Sự Tích Đền Cờn: Huyền Thoại Linh Thiêng và Nét Đẹp Văn Hóa Xứ Nghệ

Đền Cờn, hay còn gọi là Đền Mẫu Cờn, tọa lạc trên gò Diệc, sát cửa biển Lạch Cờn, thuộc làng Phương Cần, phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An. Ngôi đền hướng mặt ra dòng sông Hoàng Mai, tạo nên khung cảnh sơn thủy hữu tình, thanh tịnh và linh thiêng.

Đền Cờn cách thành phố Vinh khoảng 75km về phía Bắc và cách thủ đô Hà Nội khoảng 220km về phía Nam, thuận tiện cho du khách di chuyển và hành hương.

Được xây dựng từ thời nhà Trần vào năm 1235, Đền Cờn là nơi thờ Tứ vị Thánh Nương, bao gồm Thái hậu Dương Nguyệt Quả, hai công chúa Triệu Nguyệt Khiêu và Triệu Nguyệt Hương, cùng bà nhũ mẫu. Năm 1993, Đền Cờn được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia, khẳng định giá trị văn hóa và tâm linh đặc biệt của ngôi đền trong đời sống người dân xứ Nghệ.

Đền Cờn gồm hai phần chính:

• Đền Cờn Trong: Nằm bên dòng sông Hoàng Mai, là nơi thờ Tứ vị Thánh Nương và các vị thần khác.
• Đền Cờn Ngoài: Cách Đền Cờn Trong khoảng 1km, nằm gần bãi biển Quỳnh Phương, thờ vua Tống Đế Bính và các trung thần.

Với kiến trúc độc đáo, cảnh quan thơ mộng và giá trị lịch sử sâu sắc, Đền Cờn là điểm đến tâm linh hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách và phật tử từ khắp nơi về chiêm bái và khám phá.

Đền Cờn gắn liền với truyền thuyết cảm động về Tứ vị Thánh Nương – những nhân vật được người dân tôn kính và thờ phụng.

Vào năm 1279, khi nhà Tống thất bại trong cuộc chiến với nhà Nguyên, vua Tống Đế Bính cùng quan quân đã nhảy xuống biển tự vẫn. Thái hậu Dương Nguyệt Quả, hai công chúa Triệu Nguyệt Khiêu và Triệu Nguyệt Hương, cùng bà nhũ mẫu cũng gieo mình xuống biển. Thi thể của họ trôi dạt vào cửa Cờn (nay thuộc phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An) và được người dân địa phương chôn cất, lập miếu thờ phụng.

Truyền thuyết kể rằng:

• Năm 1311, vua Trần Anh Tông trong chiến dịch đánh Chiêm Thành đã dừng chân tại cửa Cờn. Trong giấc mơ, ông thấy một nữ thần hứa giúp đỡ đánh giặc. Sau khi chiến thắng trở về, vua sắc phong Tứ vị Thánh Nương là "Đại Càn quốc gia Nam Hải Tứ vị Thánh Nương" và cho tu sửa, mở rộng đền.
• Năm 1470, vua Lê Thánh Tông cũng dừng chân tại đây trước khi đi dẹp loạn ở phương Nam. Sau khi chiến thắng, ông cho trùng tu đền như một sự báo đáp.
• Vào thế kỷ XVIII, vua Quang Trung sắc phong cho đền Cờn các mỹ từ: "Hàm Hoằng Quang Đại" và "Hàm Chương Tiết Liệt", ca ngợi công lao và sự tiết liệt của các vị thần.

Truyền thuyết về Đền Cờn không chỉ là câu chuyện lịch sử mà còn là biểu tượng của lòng trung thành, sự hy sinh và niềm tin tâm linh sâu sắc của người dân xứ Nghệ.

Đền Cờn là một công trình kiến trúc độc đáo, phản ánh sự giao thoa giữa các triều đại và nghệ thuật dân gian truyền thống. Với lưng tựa núi, mặt hướng biển, đền mang thế đứng uy nghiêm như chim phượng hoàng, tạo nên một tổng thể hài hòa giữa thiên nhiên và kiến trúc.

Các hạng mục chính của đền bao gồm:

• Nghi môn: Cổng đền với 10 bậc đá dẫn lên, thiết kế hình chữ Công, gồm 2 tầng, 8 mái, thể hiện sự uy nghi và trang trọng.
• Chính điện, Trung điện và Hạ điện: Các gian thờ được bố trí theo trục dọc, mỗi gian đều có kiến trúc và trang trí riêng biệt, phản ánh sự tôn nghiêm và linh thiêng.
• Tòa Ca Vũ: Nơi tổ chức các hoạt động nghệ thuật truyền thống như hát tuồng, chèo, chầu văn, góp phần giữ gìn và phát huy văn hóa dân gian.

Đền được xây dựng với kết cấu bộ rường chắc chắn, mái lợp ngói mũi hài, giúp công trình bền vững trước thời tiết khắc nghiệt. Các chi tiết gỗ bên trong đền được chạm khắc tinh xảo với các chủ đề "Tứ linh, Tứ quý", thể hiện tay nghề điêu luyện của nghệ nhân xưa.

Hiện nay, đền Cờn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như đại tự, chuông đồng cổ, bia đá, câu đối, tượng đá và gỗ thời Lê, góp phần làm phong phú thêm giá trị lịch sử và nghệ thuật của di tích.

Lễ hội Đền Cờn là một trong những lễ hội truyền thống lâu đời và đặc sắc nhất của xứ Nghệ, diễn ra từ ngày 19 đến 21 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An. Lễ hội không chỉ là dịp để tưởng nhớ Tứ vị Thánh Nương mà còn là nơi thể hiện bản sắc văn hóa và tín ngưỡng của cư dân vùng biển.

Lễ hội gồm hai phần chính:

• Phần lễ: Bao gồm các nghi thức trang trọng như lễ khai quang, yết cáo, khai hội, cầu ngư, hợp tế, yết vị, đại tế và lễ tạ. Đặc biệt, tục "chạy ói" và lễ rước thánh du xuân là những nghi lễ độc đáo, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.
• Phần hội: Diễn ra sôi động với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao và trò chơi dân gian như đua thuyền, kéo co, đẩy gậy, bóng chuyền, cờ thẻ và các tiết mục nghệ thuật truyền thống, tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi cho lễ hội.

Lễ hội Đền Cờn không chỉ là dịp để người dân địa phương và du khách thập phương thể hiện lòng thành kính với các vị thần linh mà còn là cơ hội để quảng bá nét đẹp văn hóa, du lịch của vùng đất Nghệ An.

Đền Cờn không chỉ là một di tích lịch sử quan trọng mà còn là trung tâm tín ngưỡng sâu sắc của người dân xứ Nghệ. Với việc thờ Tứ vị Thánh Nương – Thái hậu Dương Nguyệt Quả, hai công chúa Triệu Nguyệt Khiêu và Triệu Nguyệt Hương, cùng bà nhũ mẫu, đền thể hiện lòng thành kính đối với những vị thần linh đã có công với đất nước.

Đền Cờn là nơi hội tụ của các giá trị tâm linh truyền thống, phản ánh sự kết nối giữa con người với thiên nhiên và các thế lực siêu nhiên. Các nghi lễ tại đền không chỉ mang ý nghĩa tôn vinh các vị thần mà còn thể hiện niềm tin vào sự che chở, bảo vệ của các thần linh đối với cộng đồng.

Hàng năm, lễ hội Đền Cờn thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham gia, không chỉ để cầu mong sức khỏe, bình an mà còn để thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần linh. Đây là dịp để cộng đồng cùng nhau gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa, tín ngưỡng truyền thống.

Với những giá trị tâm linh sâu sắc, Đền Cờn không chỉ là điểm đến của tín đồ mà còn là nơi để mọi người tìm về với cội nguồn, hướng tới những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.

Đền Cờn, tọa lạc tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, không chỉ là một di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia mà còn là điểm đến nổi bật trong hành trình khám phá văn hóa và du lịch xứ Nghệ. Với tuổi đời gần 1000 năm, đền Cờn thu hút du khách bởi sự linh thiêng, kiến trúc độc đáo và lễ hội truyền thống đặc sắc.

Đền Cờn được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia vào năm 1993, là nơi thờ Tứ vị Thánh Nương, gồm Thái hậu Dương Nguyệt Quả, hai công chúa Triệu Nguyệt Khiêu, Triệu Nguyệt Hương và bà nhũ mẫu. Sự tích gắn liền với truyền thuyết về các vị thần bảo vệ ngư dân và những người đi biển, tạo nên một tín ngưỡng đặc sắc của cộng đồng ven biển Nghệ An.

Với kiến trúc cổ kính, đền Cờn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như tượng đá, bia đá, chuông đồng, đồ tế khí, hầu hết có niên đại từ thời Lê, Nguyễn. Các chi tiết chạm khắc gỗ, tượng thờ và đồ tế khí phản ánh tay nghề điêu luyện của nghệ nhân xưa, góp phần làm phong phú thêm giá trị lịch sử và nghệ thuật của di tích.

Lễ hội Đền Cờn, diễn ra từ ngày 19 đến 21 tháng Giêng âm lịch hàng năm, là dịp để người dân và du khách thập phương tưởng nhớ các vị thần linh, cầu mong sức khỏe, bình an. Lễ hội không chỉ thu hút đông đảo người tham gia mà còn là cơ hội để quảng bá nét đẹp văn hóa, du lịch của vùng đất Nghệ An.

Đền Cờn hiện đang được đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, cải thiện môi trường du lịch, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách tham quan, chiêm bái. Với những giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh sâu sắc, Đền Cờn xứng đáng là điểm đến hấp dẫn trong hành trình khám phá di sản văn hóa Việt Nam.

Để thể hiện lòng thành kính và cầu mong một năm mới bình an, tài lộc, nhiều người dân và du khách đến Đền Cờn thường thực hiện nghi thức dâng hương và đọc văn khấn. Dưới đây là bài văn khấn mẫu dành cho lễ đầu năm tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần) Con kính lạy: - Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. - Quan Đương niên Hành khiển, Thái tuế chí đức tôn thần. - Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương. - Cờn Mẫu và Tứ vị Thánh Nương. Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ... Tín chủ con là: ... Ngụ tại: ... Con kính lạy, cúi xin các ngài giáng lâm chứng giám, phù hộ độ trì cho gia đình con một năm mới bình an, mạnh khỏe, gặp nhiều may mắn. Cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mọi người được hưởng phúc lộc an khang, hạnh phúc bền lâu. Con xin thành tâm dâng lễ vật, hương hoa trà quả, dâng lên trước án để kính mời chư vị Tôn Thần và các chư vị Tiên Linh. Tín chủ con lễ bạc, tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Lưu ý: Khi thực hiện lễ khấn, cần thành tâm, trang nghiêm và tuân thủ các quy định của đền để đảm bảo nghi lễ được thực hiện đúng phong tục truyền thống.

Đền Cờn, tọa lạc tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, là một trong những ngôi đền linh thiêng bậc nhất của xứ Nghệ. Được xây dựng từ thời nhà Trần, Đền Cờn thờ Tứ vị Thánh nương, là nơi tín ngưỡng của người dân địa phương và du khách thập phương đến cầu tài lộc, bình an.

Vào các dịp lễ hội, đặc biệt là từ ngày 21 tháng Chạp đến 22 tháng Giêng, người dân thường đến Đền Cờn để dâng hương, cầu xin sự phù hộ của các vị thần linh. Dưới đây là bài văn khấn lễ cầu tài lộc tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy ngài Tứ vị Thánh nương, các ngài Thần linh bản xứ. Con kính lạy các bậc Tiền hiền, Hậu hiền, các bậc Tổ tiên nội ngoại. Con xin thành tâm dâng lễ vật, thắp nén hương bày tỏ lòng thành kính. Hôm nay là ngày... tháng... năm... (âm lịch) Tín chủ con tên là: ............................................................... Ngụ tại: ..................................................................................... Con xin cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho gia đình con được bình an, sức khỏe dồi dào, công việc làm ăn thuận lợi, tài lộc dồi dào, gia đình hạnh phúc, an khang thịnh vượng. Con xin thành tâm kính lễ, cúi xin chứng giám lòng thành. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)

Để lễ cầu tài lộc tại Đền Cờn được thành tâm và linh thiêng, tín đồ nên chuẩn bị lễ vật gồm: hoa tươi, trái cây, trầu cau, rượu, nước, vàng mã và nến. Khi đến đền, cần ăn mặc trang nghiêm, giữ gìn thái độ cung kính và thành tâm trong suốt quá trình lễ bái.

Lễ cầu tài lộc tại Đền Cờn không chỉ là dịp để cầu xin sự may mắn, thịnh vượng mà còn là dịp để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh, tổ tiên, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa tâm linh của dân tộc.

Đền Cờn, tọa lạc tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, là nơi linh thiêng thờ Tứ vị Thánh nương, được người dân địa phương và du khách thập phương tin tưởng đến cầu công danh, học hành. Đặc biệt, vào các dịp lễ hội, tín đồ thường đến đền để dâng hương, cầu xin sự phù hộ của các vị thần linh cho việc học tập và thi cử được thuận lợi.

Dưới đây là bài văn khấn lễ cầu công danh, học hành tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy ngài Tứ vị Thánh nương, các ngài Thần linh bản xứ. Con kính lạy các bậc Tiền hiền, Hậu hiền, các bậc Tổ tiên nội ngoại. Con xin thành tâm dâng lễ vật, thắp nén hương bày tỏ lòng thành kính. Hôm nay là ngày... tháng... năm... (âm lịch) Tín chủ con tên là: ............................................................... Ngụ tại: ..................................................................................... Con xin cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho con được học hành tấn tới, thi cử đỗ đạt, công danh sự nghiệp thuận lợi, gia đình bình an, hạnh phúc. Con xin thành tâm kính lễ, cúi xin chứng giám lòng thành. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)

Để lễ cầu công danh, học hành tại Đền Cờn được thành tâm và linh thiêng, tín đồ nên chuẩn bị lễ vật gồm: hoa tươi, trái cây, trầu cau, rượu, nước, vàng mã và nến. Khi đến đền, cần ăn mặc trang nghiêm, giữ gìn thái độ cung kính và thành tâm trong suốt quá trình lễ bái.

Lễ cầu công danh, học hành tại Đền Cờn không chỉ là dịp để cầu xin sự may mắn trong học tập mà còn là dịp để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh, tổ tiên, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa tâm linh của dân tộc.

Đền Cờn, tọa lạc tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, là nơi linh thiêng thờ Tứ vị Thánh nương, được người dân địa phương và du khách thập phương tin tưởng đến cầu công danh, học hành. Đặc biệt, vào các dịp lễ hội, tín đồ thường đến đền để dâng hương, cầu xin sự phù hộ của các vị thần linh cho việc học tập và thi cử được thuận lợi.

Dưới đây là bài văn khấn lễ tạ ơn tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy ngài Tứ vị Thánh nương, các ngài Thần linh bản xứ. Con kính lạy các bậc Tiền hiền, Hậu hiền, các bậc Tổ tiên nội ngoại. Con xin thành tâm dâng lễ vật, thắp nén hương bày tỏ lòng thành kính. Hôm nay là ngày... tháng... năm... (âm lịch) Tín chủ con tên là: ............................................................... Ngụ tại: ..................................................................................... Con xin cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho gia đình con được bình an, sức khỏe dồi dào, công việc làm ăn thuận lợi, tài lộc dồi dào, gia đình hạnh phúc, an khang thịnh vượng. Con xin thành tâm kính lễ, cúi xin chứng giám lòng thành. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)

Để lễ tạ ơn tại Đền Cờn được thành tâm và linh thiêng, tín đồ nên chuẩn bị lễ vật gồm: hoa tươi, trái cây, trầu cau, rượu, nước, vàng mã và nến. Khi đến đền, cần ăn mặc trang nghiêm, giữ gìn thái độ cung kính và thành tâm trong suốt quá trình lễ bái.

Lễ tạ ơn tại Đền Cờn không chỉ là dịp để bày tỏ lòng biết ơn đối với các vị thần linh đã phù hộ, mà còn là dịp để thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa tâm linh của dân tộc.

Đền Cờn, tọa lạc tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, là nơi linh thiêng thờ Tứ vị Thánh nương, được người dân địa phương và du khách thập phương tin tưởng đến cầu công danh, học hành. Đặc biệt, vào các dịp lễ hội, tín đồ thường đến đền để dâng hương, cầu xin sự phù hộ của các vị thần linh cho việc học tập và thi cử được thuận lợi.

Dưới đây là bài văn khấn lễ cầu duyên, gia đạo yên ấm tại Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy ngài Tứ vị Thánh nương, các ngài Thần linh bản xứ. Con kính lạy các bậc Tiền hiền, Hậu hiền, các bậc Tổ tiên nội ngoại. Con xin thành tâm dâng lễ vật, thắp nén hương bày tỏ lòng thành kính. Hôm nay là ngày... tháng... năm... (âm lịch) Tín chủ con tên là: ............................................................... Ngụ tại: ..................................................................................... Con xin cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho con được gặp được người tâm đầu ý hợp, tình duyên thuận lợi, gia đạo an vui, hạnh phúc, con cái đầy đàn, gia đình hòa thuận, phát đạt. Con xin thành tâm kính lễ, cúi xin chứng giám lòng thành. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)

Để lễ cầu duyên, gia đạo yên ấm tại Đền Cờn được thành tâm và linh thiêng, tín đồ nên chuẩn bị lễ vật gồm: hoa tươi, trái cây, trầu cau, rượu, nước, vàng mã và nến. Khi đến đền, cần ăn mặc trang nghiêm, giữ gìn thái độ cung kính và thành tâm trong suốt quá trình lễ bái.

Lễ cầu duyên, gia đạo yên ấm tại Đền Cờn không chỉ là dịp để cầu xin sự may mắn trong tình duyên mà còn là dịp để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh, tổ tiên, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa tâm linh của dân tộc.

Đền Cờn, tọa lạc tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, là nơi linh thiêng thờ Tứ vị Thánh nương, được người dân địa phương và du khách thập phương tin tưởng đến cầu công danh, học hành. Đặc biệt, vào các dịp lễ hội, tín đồ thường đến đền để dâng hương, cầu xin sự phù hộ của các vị thần linh cho việc học tập và thi cử được thuận lợi.

Dưới đây là bài văn khấn khi tham dự Lễ hội Đền Cờn:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy) Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Con kính lạy ngài Tứ vị Thánh nương, các ngài Thần linh bản xứ. Con kính lạy các bậc Tiền hiền, Hậu hiền, các bậc Tổ tiên nội ngoại. Con xin thành tâm dâng lễ vật, thắp nén hương bày tỏ lòng thành kính. Hôm nay là ngày... tháng... năm... (âm lịch) Tín chủ con tên là: ............................................................... Ngụ tại: ..................................................................................... Con xin cầu xin các ngài phù hộ độ trì cho gia đình con được bình an, sức khỏe dồi dào, công việc làm ăn thuận lợi, tài lộc dồi dào, gia đình hạnh phúc, an khang thịnh vượng. Con xin thành tâm kính lễ, cúi xin chứng giám lòng thành. Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)

Để lễ cầu công danh, học hành tại Đền Cờn được thành tâm và linh thiêng, tín đồ nên chuẩn bị lễ vật gồm: hoa tươi, trái cây, trầu cau, rượu, nước, vàng mã và nến. Khi đến đền, cần ăn mặc trang nghiêm, giữ gìn thái độ cung kính và thành tâm trong suốt quá trình lễ bái.

Lễ cầu công danh, học hành tại Đền Cờn không chỉ là dịp để cầu xin sự may mắn trong học tập mà còn là dịp để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh, tổ tiên, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa tâm linh của dân tộc.