dưới đây là một số ảnh hưởng và tầm quan trọng của lễ hội này trong văn hóa Nhật Bản:

• Bảo tồn nghệ thuật thủ công truyền thống: Việc chế tác búp bê Hina yêu cầu kỹ thuật tinh xảo và sự khéo léo, góp phần duy trì và phát triển các nghề thủ công truyền thống.
• Gắn kết gia đình: Lễ hội tạo cơ hội cho các thành viên trong gia đình cùng nhau chuẩn bị và trang trí búp bê, củng cố mối quan hệ gia đình và truyền đạt những giá trị văn hóa từ thế hệ này sang thế hệ khác.
• Thúc đẩy du lịch và giao lưu văn hóa: Các sự kiện và triển lãm liên quan đến Hinamatsuri thu hút du khách trong và ngoài nước, tạo điều kiện cho việc giao lưu và hiểu biết lẫn nhau giữa các nền văn hóa.
• Giáo dục về lịch sử và truyền thống: Thông qua việc tìm hiểu về Hinamatsuri, thế hệ trẻ được giáo dục về lịch sử, truyền thống và những giá trị cốt lõi của xã hội Nhật Bản.

Như vậy, Hinamatsuri không chỉ là một lễ hội dành cho các bé gái, mà còn là biểu tượng của sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và hiện đại trong văn hóa Nhật Bản.