Điệp cấu trúc: Bí quyết tạo ấn tượng với từ ngữ

Bạn đã từng nghe về “điệp cấu trúc” chưa? Đây là một phép tu từ thú vị mà chúng ta đã học từ lớp 9 môn Ngữ văn. Vậy điệp cấu trúc là gì? Có những loại điệp cấu trúc nào? Và tác dụng của phép điệp này là gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này nhé!

Điệp cấu trúc là gì?

Điệp cấu trúc là một biện pháp tu từ mà chúng ta lặp đi lặp lại một cấu trúc cú pháp trong một tác phẩm văn học. Điều này được thực hiện với mục đích tạo ra hiệu ứng nghệ thuật đặc biệt.

Bạn đang xem: Điệp cấu trúc: Bí quyết tạo ấn tượng với từ ngữ

Phân loại phép điệp cấu trúc

Trong ngữ pháp, phép điệp cấu trúc được chia thành ba loại khác nhau: điệp nối, điệp ngắt quãng và điệp vòng.

• Điệp nối tiếp: Là kiểu điệp trong đó các từ hoặc các cụm từ được lặp lại và đứng liền kề nhau trong một câu hoặc một đoạn văn.

• Điệp ngắt quãng: Là kiểu điệp trong đó những từ được lặp lại nhưng có sự phân tách (có thể phân tách trong một câu hoặc trong hai, ba câu thơ trong mỗi khổ thơ).

• Điệp vòng: Đây là loại điệp mà các cụm từ, từ ngữ xuất hiện ở cuối đoạn văn.

Cách nhận biết điệp cấu trúc

Cách đơn giản để nhận biết phép điệp cấu trúc trong một đoạn văn là sự xuất hiện của các câu hoặc cấu trúc câu được lặp lại ít nhất hai lần. Điều này thể hiện ý nghĩa nghệ thuật của tác giả.

Tác dụng của phép điệp cấu trúc

Tác dụng nhấn mạnh

Phép điệp cấu trúc thường được sử dụng trong câu văn hoặc thơ để nhấn mạnh một sự vật hoặc sự việc. Việc lặp lại như vậy có thể được sử dụng để tăng cường tâm tư, tình cảm của nhân vật trong câu chuyện.

Ví dụ: “Một bếp lửa chờn vờn sương sớm/ Một bếp lửa, ấp iu nồng đượm / Cháu thương bà biết mấy nắng mưa!” (Bếp Lửa – Bằng Việt).

Trong ba câu thơ này, tác giả đã lặp lại cụm từ “Một bếp lửa”. Việc lặp lại này nhấn mạnh hình ảnh của bếp lửa trong tâm trí người cháu. Đồng thời, nó cũng thể hiện tình cảm và nỗi nhớ về người bà của tác giả.

Tác dụng liệt kê

Phép điệp cấu trúc có tác dụng giúp người đọc hiểu rõ ý nghĩa và tính chất của một sự vật hoặc sự việc được liệt kê.

Ví dụ: Trong tác phẩm “Hạt gạo làng ta” của nhà thơ Trần Đăng Khoa, tác giả đã lặp lại từ “Có” năm lần để tạo ra sự liệt kê. Điều này làm nổi bật tính chất và ý nghĩa của hạt gạo, như là vị phù sa, như lời mẹ hát, như hương sen thơm, mưa tháng ba và bão tháng bảy. Điều này giúp người đọc cảm nhận được sự vất vả, cần cù và chịu khó của những người làm ra những hạt gạo ở nơi tiền tuyến.

Tác dụng khẳng định

Tác dụng khẳng định nhằm xác nhận rằng những vấn đề và niềm tin mà tác giả đề cập sẽ xảy ra.

Ví dụ: Trong “Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh”, tác giả sử dụng cụm từ “Dân tộc đó phải” hai lần để khẳng định rằng dân tộc đó chắc chắn phải đạt được độc lập. Điều này thể hiện ý chí kiên cường không chịu khuất phục của dân tộc.

Ví dụ điệp cấu trúc

Dưới đây là một số ví dụ điệp cấu trúc để giúp bạn hiểu rõ hơn về phép tu từ này.

Ví dụ 1:

Tôi yêu người Việt Nam 
Ngay cả trong câu hát ca dao 
Tôi yêu người Việt Nam 
Cười vui để quên đớn đau 
Tôi yêu người Việt Nam 
Mẹ ơi con mãi chẳng quên 
Ngàn nụ hôn trong tim 
Dành tặng quê hương Việt Nam

→ Phép điệp cấu trúc ở đây là “Tôi yêu người Việt Nam”, được sử dụng để khẳng định tình yêu quê hương của tác giả.

Ví dụ 2:

"Một dân tộc đã gan góc chống lại ách nô lệ của thực dân Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập".

→ Trích đoạn này sử dụng từ “Một dân tộc” hai lần để khẳng định quyết tâm của dân tộc chiến đấu cho sự tự do. Điều này thể hiện ý chí kiên cường không chịu khuất phục của dân tộc.

Điệp cấu trúc và điệp ngữ là hai khái niệm có liên quan nhưng khác nhau. Trong khi điệp ngữ là sự lặp lại của từ hay cụm từ, điệp cấu trúc là sự lặp lại của các thành phần câu hoặc đoạn văn.

Hi vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về điệp cấu trúc là gì, phân loại và tác dụng của phép tu từ này. Với những ví dụ cụ thể, bạn có thể áp dụng điệp cấu trúc một cách linh hoạt khi viết văn.

Nguồn: https://izumi.edu.vn/
Danh mục: Kiến thức chung