Lễ Hội Tiên Lục: Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội Tiên Lục là một sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc của xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang, được tổ chức hàng năm tại cụm di tích Tiên Lục, bao gồm chùa Phúc Quang, đền Tiên Lục, đình Thuận Hòa, đình Viễn Sơn và cây Dã hương nghìn năm tuổi.

Thời gian diễn ra lễ hội là từ ngày 18 đến 20 tháng 3 âm lịch, trùng với ngày khánh thành chùa Phúc Quang sau khi tu bổ vào năm 1707 và ngày giỗ sư tổ Nguyễn Văn Tính, người có công lớn trong việc trùng tu và tôn tạo chùa.

Trong lễ hội, phần lễ bao gồm các nghi thức rước kiệu, dâng hương và tế lễ trang nghiêm. Phần hội sôi động với nhiều trò chơi dân gian độc đáo như kéo chữ "Thiên hạ thái bình", cướp cầu, chơi đu, kéo co và chọi gà, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Với những giá trị văn hóa và lịch sử tiêu biểu, lễ hội Tiên Lục đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ hội Tiên Lục được tổ chức hàng năm tại xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Thời gian diễn ra lễ hội thường vào các ngày 18 đến 20 tháng 3 âm lịch, trùng với thời điểm hoa Dã hương nở rộ, tạo nên khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp.

Địa điểm chính của lễ hội là cụm di tích Tiên Lục, bao gồm:

• Chùa Phúc Quang
• Đền Tiên Lục
• Đình Thuận Hòa
• Đình Viễn Sơn
• Cây Dã hương nghìn năm tuổi
• Khu giếng Lẩm

Những địa điểm này không chỉ là nơi diễn ra các hoạt động lễ hội mà còn là những di tích lịch sử, văn hóa quan trọng, thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham quan và chiêm bái.

Lễ hội Tiên Lục là sự kiện văn hóa đặc sắc với sự kết hợp hài hòa giữa phần lễ trang nghiêm và phần hội sôi động, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Phần lễ bao gồm các nghi thức truyền thống như:

• Rước kiệu: Đoàn rước kiệu xuất phát từ đình Viễn Sơn và đình Cây Bàng về nhà Thảo Xá, với sự tham gia của các đội chiêng trống, múa lân, cầm bát biểu và khiêng kiệu trong trang phục truyền thống.
• Tế lễ: Nghi thức tế lễ được tổ chức trang trọng tại đền Tiên Lục và chùa Phúc Quang, nhằm tưởng nhớ các vị thần linh và cầu mong cho quốc thái dân an.

Phần hội diễn ra sôi động với nhiều trò chơi dân gian độc đáo, thể hiện tinh thần đoàn kết và nét đẹp văn hóa truyền thống, bao gồm:

• Kéo chữ "Thiên hạ thái bình": Trò chơi tập thể mang ý nghĩa cầu mong hòa bình và thịnh vượng cho đất nước.
• Cướp cầu: Trò chơi dân gian thể hiện sự nhanh nhẹn và khéo léo của người tham gia.
• Chơi đu: Hoạt động vui chơi truyền thống, thu hút nhiều thanh niên nam nữ tham gia.
• Kéo co: Trò chơi thể hiện tinh thần đồng đội và sức mạnh tập thể.
• Chọi gà: Hoạt động giải trí phổ biến, thu hút sự quan tâm của đông đảo người xem.

Những hoạt động này không chỉ tạo không khí vui tươi, phấn khởi mà còn góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của địa phương.

Cụm di tích Tiên Lục là một quần thể kiến trúc tâm linh lâu đời, mang đậm dấu ấn văn hóa và tín ngưỡng của người dân vùng Kinh Bắc xưa. Nơi đây không chỉ là trung tâm tổ chức lễ hội truyền thống mà còn là điểm đến linh thiêng thu hút đông đảo du khách thập phương.

Toàn bộ cụm di tích bao gồm nhiều công trình tiêu biểu:

• Đền Tiên Lục: Nơi thờ các vị thần bản địa, được trang trí công phu với các mảng chạm khắc gỗ tinh xảo mang đậm phong cách nghệ thuật dân gian.
• Chùa Phúc Quang: Ngôi chùa cổ mang phong cách kiến trúc truyền thống, là nơi nhân dân gửi gắm đời sống tâm linh và cầu nguyện bình an.
• Đình Viễn Sơn và Đình Thuận Hòa: Hai ngôi đình cổ có lịch sử lâu đời, nơi tổ chức các nghi lễ cộng đồng và sinh hoạt văn hóa truyền thống.
• Cây Dã Hương ngàn năm tuổi: Được mệnh danh là "Đệ nhất dã hương Việt Nam", cây cổ thụ này là biểu tượng thiêng liêng và niềm tự hào của vùng đất Tiên Lục.

Với những giá trị đặc biệt về lịch sử và văn hóa, cụm di tích Tiên Lục không chỉ là nơi gìn giữ truyền thống mà còn góp phần giáo dục thế hệ trẻ về đạo lý "uống nước nhớ nguồn", đồng thời là điểm nhấn trong phát triển du lịch văn hóa địa phương.

Ngày 8/5/2023, tại xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang, UBND xã Tiên Lục đã tổ chức lễ hội truyền thống và công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Lễ hội Tiên Lục là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Trước đó, vào ngày 12/1/2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành quyết định đưa Lễ hội Tiên Lục vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Lễ hội Tiên Lục được tổ chức hàng năm tại cụm di tích Tiên Lục, bao gồm chùa Phúc Quang, đền Tiên Lục, đình Thuận Hòa, đình Viễn Sơn, cây Dã hương nghìn năm tuổi và khu giếng Lẩm. Đây là dịp để nhân dân địa phương và du khách thập phương tham gia các nghi thức truyền thống và trải nghiệm nhiều trò chơi dân gian độc đáo như chơi đu, kéo co, chọi gà, kéo chữ "Thiên hạ thái bình" và cướp cầu.

Việc công nhận Lễ hội Tiên Lục là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ khẳng định giá trị văn hóa, lịch sử của lễ hội mà còn góp phần bảo tồn, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế địa phương.

Khi đến dâng hương tại đền Tiên Lục, việc chuẩn bị lễ vật và bài văn khấn phù hợp thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh. Dưới đây là hướng dẫn về lễ vật và bài văn khấn thường được sử dụng:

Lễ vật dâng hương:

• Hương thơm
• Hoa tươi
• Trầu cau
• Trà hoặc rượu
• Hoa quả tươi
• Tiền vàng mã

Bài văn khấn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Thánh Cao Sơn Quý Minh Đại Vương, các bậc Thánh thần cai quản tại đền Tiên Lục.

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ...

Tín chủ con là: ...

Ngụ tại: ...

Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ lễ khác, dâng lên trước án.

Chúng con thành tâm kính mời Đức Thánh Cao Sơn Quý Minh Đại Vương, các bậc Thánh thần cai quản tại đền Tiên Lục, cúi xin các ngài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được bình an, mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, gia đạo hưng thịnh.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Việc thực hiện đúng và đầy đủ các nghi thức dâng hương cùng với lòng thành kính sẽ giúp buổi lễ tại đền Tiên Lục diễn ra trang nghiêm và ý nghĩa.

Khi đến dâng hương tại chùa Phúc Quang, việc chuẩn bị lễ vật và bài văn khấn phù hợp thể hiện lòng thành kính đối với chư Phật và Bồ Tát. Dưới đây là hướng dẫn về lễ vật và bài văn khấn thường được sử dụng:

Lễ vật dâng hương:

• Hương thơm
• Hoa tươi
• Trầu cau
• Trà hoặc rượu
• Hoa quả tươi
• Tiền vàng mã

Bài văn khấn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, Đức Phật A Di Đà, chư vị Bồ Tát, chư Hiền Thánh Tăng.

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ...

Tín chủ con là: ...

Ngụ tại: ...

Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ lễ khác, dâng lên trước án.

Chúng con thành tâm kính mời chư Phật, chư Bồ Tát, chư Hiền Thánh Tăng, cúi xin các ngài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được bình an, mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, gia đạo hưng thịnh.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Việc thực hiện đúng và đầy đủ các nghi thức dâng hương cùng với lòng thành kính sẽ giúp buổi lễ tại chùa Phúc Quang diễn ra trang nghiêm và ý nghĩa.

Khi tham gia lễ tế Thành hoàng làng, việc chuẩn bị lễ vật và bài văn khấn phù hợp thể hiện lòng thành kính đối với vị thần bảo trợ của làng. Dưới đây là hướng dẫn về lễ vật và bài văn khấn thường được sử dụng:

Lễ vật dâng cúng:

• Hương thơm
• Hoa tươi
• Trầu cau
• Rượu hoặc trà
• Hoa quả tươi
• Xôi, thịt gà luộc hoặc các món ăn truyền thống khác
• Tiền vàng mã

Bài văn khấn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ...

Tín chủ con là: ...

Ngụ tại: ...

Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ lễ khác, dâng lên trước án.

Chúng con thành tâm kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, cúi xin các ngài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho xóm làng an khang, mùa màng bội thu, nhân dân hòa thuận, quốc thái dân an.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Việc thực hiện đúng và đầy đủ các nghi thức dâng hương cùng với lòng thành kính sẽ giúp buổi lễ tế Thành hoàng làng diễn ra trang nghiêm và ý nghĩa.

Cây Dã hương nghìn năm tại xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang, là một biểu tượng linh thiêng và độc đáo, thu hút đông đảo du khách và người dân đến chiêm bái. Khi đến dâng hương tại đây, người ta thường chuẩn bị lễ vật và đọc văn khấn để bày tỏ lòng thành kính.

Sắm lễ:

• Hương, hoa tươi
• Trầu cau
• Hoa quả
• Xôi, thịt
• Rượu
• Tiền vàng mã

Văn khấn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Trời chư vị Tôn thần
• Thần linh thổ địa cai quản trong khu vực này

Tín chủ con là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày... tháng... năm..., tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương hoa, trà quả và các thứ lễ vật, dâng lên trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.

Chúng con kính mời ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Địa chúa Long Mạch Tôn thần và tất cả các vị Thần linh cai quản trong khu vực này.

Cúi xin các ngài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an ninh, công việc hanh thông, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Trong Lễ hội Tiên Lục, nghi thức rước kiệu là một phần quan trọng, thể hiện lòng thành kính của nhân dân đối với các vị thần linh và cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho cộng đồng. Khi tham gia rước kiệu, người dân thường chuẩn bị bài văn khấn trang trọng để dâng lên các vị thần.

Dưới đây là mẫu văn khấn thường được sử dụng trong nghi thức rước kiệu tại Lễ hội Tiên Lục:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Liệt vị Thành hoàng làng.
• Chư vị Tiên thánh, Tiên thần.

Hôm nay là ngày... tháng... năm...

Tín chủ con là:...

Ngụ tại:...

Nhân dịp Lễ hội Tiên Lục, chúng con thành tâm sắm sửa lễ vật, hương hoa, trà quả, dâng lên trước án, kính cẩn tâu trình:

Chúng con kính mời các vị Thần linh, Thành hoàng làng, chư vị Tiên thánh, Tiên thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cầu các Ngài phù hộ độ trì cho dân làng được an khang, thịnh vượng, mùa màng bội thu, quốc thái dân an.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Việc đọc văn khấn cần được thực hiện với lòng thành kính, trang nghiêm, thể hiện sự tôn trọng đối với các bậc thần linh và giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống của địa phương.

Trong Lễ hội Tiên Lục, việc cầu nguyện cho tài lộc và sự nghiệp là một phần quan trọng, thể hiện lòng thành kính và mong muốn được các vị thần linh phù hộ. Khi dâng hương tại các đền, chùa trong khu vực, người dân thường sử dụng bài văn khấn trang trọng như sau:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
• Ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn thần.
• Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần.
• Các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.

Hôm nay là ngày... tháng... năm...

Tín chủ con tên là:...

Ngụ tại:...

Chúng con thành tâm sắm sửa lễ vật, hương hoa, trà quả, dâng lên trước án, kính cẩn tâu trình:

Chúng con kính mời các vị Thần linh, Thổ địa, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cầu các Ngài phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được mạnh khỏe, công việc hanh thông, sự nghiệp thăng tiến, tài lộc dồi dào, vạn sự như ý.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Khi đọc văn khấn, cần giữ tâm thanh tịnh, thành kính và tập trung vào lời khấn nguyện, thể hiện sự tôn trọng đối với các bậc thần linh và giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống.