Phản xạ có điều kiện: Những bí mật về sự tương tác giữa tâm trí và môi trường

Hình dung một cảnh tượng: bạn đến mùa đông và tự động mặc đồ ấm để tránh cái lạnh giá. Hoặc khi bạn gặp đèn đỏ, tự nhiên dừng lại và khi đèn xanh, lại tiếp tục di chuyển. Đấy chính là những ví dụ về “phản xạ có điều kiện”, một khía cạnh thú vị trong tương tác giữa tâm trí và môi trường. Cùng tìm hiểu thêm về điều này nhé!

Phản xạ có điều kiện là gì?

Phản xạ có điều kiện là một phương thức tương tác của động vật bậc cao, trong đó, việc xảy ra phản xạ phụ thuộc vào một số điều kiện cụ thể. Với mỗi cá nhân, môi trường tiếp xúc và tình huống gặp phải đều khác nhau, do đó, các phản xạ có điều kiện cũng không giống nhau ở mỗi người.

Bạn đang xem: Phản xạ có điều kiện: Những bí mật về sự tương tác giữa tâm trí và môi trường

Phản xạ có điều kiện thường được hình thành qua quá trình học tập và rèn luyện. Nó cho phép cơ thể thích nghi với môi trường sống mới và đảm bảo sự thăng bằng cơ thể và môi trường. Tuy nhiên, các phản xạ có điều kiện này dễ mất nếu không được thường xuyên củng cố.

Cơ chế hình thành phản xạ có điều kiện

Cơ chế hình thành phản xạ có điều kiện là quá trình tạo ra các đường dây liên kết tạm thời giữa các trung tâm kích thích có điều kiện và không điều kiện trong não. Một ví dụ là phản xạ tiết nước bọt khi có ánh sáng, trong đó sợi dây liên kết tạm thời nằm giữa trung tâm thị giác và thức ăn.

Khi có kích thích trung tính (ánh sáng) tác động vào cơ quan cảm thụ (mắt), vùng tương ứng trên não xuất hiện hưng phấn. Sau đó, kích thích không điều kiện (thức ăn) sẽ gây ra vùng hưng phấn trên não. Các trung tâm hưng phấn yếu hơn sẽ hướng về phía mình và hình thành đường dây liên kết tạm thời, chưa từng có từ trước. Đường dây này được lặp đi lặp lại nhiều lần, hình thành động lực và khi chỉ sử dụng ánh sáng mà không có thức ăn, vẫn tiết nước bọt.

Ý nghĩa và tính chất của phản xạ có điều kiện

Phản xạ có điều kiện mang tính vạn năng và giúp cơ thể thích nghi với môi trường sống. Nó giúp chúng ta thực hiện các hành động phù hợp với tình huống và nâng cao khả năng thích nghi. Đồng thời, phản xạ có điều kiện cũng tham gia vào quá trình quản lý của vỏ bán cầu đại não nhưng cần tập luyện thường xuyên để duy trì ổn định.

Phân loại phản xạ có điều kiện

1. Dựa theo kích thích: Phản xạ có điều kiện từ nhiên, phản xạ có điều kiện nhân tạo, phản xạ có điều kiện lưu dấu vết.
2. Dựa theo cơ quan cảm thụ: Phản xạ có điều kiện thính giác, phản xạ có điều kiện thị giác.
3. Dựa theo cơ quan cảm giác: Phản xạ có điều kiện cảm thụ và phản xạ có điều kiện ngoại cảm thụ.
4. Dựa theo hệ thống phản ứng của cơ thể: Cấp phản xạ càng cao thì càng phức tạp.

Ví dụ về phản xạ có điều kiện

Phản xạ có điều kiện được hình thành trong đời sống thông qua quá trình học tập, rèn luyện và rút ra kinh nghiệm. Khi một sự việc lặp đi lặp lại nhiều lần trong thời gian nhất định, nó sẽ tạo ra cho bạn thói quen giải quyết công việc. Bạn sẽ tự động thực hiện các hành động như các lần trước đó khi nhận biết các dấu hiệu của sự việc.

Ví dụ về phản xạ có điều kiện:

• Đến mùa đông, mặc đồ ấm để không bị lạnh.
• Khi lưu thông trên đường, gặp đèn đỏ thì dừng lại, còn gặp đèn xanh thì đi tiếp.
• Biết không nên chơi đùa với lửa.
• Biết đọc và làm toán.
• Biết bật quạt khi trời nóng.

So sánh phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện

Với các ví dụ về phản xạ có điều kiện và không điều kiện, chúng ta nhận thấy sự chặt chẽ giữa hai loại phản xạ này. Phản xạ không điều kiện là cơ sở để hình thành phản xạ có điều kiện, trong đó kích thích có điều kiện phải được tác động trước kích thích không điều kiện trong một khoảng thời gian ngắn.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về phản xạ có điều kiện và các khía cạnh tương tự, hãy truy cập Izumi.Edu.VN để khám phá nhiều nội dung hấp dẫn khác!

Nguồn: https://izumi.edu.vn/
Danh mục: Kiến thức chung