Ancol: Giới thiệu về loại hợp chất hữu cơ đầy thú vị

Ancol là nhóm hợp chất hữu cơ có phân tử có nhóm hiđroxyl (-OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon no. Ancol được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp và có nhiều ứng dụng quan trọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về định nghĩa, phân loại, tính chất và ứng dụng của ancol.

Bạn đang xem: Ancol: Giới thiệu về loại hợp chất hữu cơ đầy thú vị

Định nghĩa ancol và phân loại

Ancol là những hợp chất hữu cơ có công thức chung R(OH)n, trong đó nhóm hiđroxl (-OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon no. Ancol có các dạng chính như sau:

• CxHyOz (Điều kiện: x, y, z là các số tự nhiên; y chẵn và 4 ≤ y ≤ 2x + 2; z ≤ x): Dùng khi viết phản ứng cháy.
• CxHy(OH)z hay R(OH)z: Dùng khi viết phản ứng xảy ra trong nhóm OH.
• CnH2n+2-2k-z(OH)z (Điều kiện: k = số liên kết proton + số vòng; n, z là các số tự nhiên; z ≤ n): Dùng để viết phản ứng cộng Br2, cộng H2, khi đã biết rõ số chức; no hay không no.
• CnH2n+1OH hay CnH2n+2O (n ≥ 1): Công thức tổng quát của ancol no, đơn chức, mạch hở.

Ancol được phân loại theo gốc hiđrocacbon, số lượng nhóm hiđroxyl và bậc của nguyên tử cacbon liên kết với nhóm -OH.

Một số loại ancol tiêu biểu

• Ancol no, đơn chức, mạch hở: Phân tử có nhóm “-OH” liên kết với gốc ankyl (CnH2n+1-OH).
  Ví dụ: CH3-OH, C3H7-OH,…
  

• Ancol không no, đơn chức, mạch hở: Phân tử có nhóm “-OH” liên kết với gốc cacbon no của hidrocacbon không no.
  Ví dụ: CH3-CH=CH-CH2-OH, CH2=CH-CH2-OH,…

• Ancol thơm, đơn chức: Phân tử có phân nhánh “-OH” liên kết với nguyên tử cacbon no thuộc mạch nhánh của vòng benzen.

• Ancol vòng no, đơn chức: Phân tử ancol chứa một nhóm “-OH” liên kết với nguyên tử cacbon no thuộc gốc hidrocacbon vòng no.

• Ancol đa chức: Phân tử chứa từ 2 nhóm “-OH” Ancol trở lên. Tùy theo bậc nguyên tử cacbon no liên kết với nhóm “-OH”, các Ancol này được chia thành: Ancol bậc I, Ancol bậc II và Ancol bậc III.

Đồng phân và danh pháp của ancol

Đồng phân là các ancol có cùng phân tử khối nhưng có cấu trúc khác nhau. Cách gọi tên ancol dựa trên công thức cấu tạo của chúng:

• Tên gọi thường: Ancol (rượu) + Tên gốc ankyl + ic. Ví dụ: CH3-CH2-OH: Ancol etylic, CH3-OH: Ancol metylic.

• Tên thay thế: Tên gọi hidrocacbon tương ứng + Chỉ số chỉ vị trí nhóm OH + ol.

Tính chất vật lý và hóa học của ancol

Ancol có nhiều tính chất vật lý và hóa học đặc trưng:

• Trạng thái tồn tại: Đa số Ancol ở dạng lỏng và rắn tùy vào số phân tử cacbon trong công thức.

• Nhiệt độ sôi: Ancol có nhiệt độ sôi cao hơn so với hidrocacbon có cùng phân tử khối.

• Độ tan: Ancol có càng nhiều nguyên tử cacbon, độ tan trong nước càng giảm.

Ancol tham gia vào nhiều phản ứng, bao gồm phản ứng thế H của nhóm OH, phản ứng thế nhóm OH, phản ứng tách nước và phản ứng oxi hóa.

Phương pháp điều chế và ứng dụng của ancol

Ancol được điều chế thông qua phương pháp tổng hợp, tổng hợp glycerol từ propylen và phương pháp sinh hóa. Ancol có nhiều ứng dụng quan trọng trong công nghiệp thực phẩm, y tế và động cơ.

Nguồn: https://izumi.edu.vn/
Danh mục: Công thức