Đơn giản nhưng không kém phần hấp dẫn: Mạch khởi động từ đơn và mạch khởi động từ kép đang là hai loại mạch phổ biến nhất hiện nay. Hãy cùng Izumi.Edu.VN tìm hiểu về hai loại mạch này và nguyên lý hoạt động của chúng.
Tìm hiểu về mạch khởi động từ đơn
Mạch khởi động từ đơn, còn được gọi là công tắc tơ, là một loại mạch được sử dụng trong công nghiệp để điều khiển các thiết bị điện động lực như động cơ và chiếu sáng. Mạch này có thể được điều khiển thông qua các thiết bị từ xa hoặc các nút nhấn.
Bạn đang xem: Tìm hiểu về mạch khởi động từ đơn và mạch khởi động từ kép
Với động cơ điện không đồng bộ 3 pha, khả năng hoạt động liên tục phụ thuộc phần lớn vào khởi động từ. Do đó, khởi động từ đơn cần đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật sau:
- Tiếp điểm bền và chịu mài mòn cao.
- Khả năng đóng/cắt cao.
- Thao tác đóng/cắt nhanh, dứt khoát.
- Có rơ le nhiệt để bảo vệ động cơ không bị quá tải.
- Công suất tiêu thụ thấp.
- Phải thỏa mãn các điều kiện khởi động từ (Dòng điện khởi động phải từ 5-7 lần dòng định mức).
Nguyên lý hoạt động của mạch khởi động từ đơn
Khi cấp nguồn cho cuộn dây của mạch khởi động từ đơn bằng cách nhấn nút khởi động M, cuộn dây của contactor sẽ được cung cấp điện và lõi thép di động và mạch từ sẽ khép kín. Kết quả là các tiếp điểm chính để khởi động động cơ sẽ được đóng và các tiếp điểm phụ sẽ duy trì mạch điều khiển khi người dùng buông nút nhấn khởi động.
Khi nhấn nút dừng D, mạch khởi động từ đơn sẽ bị ngắt điện và động cơ sẽ dừng hoạt động. Trong trường hợp gặp sự cố quá tải, rơ le nhiệt sẽ ngắt mạch điện khỏi cuộn dây, đồng thời khởi động từ cũng sẽ bị ngắt để dừng động cơ điện.
Tìm hiểu về mạch khởi động từ kép
Mạch khởi động từ kép là một loại mạch được sử dụng bởi hai contactor để thay đổi chiều quay của động cơ. Để sử dụng mạch này, chúng ta cần sử dụng thêm cầu chì.
Để hiểu cách hoạt động, hãy cùng tìm hiểu về nguyên lý hoạt động của mạch khởi động từ kép này.
Nguyên lý hoạt động của mạch khởi động từ kép
Khi nhấn nút MT, cuộn dây của contactor T sẽ được cung cấp điện và lõi thép di động và mạch từ sẽ được khép kín, khởi động động cơ quay theo chiều thuận. Đồng thời, tiếp điểm phụ thường hở T cũng sẽ được đóng để duy trì mạch điều khiển khi người dùng buông nút nhấn khởi động MT.
Để đảo chiều quay của động cơ, chúng ta cần nhấn nút MN. Lúc này, cuộn dây của contactor T sẽ mất điện, cuộn dây của contactor N sẽ được cung cấp điện và lõi thép di động sẽ khép kín. Kết quả là các tiếp điểm chính N sẽ được đóng lại và động cơ sẽ quay theo chiều ngược lại.
Các mạch khởi động từ đơn và từ kép phổ biến
Trước khi đi vào tìm hiểu về các mạch khởi động từ đơn và từ kép phổ biến hiện nay, hãy tìm hiểu một số ký hiệu quan trọng:
- CB: Cầu dao để đóng/ngắt mạch điện.
- CC1, CC2: Cầu chì để bảo vệ ngắn mạch.
- D, MT, MN: Nút dùng, mở thuận và mở ngược.
- T, N: Contactor điều khiển mở thuận và mở ngược.
- K1: Contactor nối cuộn dây hình sao.
- K2: Contactor nối cuộn dây hình tam giác.
- RTZ: Rơ le thời gian để điều khiển quá trình khởi động.
- RN: Rơ le nhiệt để bảo vệ động cơ quá tải.
Mạch khởi động động cơ 3 pha sử dụng khởi động từ đơn
Đây là một mạch sử dụng contactor 3 pha, có ưu điểm dễ thao tác và an toàn, có thể điều khiển từ xa. Tuy nhiên, mạch này cũng phức tạp và chi phí cao. Nguyên lý hoạt động của mạch này tương tự như các mạch khởi động động cơ 3 pha thông thường trong công nghiệp.
Mạch điều khiển động cơ 2 vị trí sử dụng khởi động từ đơn
Mạch khởi động từ đơn này được điều khiển bằng công tắc 2 vị trí, dễ dàng sử dụng và đơn giản, có thể thay đổi công tắc bằng các công tắc thông minh điều khiển từ xa. Tuy nhiên, mạch này cũng có nhược điểm như nguy hiểm cho người sử dụng và có thể ảnh hưởng đến cơ cấu hoạt động khi gặp sự cố mất điện và phải chờ để khởi động lại.
Mạch đảo chiều động cơ 3 pha sử dụng mạch khởi động từ kép
Đây là một trong những mạch đảo chiều động cơ phổ biến, đơn giản với việc sử dụng 2 contactor để thay đổi chiều quay của động cơ. Khi muốn động cơ quay ngược, chúng ta chỉ cần nhấn nút Mở ngược, lúc này các tiếp điểm N sẽ được đóng để đảo chiều quay của động cơ.
Mạch hãm động năng
Mạch này hoạt động bằng cách cấp nguồn cho mạch khởi động từ. Khi nhấn nút mở thuận hoặc mở ngược, động cơ sẽ được kết nối với nguồn và hoạt động theo chiều thuận hoặc chiều ngược. Khi nhấn nút dừng, động cơ sẽ được hãm động năng và ngắt khỏi nguồn điện.
Mạch hãm ngược
Mạch hãm ngược hoạt động bằng cách cấp nguồn cho contactor và kết nối động cơ với nguồn 3 pha. Khi nhấn nút dừng, động cơ sẽ dừng hoạt động và quay ngược khi công tắc mất điện.
Ngoài những mạch đã đề cập ở trên, còn rất nhiều mạch khác tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Mạch khởi động từ đơn và mạch khởi động từ kép là hai loại mạch rất quan trọng và phổ biến. Hy vọng, bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cách hoạt động của chúng và ứng dụng trong cuộc sống.
Nguồn: https://izumi.edu.vn/
Danh mục: Tài liệu điện
