Trò chuyện cùng ông Hai – Người hùng trong truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân

Mỗi nhân vật trong văn học đều để lại trong ta nhiều ấn tượng khác nhau. Khi câu chuyện về họ kết thúc, lòng tôi lại trỗi dậy với nhiều suy nghĩ. Trong số đó, nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” là người gây ám ảnh mạnh nhất. Nỗi ám ảnh đó theo tôi cả vào giấc mơ.

Trong mơ, tôi thấy mình đang ở một ngôi làng nhỏ ở miền Trung, có mấy chục ngôi nhà sát cạnh nhau. Không có điện đường, không có khói bụi ồn ào, mọi thứ tĩnh lặng như làng quê như ngày xưa. Tôi đi trên con đường đất nhỏ, dưới gốc đa rợp bóng, mọi người đứng ngồi, trò chuyện rôm rả. Xa xa có cánh đồng lúa rộng lớn, đàn cò bay lượn trên đầu…

Tôi lang thang đi suốt con đường dài, đến khi chân mỏi mệt, tôi tìm nơi nghỉ ngơi. Bất ngờ, tôi nhìn thấy một ông cụ khoảng sáu mươi tuổi, dáng người mảnh khảnh, ngồi trong quán nước, vừa hút thuốc lào vừa uống nước chè, miệng chop chép kể những điều thú vị. Khi nhìn kỹ hơn, tôi nhận ra ông này giống ông Hai mà nhà văn Kim Lân đã miêu tả. Liệu tôi đã gặp ông Hai trong giấc mơ? Tự tin hơn, tôi tiến tới gần ông và hỏi:

  • Chào ông ạ! Ông có phải ông Hai người làng chợ Dầu không ạ?

Ông ngẩng mặt, hai mắt sáng rỡ:

  • Đúng rồi cháu, tôi là ông Hai người làng chợ Dầu. Cháu là ai? Cũng là người tản cư lên đây à? Sao ông chưa thấy cháu bao giờ?

Lúc đó, tôi mới thấy ông thực sự là ông Hai. Nhưng nơi này không phải làng của ông mà là nơi tôi đang ở. Tôi lễ phép đáp lại câu hỏi của ông:

  • Dạ, cháu đến từ nơi khác. Cháu nghe nói về làng chợ Dầu nên muốn hỏi ông vài điều ạ.

  • Ngồi xuống đây, uống một chút nước rồi chúng ta nói chuyện. – Nghe nhắc tới làng của mình, ông Hai phấn khởi, ông rót cho tôi một chén nước rồi bảo tôi ngồi xuống.

Tôi không biết bắt đầu câu chuyện từ đâu, nên đành hỏi ông về làng Chợ Dầu của ông cách đây bao xa, làng có giống như nơi này không. Ông như thấy sẵn, nói một hơi dài không ngừng, ông khoe:

  • Làng tôi có phòng thông tin tuyên truyền rộng nhất trong vùng, chòi phát thanh cao bằng ngọn tre, mỗi chiều phát thanh cả làng đều nghe thấy. Làng tôi nhà ngói san sát, sầm uất như một tỉnh thành. Đường trong làng được lát đá xanh, mưa gió đi khắp làng cuối xóm, nhưng chân không dính bùn. Mỗi ngày, mười ngày tháng phơi rơm, phơi thóc thì tốt nhất, không hạt thóc nào dính đất. – Ông nói mạch lạc, như đã ghi nhớ hết, chỉ cần ai hỏi là ông có thể trả lời ngay.

Dừng một lát, như nhớ ra điều gì đó, ông tiếp tục:

  • Chết! Còn cái dinh cơ cụ thượng làng của ông. Có lẽ chẳng có đâu là bằng. Vườn hoa cây cảnh đẹp như động, có cả tượng đá ông Hoàng Thạch Công đánh rơi giày, bát tiên quá hải bằng người sứ. Còn cái cột sắt cắm vào bầu rượu, 4 con giơi quét vôi vàng mãi tít trên ngọn cột thu lôi, thu được sấm sét. Trời ơi, kinh khủng lắm!

Ông mải mê kể đi, kể hết mọi thứ về làng của ông. Khi ông dừng lại để uống nước, tôi không nhịn được, hỏi:

  • Làng tốt như vậy, sao ông lại tản cư đến đây ạ?

Ông Hai trầm mặc, khuôn mặt trầm tư:

  • Kháng chiến bùng nổ, ông không muốn xa làng, muốn ở lại bên bộ đội và dân quân kháng chiến bảo vệ làng. Nhưng cuối cùng, ông vẫn phải dẫn theo gia đình đi tản cư. Ông nhớ làng, nhớ cả những ngày tháng cùng anh em đào đường, xây ụ, mệt nhưng vui lắm… Ông nhớ làng nên ngày nào cũng ra phòng thông tin để nghe tin tức kháng chiến. Ông vừa mới từ đó ra đây ngồi thì gặp cháu.

Cảm nhận được nỗi nhớ nặng trĩu qua giọng nói của ông, tôi vừa thương vừa ngưỡng mộ tình yêu ông dành cho làng. Để ông không quá đau lòng khi nhớ về làng mà vẫn chưa thể quay về, tôi hỏi tiếp:

  • Ông có nghĩ sẽ trở về làng không ạ?

Ông Hai nhấp một ngụm chè:

  • Tôi đã từng nghĩ vậy, nhưng khi làng theo Tây mất rồi thì phải thù. Con út tôi thông minh lắm, mỗi khi có tin làng theo giặc đồn ra, nó hổn hển một cách tràn đầy xấu hổ. Nó không dám đi đâu cả. Tại nhà, tôi nói chuyện với nó, nhưng nó ủng hộ ông Hồ. Thế là tình bố con tôi là vậy, trên cùng ông Hồ, anh em quan sát để bảo vệ mình.

Ông Hai vui vẻ kể tiếp:

  • Nhưng may mắn cháu ạ, vài ngày sau, tin làng Chợ Dầu theo Tây được cải chính. Tên Tây nó đốt nhà tôi, ông chủ tịch làng tôi lên đó để cải chính. Tôi rất vui cháu ạ.

Tôi nhìn thấy nước mắt ông tràn qua kẽ mắt, cảm động bởi lòng yêu làng của ông. Dù ông nói phải thù vì làng theo Tây mất rồi, nhưng ông vẫn chưa từng ngừng hy vọng làng của mình vẫn đang kháng chiến. Tôi chuẩn bị hỏi thêm nhưng nghe thấy tiếng loa phát thanh xa xôi, ông Hai đứng lên và chạy đi. Tôi gọi theo nhưng chỉ nghe tiếng ông vọng lại:

  • Chắc là có tin ta thắng trận, ông phải ra xem mới được…

Tôi tỉnh giấc. Nhìn bầu trời đầy sao qua cửa sổ, tôi mới hiểu mình đã ngủ quên trên bàn học với quyển sách giáo khoa mở đúng truyện ngắn “Làng”. Dù chỉ là một giấc mơ, nhưng tôi cảm nhận được tình yêu và lòng kiêu hãnh đáng trân trọng của ông Hai dành cho làng. Ông ta đại diện cho tầng lớp nông dân yêu nước, kháng chiến và giành độc lập dân tộc. Câu chuyện này xứng đáng được tôn vinh và ngợi ca.

FEATURED TOPIC