Hướng dẫn lập dàn ý cho kiểu bài phân tích tác phẩm văn học

A. MỞ BÀI

Phần mở bài thường được thực hiện một cách gián tiếp và bao gồm hai bước:

Bạn đang xem: Hướng dẫn lập dàn ý cho kiểu bài phân tích tác phẩm văn học

Bước 1: Có thể sử dụng các phương pháp diễn dịch, quy nạp hoặc so sánh… để giới thiệu đề bài. Dưới đây là ba cách giới thiệu đề bài một cách tường tận:

• Giới thiệu về tác giả, sự nghiệp của tác giả, tác phẩm và giá trị của tác phẩm.
• Giới thiệu về hoàn cảnh lịch sử, xã hội và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm.
• Giới thiệu xuất xứ của tác phẩm hoặc đoạn trích.

Bước 2: Trích dẫn đoạn văn hay tác phẩm nguyên bản (nếu ngắn) hoặc trích dẫn câu đầu, câu cuối, với một dấu chấm lửng ở giữa hai câu (nếu tác phẩm hay đoạn trích dài), hoặc giới thiệu nhân vật, khía cạnh phân tích (nếu yêu cầu phân tích một nhân vật hoặc một khía cạnh về nghệ thuật của tác phẩm).

B. THÂN BÀI

Đây là phần phân tích chi tiết về tác phẩm. Có ba cách phân tích như đã nêu ở trên:

• Cách cắt ngang: áp dụng cho một bài thơ ngắn hoặc tác phẩm có cấu trúc, đoạn văn rõ ràng.
• Cách bổ dọc: áp dụng cho tác phẩm tự sự.
• Cách kết hợp cắt ngang với bổ dọc: áp dụng cho tác phẩm có nhiều ý tưởng đan xen khó phân rõ từng đoạn.

Lưu ý:

• Đối với phân tích tác phẩm trữ tình, phần thân bài bao gồm:

  • Nêu chủ đề của tác phẩm.
  • Phân tích giá trị nội dung của tác phẩm.
  • Phân tích giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
  • Đánh giá, nhận xét chung.

• Đối với phân tích tác phẩm tự sự, phần thân bài bao gồm:

  • Khái quát chủ đề tác phẩm.
  • Phân tích các đoạn chủ yếu của tác phẩm, dựa trên chủ đề. Có thể phân tích từng ý nhỏ hoặc từng khổ thơ. Khi phân tích, cần tìm từ ngữ, hình ảnh thơ và các biện pháp nghệ thuật nhằm bộc lộ nội dung tác phẩm. Các ý nhỏ này cần được sắp xếp một cách mạch lạc và hợp lý để bộc lộ chủ đề.
  • Nhận xét và đánh giá.

Định dạng tổng quát phần thân bài của bài phân tích tác phẩm văn học như sau:

(I) Phân tích tác phẩm (hoặc đoạn trích)
(1) Nêu chủ đề và phân tích ý nghĩa của chủ đề (nhận xét khái quát ban đầu).
(2) Phân tích các khía cạnh (ý) của chủ đề:
a) Khía cạnh 1:

• Nêu ý.
• Phân tích các chi tiết biểu hiện, kết hợp phân tích nội dung và nghệ thuật.
• Kết luận nhỏ, nhận xét và chuyển ý.
  b) Khía cạnh 2:
• Nêu ý.
• Phân tích các chi tiết biểu hiện, kết hợp phân tích nội dung và nghệ thuật.
• Kết luận nhỏ, nhận xét và chuyển ý.
  c) Khía cạnh 3:
• Nêu ý.
• Phân tích các chi tiết biểu hiện, kết hợp phân tích nội dung và nghệ thuật.
• Kết luận nhỏ, nhận xét và chuyển ý.
  (3) Tổng hợp các khía cạnh đã phân tích ở trên.

(II) Đánh giá tác phẩm (hoặc đoạn trích)
(1) Nêu giá trị của tác phẩm:
a) Giá trị nội dung.
b) Giá trị nghệ thuật.
c) Giá trị của đoạn trích trong việc biểu hiện ý tưởng nghệ thuật của tác phẩm.
(2) Nêu giá trị của tác phẩm từ khi ra đời đến hiện nay:

• Đối với cuộc sống.
• Đối với sự phát triển văn học.
  (3) Chỉ ra hạn chế về nội dung và nghệ thuật (nếu có).

C. KẾT BÀI

• Tóm tắt thành công và hạn chế (nếu có) của tác phẩm để đánh giá chung.
• Phát biểu suy nghĩ, ấn tượng sâu sắc nhất về tác phẩm.
• Rút ra bài học tư tưởng, tình cảm… đối với bản thân.

Mong rằng bài viết này sẽ giúp ích cho quá trình học tập của bạn. Chúc bạn học tốt!

Xem thêm: Lập dàn ý cho bài văn lập luận giải thích chuẩn nhất

Nguồn: https://izumi.edu.vn/
Danh mục: Kiến thức chung