Lễ Hội Katê 2019: Hành Trình Khám Phá Văn Hóa Chăm Độc Đáo

Lễ Hội Katê là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất và quan trọng nhất của đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn, được tổ chức hàng năm vào đầu tháng 7 theo lịch Chăm (tức khoảng tháng 9 - 10 dương lịch). Lễ hội mang đậm giá trị văn hóa, tín ngưỡng và là dịp để tưởng nhớ các vị thần, các vị vua Chăm có công với dân tộc.

Katê 2019 được tổ chức quy mô tại nhiều tháp Chăm nổi tiếng như tháp Po Klong Garai (Ninh Thuận), tháp Po Rome (Ninh Thuận) và tháp Po Sah Inư (Bình Thuận), thu hút đông đảo cộng đồng người Chăm và du khách trong, ngoài nước đến tham dự.

• Thời gian tổ chức: Thường vào cuối tháng 9 hoặc đầu tháng 10 dương lịch.
• Địa điểm chính: Tháp Po Klong Garai, tháp Po Rome, tháp Po Sah Inư.
• Đối tượng tổ chức: Cộng đồng người Chăm theo đạo Bàlamôn.

Ý nghĩa lễ hội:

1. Tôn vinh các vị thần linh và tổ tiên của người Chăm.
2. Bày tỏ lòng biết ơn với các vị vua Chăm huyền thoại như Po Klong Garai, Po Rome.
3. Gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Chăm.

Lễ Hội Katê 2019 diễn ra trong không khí trang nghiêm nhưng cũng đầy sắc màu lễ hội với nhiều hoạt động văn hóa, tín ngưỡng mang đậm bản sắc dân tộc Chăm. Các nghi thức và phần hội được tổ chức hài hòa, phản ánh đời sống tinh thần phong phú của cộng đồng người Chăm.

• Lễ rước y phục thần: Đây là nghi lễ quan trọng, trong đó y phục của thần Po Klong Garai hoặc Po Rome được rước từ nhà của người giữ y phục đến tháp thờ.
• Lễ mở cửa tháp: Người chủ lễ tiến hành nghi thức mở cửa tháp để "đón thần" về với dân làng.
• Lễ dâng lễ vật: Các loại lễ vật truyền thống như trầu cau, rượu, hoa quả, bánh trái được dâng lên thần linh.
• Lễ cầu an và múa nghi lễ: Người dân cùng nhau cầu nguyện cho mùa màng bội thu, cuộc sống no đủ, hòa bình.
• Phần hội: Các hoạt động văn hóa nghệ thuật như múa truyền thống, hát dân ca Chăm, trình diễn nhạc cụ Saranai và Paranưng được tổ chức sôi nổi.

Lễ Hội Katê 2019 không chỉ là dịp lễ mang tính tín ngưỡng sâu sắc mà còn là nơi hội tụ và tỏa sáng của các giá trị văn hóa Chăm qua từng nghi lễ, lời ca tiếng hát và sắc màu lễ hội đặc trưng.

Lễ Hội Katê 2019 tại Ninh Thuận diễn ra từ ngày 27 đến 29 tháng 9 năm 2019, là sự kiện văn hóa quan trọng của đồng bào Chăm theo đạo Bà-la-môn. Lễ hội được tổ chức trang trọng tại các đền tháp chính như tháp Pô Klong Garai ở phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm; tháp Pô Rômê ở thôn Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước; và đền Pô Inư Nưgar tại thôn Hữu Đức, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước.

Trong khuôn khổ lễ hội, nhiều hoạt động văn hóa truyền thống được tổ chức, bao gồm:

• Triển lãm chuyên đề hiện vật văn hóa Chăm Ninh Thuận - An Giang.
• Giao lưu nghệ thuật ca múa nhạc dân gian Chăm.
• Giới thiệu và thưởng thức các món ăn truyền thống của người Chăm.

Lễ Hội Katê không chỉ là dịp để đồng bào Chăm tưởng nhớ công ơn tổ tiên, cầu mong mưa thuận gió hòa, mà còn là cơ hội để quảng bá nét đẹp văn hóa Chăm đến du khách trong và ngoài nước. Sự kiện thu hút hàng ngàn du khách tham gia, góp phần thúc đẩy du lịch và tăng cường sự hiểu biết giữa các dân tộc.

Để hiểu rõ hơn về không khí sôi động và đầy màu sắc của Lễ Hội Katê tại Ninh Thuận, mời bạn xem video dưới đây:

Lễ hội Katê 2019 tại Bình Thuận diễn ra trong hai ngày 27 và 28 tháng 9 năm 2019 tại di tích tháp Pô Sah Inư, phường Phú Hài, thành phố Phan Thiết. Đây là sự kiện văn hóa truyền thống quan trọng của đồng bào Chăm theo đạo Bà-la-môn, nhằm tưởng nhớ các vị thần và cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Phần lễ được tổ chức trang nghiêm với các nghi thức chính:

• Nghi lễ cúng Cầu an: Diễn ra tại tháp chính (tháp A) do các chức sắc tôn giáo người Chăm Bàni huyện Hàm Thuận Bắc thực hiện.
• Nghi thức Nghinh rước trang phục nữ thần Pô Sah Inư: Đoàn rước bao gồm các chức sắc tôn giáo người Chăm Bàlamôn và Bàni, đội múa, đội nhạc lễ dân gian Chăm, cùng bà con người Chăm từ các huyện trong tỉnh.

Phần hội diễn ra sôi nổi với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật và trò chơi dân gian đặc sắc:

• Hội thi nắn bánh gừng, thổi kèn Saranai.
• Hội thi trưng bày và trang trí lễ vật trên Thônla và Cổ bồng để dâng tế nữ thần Pô Sah Inư.
• Chương trình giao lưu văn nghệ với sự tham gia của Nhà hát Ca múa nhạc Biển Xanh và Đội văn nghệ dân gian Chăm từ các huyện.
• Trưng bày, giới thiệu hình ảnh du lịch, văn hóa, lễ hội, di tích, sản phẩm nông nghiệp, thủ công mỹ nghệ, quà lưu niệm tiêu biểu của các địa phương có người Chăm sinh sống.

Lễ hội Katê không chỉ là dịp để đồng bào Chăm thể hiện lòng tôn kính với các vị thần linh mà còn là cơ hội để quảng bá nét đẹp văn hóa truyền thống đến du khách trong và ngoài nước, góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc.

Để cảm nhận rõ hơn không khí sôi động và ý nghĩa của Lễ hội Katê 2019 tại Bình Thuận, mời bạn xem video dưới đây:

Lễ Hội Katê là sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào Chăm theo đạo Bà-la-môn, thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách trong và ngoài nước. Trong những ngày diễn ra lễ hội, hàng ngàn du khách đã đến tham dự, hòa mình vào không khí sôi động và trang nghiêm của các nghi thức truyền thống.

Tham gia Lễ Hội Katê, du khách có cơ hội:

• Trải nghiệm các nghi lễ truyền thống như rước y trang, dâng lễ vật và cầu nguyện tại các tháp cổ kính như Pô Klong Garai ở Ninh Thuận và Pô Sah Inư ở Bình Thuận.
• Thưởng thức các tiết mục múa quạt, biểu diễn trống Ginăng và kèn Saranai do các nghệ sĩ Chăm trình diễn.
• Tham gia các trò chơi dân gian, hội thi làm bánh gừng, dệt vải và tìm hiểu về văn hóa ẩm thực độc đáo của người Chăm.

Bên cạnh đó, du khách còn được khám phá các làng nghề truyền thống như gốm Bàu Trúc, dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa lâu đời của dân tộc Chăm.

Lễ Hội Katê không chỉ là dịp để đồng bào Chăm thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên và các vị thần linh, mà còn là cơ hội để du khách hiểu sâu sắc hơn về bản sắc văn hóa phong phú của cộng đồng Chăm, góp phần tăng cường sự gắn kết và giao lưu văn hóa giữa các dân tộc.

Lễ hội Katê, di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa và tâm linh của đồng bào Chăm theo đạo Bà-la-môn. Để bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội này, các cơ quan chức năng và cộng đồng đã triển khai nhiều biện pháp thiết thực.

Các biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Katê:

• Công nhận di sản: Lễ hội Katê được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia, khẳng định giá trị và tầm quan trọng của lễ hội trong nền văn hóa dân tộc.
• Hỗ trợ cộng đồng: Chính quyền địa phương tạo điều kiện thuận lợi cho đồng bào Chăm duy trì và phát huy các giá trị của Lễ hội, khuyến khích việc hướng dẫn, phổ biến rộng rãi về nội dung, ý nghĩa và giá trị của Lễ hội trong cộng đồng.
• Quảng bá và du lịch: Lễ hội Katê được tổ chức hàng năm với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật đặc sắc, thu hút du khách trong và ngoài nước, góp phần quảng bá hình ảnh và phát triển du lịch địa phương.

Những nỗ lực trên đã giúp Lễ hội Katê không chỉ được bảo tồn mà còn phát huy giá trị trong đời sống hiện đại, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Trong Lễ hội Katê, nghi thức mở cửa tháp Po Klong Garai là một phần quan trọng, thể hiện lòng tôn kính đối với thần linh và cầu mong sự bảo hộ, may mắn cho cộng đồng. Nghi thức này được thực hiện bởi các vị chức sắc tôn giáo và bao gồm các bước chính sau:

1. Chuẩn bị lễ vật: Các lễ vật truyền thống như trầu cau, rượu, hoa quả và bánh gừng được sắp xếp trang trọng trên mâm cúng.
2. Tiến hành nghi lễ: Vị chủ lễ cùng các chức sắc thực hiện các động tác nghi thức, đọc lời khấn nguyện bằng tiếng Chăm cổ, cầu xin thần linh cho phép mở cửa tháp để tiến hành các nghi lễ tiếp theo.
3. Mở cửa tháp: Sau khi hoàn thành lời khấn, cửa tháp được mở ra trong không khí trang nghiêm, đánh dấu sự khởi đầu cho các hoạt động tiếp theo như lễ tắm tượng thần và mặc y phục cho thần.

Nghi thức mở cửa tháp không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn là dịp để cộng đồng người Chăm thể hiện sự đoàn kết, gắn bó và giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống độc đáo của mình.

Trong Lễ hội Katê, nghi thức dâng y phục lên thần Po Inu Nagar là một phần quan trọng, thể hiện lòng thành kính và biết ơn của cộng đồng người Chăm đối với vị thần Mẹ xứ sở. Nghi thức này được thực hiện với các bước chính sau:

1. Chuẩn bị y phục và lễ vật: Y phục truyền thống cùng các lễ vật như trầu cau, rượu, hoa quả được chuẩn bị chu đáo.
2. Rước y phục: Đoàn rước, dẫn đầu bởi các vị chức sắc và nghệ nhân, tiến hành rước y phục từ nơi lưu giữ đến đền thờ thần Po Inu Nagar trong không khí trang nghiêm.
3. Dâng y phục và đọc văn khấn: Tại đền thờ, y phục được dâng lên thần linh, kèm theo lời khấn nguyện bằng tiếng Chăm cổ, cầu mong sự bảo hộ và may mắn cho cộng đồng.

Nghi thức dâng y phục không chỉ là hoạt động tâm linh mà còn là dịp để cộng đồng người Chăm thể hiện sự đoàn kết và giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống.

Trong Lễ hội Katê, nghi thức cúng tổ tiên là một phần quan trọng, thể hiện lòng thành kính và biết ơn của người Chăm đối với ông bà, tổ tiên. Nghi thức này được thực hiện tại gia đình, dòng tộc với các bước chính sau:

1. Chuẩn bị lễ vật: Các lễ vật truyền thống như gà luộc, canh rau chùm ngây, cá, tôm, xôi, chuối, chè, trái cây, rượu, trầu cau được sắp xếp trang trọng trên bàn thờ.
2. Tiến hành nghi lễ: Ông trưởng tộc hoặc chủ gia đình đứng trước bàn thờ, thắp hương và đọc lời khấn mời tổ tiên về hưởng lễ vật, cầu xin sự phù hộ cho gia đình mạnh khỏe, làm ăn thuận lợi, con cháu học hành thành đạt.
3. Thành viên gia đình cầu nguyện: Các thành viên trong gia đình lần lượt chắp tay cầu nguyện, thể hiện lòng hiếu kính và mong muốn nhận được sự che chở từ tổ tiên.

Nghi thức cúng tổ tiên trong Lễ hội Katê không chỉ là dịp để tưởng nhớ công ơn của ông bà, tổ tiên mà còn là cơ hội để các thành viên trong gia đình sum họp, gắn kết tình cảm và truyền dạy những giá trị văn hóa truyền thống cho thế hệ sau.

Trong Lễ hội Katê, nghi thức cúng thần linh tại đền làng là một phần quan trọng, thể hiện lòng thành kính của cộng đồng Chăm đối với các vị thần bảo hộ. Nghi thức này thường được tiến hành như sau:

1. Chuẩn bị lễ vật: Lễ vật bao gồm cơm, canh, thịt gà luộc, cá kho, đồ xào, xôi, chè, rượu, trầu cau và hoa quả, được sắp xếp trang trọng trên bàn thờ.
2. Tiến hành nghi lễ: Người chủ lễ, thường là thầy cúng dân gian (Gru urang), đại diện cho dân làng, thắp hương và đọc văn khấn mời các vị thần về chứng giám, cầu mong sự bảo hộ cho dân làng, mùa màng bội thu và cuộc sống an lành.
3. Cộng đồng tham gia: Sau khi chủ lễ hoàn thành phần khấn, các thành viên trong cộng đồng lần lượt dâng hương và cầu nguyện, thể hiện sự đoàn kết và lòng thành kính chung của cả làng.

Nghi thức cúng thần linh tại đền làng trong Lễ hội Katê không chỉ là dịp để tôn vinh các vị thần mà còn là cơ hội để cộng đồng Chăm gắn kết, duy trì và truyền bá những giá trị văn hóa truyền thống quý báu.

Sau khi kết thúc lễ hội Katê, cộng đồng người Chăm thường tổ chức lễ tạ để bày tỏ lòng biết ơn đến các vị thần linh và tổ tiên đã phù hộ trong suốt thời gian diễn ra lễ hội. Dưới đây là bài văn khấn lễ tạ truyền thống:

Nam mô A Di Đà Phật! (lặp lại ba lần)

Con kính lạy:

• Ngài Quan đương xứ Thổ địa chính thần.
• Ngài Thổ địa Ngũ phương Long mạch Tôn thần.

Hôm nay, ngày... tháng... năm..., tức ngày... tháng... năm... (âm lịch).

Tín chủ con tên là... Ngụ tại...

Chúng con thành tâm sắm sửa lễ vật, hương hoa, ngũ quả, trầu cau, rượu, trà và các lễ vật khác, kính dâng lên chư vị Tôn thần.

Nhân dịp lễ hội Katê đã hoàn mãn, chúng con xin kính cẩn tạ ơn chư vị Tôn thần đã che chở, phù hộ cho cộng đồng chúng con được bình an, mùa màng bội thu, gia đình hạnh phúc.

Chúng con cúi xin chư vị Tôn thần tiếp tục gia hộ, độ trì cho chúng con sức khỏe dồi dào, công việc hanh thông, gia đình hòa thuận, con cháu thành đạt.

Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin chư vị Tôn thần chứng giám và độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (lặp lại ba lần)

Sau khi đọc văn khấn, gia chủ và các thành viên trong gia đình lần lượt dâng hương, thể hiện lòng thành kính và biết ơn sâu sắc đối với các vị thần linh và tổ tiên.