Lễ hội Trò Trám: Khám phá nét độc đáo của tín ngưỡng phồn thực tại Phú Thọ

Lễ hội Trò Trám, còn được gọi là "Linh tinh tình phộc", là một lễ hội dân gian độc đáo diễn ra tại miếu Trò, xóm Trám, xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Lễ hội được tổ chức hàng năm vào ngày 11 và 12 tháng Giêng âm lịch, nhằm tôn vinh tín ngưỡng phồn thực và cầu mong mùa màng bội thu, sự sinh sôi nảy nở cho con người và vạn vật.

Theo truyền thuyết, xóm Trám được thành lập bởi ông Ngô Quang Điện và con gái là Ngô Thị Thanh. Bà Thanh đã cùng cha tổ chức hội Trò để khuyến khích người dân lao động và thu hút thêm cư dân về sinh sống. Từ đó, Lễ hội Trò Trám ra đời và trở thành nét văn hóa truyền thống của địa phương.

Lễ hội gồm hai phần chính:

• Phần lễ: Diễn ra vào tối ngày 11 tháng Giêng, bao gồm nghi thức tế nữ thần bản thổ và "Lễ Mật" vào lúc nửa đêm, với mong muốn cầu cho mùa màng tươi tốt, con người khỏe mạnh và gia đình hạnh phúc.
• Phần hội: Bắt đầu từ 10h đêm ngày 11 tháng Giêng, với các hoạt động trình diễn như "Tứ dân chi nghiệp" (Bách nghệ trình làng), tái hiện sinh động các nghề truyền thống như sĩ, nông, công, thương.

Với những giá trị văn hóa đặc sắc, Lễ hội Trò Trám đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia mỗi dịp đầu xuân.

Lễ hội Trò Trám, diễn ra tại xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, bao gồm ba phần chính, mỗi phần mang ý nghĩa và nét đặc trưng riêng:

1. Diễn xướng "Tứ dân chi nghiệp":

   Bắt đầu từ 10h đêm ngày 11 tháng Giêng, người dân trong trang phục truyền thống trình diễn các nghề nghiệp cổ truyền như sĩ, nông, công, thương. Các hoạt động như cày cấy, đánh cá, dệt lụa, thợ mộc, dạy học được tái hiện sinh động, mang lại tiếng cười và sự hứng khởi cho người xem.

2. Lễ Mật:

   Diễn ra vào lúc nửa đêm ngày 11, rạng sáng ngày 12 tháng Giêng, đây là nghi thức tâm linh đặc sắc. Trong không gian tĩnh lặng của miếu Trò, đôi nam nữ thực hiện nghi lễ tượng trưng cho sự giao hòa âm dương, cầu mong sự sinh sôi, phát triển cho con người và vạn vật.

3. Lễ rước Lúa thần:

   Được tổ chức vào sáng ngày 12 tháng Giêng, người dân rước Lúa thần từ miếu Trò về đình làng, thể hiện lòng biết ơn đối với thần linh và cầu mong mùa màng bội thu.

Những nghi thức và hoạt động trong lễ hội không chỉ phản ánh tín ngưỡng phồn thực độc đáo mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Lễ hội Trò Trám, hay còn gọi là "Linh tinh tình phộc", là một lễ hội độc đáo của người Việt, được tổ chức hàng năm tại xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Lễ hội này tôn vinh tín ngưỡng phồn thực, phản ánh nét văn hóa đặc trưng của cư dân nông nghiệp vùng trung du Bắc Bộ.

Tín ngưỡng phồn thực trong lễ hội được thể hiện qua các nghi thức và diễn xướng mang tính biểu tượng cao:

• Lễ Mật: Diễn ra vào nửa đêm ngày 11, rạng sáng ngày 12 tháng Giêng, tại miếu Trò. Trong không gian tĩnh lặng, đôi nam nữ thực hiện nghi thức tượng trưng cho sự giao hòa âm dương, cầu mong sự sinh sôi nảy nở cho con người và mùa màng bội thu.
• Diễn xướng "Tứ dân chi nghiệp": Trình diễn các nghề truyền thống như sĩ, nông, công, thương, tái hiện sinh động đời sống lao động của người dân, đồng thời thể hiện ước vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Lễ hội không chỉ là dịp để cộng đồng gắn kết, mà còn là cơ hội để thế hệ trẻ hiểu và trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống. Với những nét độc đáo và ý nghĩa sâu sắc, Lễ hội Trò Trám đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ hội Trò Trám, hay còn gọi là lễ hội "Linh tinh tình phộc", là một nét văn hóa độc đáo của xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Với những giá trị văn hóa và tín ngưỡng đặc sắc, lễ hội đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2016.

Việc công nhận này không chỉ khẳng định tầm quan trọng của lễ hội trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, mà còn góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của di sản. Lễ hội Trò Trám không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn hấp dẫn du khách từ khắp nơi, tạo nên một không gian văn hóa phong phú và đa dạng.

Nhờ sự bảo tồn và phát huy đúng mức, Lễ hội Trò Trám tiếp tục là biểu tượng sống động của tín ngưỡng phồn thực và đời sống tinh thần của cư dân nông nghiệp vùng trung du Bắc Bộ, đóng góp quan trọng vào kho tàng di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam.

Khi tham dự Lễ hội Trò Trám tại miếu Trò, xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, việc dâng lễ và đọc văn khấn thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh và cầu mong những điều tốt lành. Dưới đây là gợi ý về bài văn khấn dâng lễ tại đền Trò:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Thánh Hoàng làng, Thần Nông, Thổ Địa, Thổ Công, các vị Tôn thần cai quản tại miếu Trò.

Con tên là: [Họ và tên]

Ngụ tại: [Địa chỉ]

Hôm nay, ngày [ngày] tháng [tháng] năm [năm] (Âm lịch), con đến miếu Trò, thành tâm kính lễ, dâng lên hương hoa, lễ vật, bày tỏ lòng thành kính.

Chúng con cầu xin các Ngài phù hộ độ trì cho gia đình chúng con:

• Sức khỏe dồi dào, thân tâm an lạc.
• Gia đạo hưng thịnh, trên thuận dưới hòa.
• Mùa màng bội thu, công việc thuận lợi.
• Con cháu hiếu thảo, học hành tấn tới.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin các Ngài chứng giám và phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Trong Lễ hội Trò Trám tại miếu Trò, xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, nghi lễ Mật được thực hiện vào lúc nửa đêm ngày 11 rạng sáng ngày 12 tháng Giêng âm lịch. Nghi lễ này mang ý nghĩa cầu mong sự sinh sôi, phát triển cho con người và mùa màng.

Trước khi tiến hành nghi lễ, cụ từ miếu Trò thực hiện nghi thức khấn thần linh như sau:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Các vị thần linh cai quản tại miếu Trò.

Hôm nay là ngày 11 tháng Giêng năm [năm âm lịch], tại miếu Trò, xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, chúng con thành tâm tổ chức Lễ hội Trò Trám, thực hiện nghi lễ Mật, cầu mong cho quốc thái dân an, nhân khang vật thịnh, mùa màng bội thu, vạn vật sinh sôi nảy nở.

Chúng con kính xin chư vị Tôn thần chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho dân làng chúng con được an khang, thịnh vượng.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Sau khi hoàn thành bài khấn, cụ từ xin âm dương, rồi hô khẩu lệnh: "Linh tinh tình phộc!" (3 lần). Lúc này, đèn nến trong và ngoài miếu đều tắt, đôi nam nữ được chọn sẽ thực hiện nghi thức tượng trưng cho sự giao hòa âm dương, cầu mong sự sinh sôi nảy nở cho cộng đồng.

Trong dịp đầu năm mới, người dân thường đến miếu Trò tại xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ để dâng lễ cầu an, mong muốn một năm bình an, may mắn và thịnh vượng. Dưới đây là bài văn khấn cầu an đầu năm tại miếu Trò:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.
• Ngài Bản Gia Thổ Công, Thổ Địa, Tài Thần.
• Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
• Các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long Mạch, Tài Thần.
• Các chư vị Hương Linh, Gia Tiên nội ngoại họ...

Hôm nay là ngày... tháng Giêng năm..., tín chủ con là... (họ và tên), ngụ tại... (địa chỉ).

Chúng con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ cúng dâng, bày lên trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.

Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ... cúi xin thương xót con cháu, linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính xin chư vị Tôn thần, Gia tiên nội ngoại phù hộ độ trì cho toàn gia chúng con năm mới được bình an, mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận, công việc hanh thông, sở cầu như ý.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Trong không gian linh thiêng của miếu Trò tại xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, người dân thường tổ chức nghi lễ cầu xin lộc sinh sôi nảy nở, mong muốn mùa màng bội thu, gia đình hạnh phúc và con cháu đầy đàn. Dưới đây là bài văn khấn được sử dụng trong nghi lễ này:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
• Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần.
• Các chư vị Tiên linh, Hương linh, Gia tiên nội ngoại họ...

Hôm nay là ngày... tháng... năm..., tín chủ con là... (họ và tên), ngụ tại... (địa chỉ).

Chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ cúng dâng, bày lên trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.

Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ... cúi xin thương xót con cháu, linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính xin chư vị Tôn thần, Gia tiên nội ngoại phù hộ độ trì cho toàn gia chúng con được bình an, mạnh khỏe, gia đình hòa thuận, con cháu đầy đàn, công việc hanh thông, sở cầu như ý.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Sau khi tham gia Lễ hội Trò Trám tại miếu Trò, xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, người dân thường thực hiện nghi thức tạ lễ để bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong sự bình an, may mắn cho gia đình. Dưới đây là bài văn khấn tạ lễ thường được sử dụng:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy:

• Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
• Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần.
• Các chư vị Tiên linh, Hương linh, Gia tiên nội ngoại họ...

Hôm nay là ngày... tháng... năm..., tín chủ con là... (họ và tên), ngụ tại... (địa chỉ).

Chúng con đã thành tâm tham dự Lễ hội Trò Trám, nay lễ hội đã hoàn mãn, chúng con sắm sửa hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ cúng dâng, bày lên trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.

Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ... cúi xin thương xót con cháu, linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính xin chư vị Tôn thần, Gia tiên nội ngoại phù hộ độ trì cho toàn gia chúng con được bình an, mạnh khỏe, gia đình hòa thuận, công việc hanh thông, sở cầu như ý.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)