Nếu bạn nghĩ rằng sự đẹp phải phức tạp, hoàn mỹ, thì bạn sẽ hoàn toàn sai lầm khi đọc những câu thơ chân thật, chất chứa cảm xúc mà Nguyễn Duy đã viết trong “Đò Lèn”.
Thể hiện tình cảm chân thật trong ngôn ngữ giản dị
Trong tâm hồn của Nguyễn Duy, bà ngoại là tất cả những điều tốt đẹp nhất và yêu thương nhất của tuổi thơ. Trở về với quê hương, những kỷ niệm buồn vui trong quá khứ được đánh thức trong tâm trí người cháu lớn. Cảm xúc này được diễn tả bằng ngôn ngữ đơn giản, tinh tế và giàu hình ảnh.
Ngay từ câu đầu tiên của đoạn thơ, sự đẹp đã được thể hiện thông qua cách diễn đạt trực tiếp tâm trạng hiện thực: “Tôi đâu biết…”. “Đâu biết” có nghĩa là chỉ mới biết, chỉ trong thời thơ ấu chưa hiểu rõ. Người cháu không che giấu sự thiếu hiểu biết khi còn nhỏ. “Tôi đâu biết” không chỉ là lời tự trách mà còn là lời tiếc nuối, xót xa của người cháu. Tất cả những gì đã bị chôn vùi trong tuổi thơ giờ đây đã được nhận thức rõ ràng. Đó chính là sự đau khổ, sự hy sinh im lặng của bà. Những từ của tác giả không cần phải trau chuốt để diễn đạt những khó nhọc mà bà đã trải qua. Ba từ “cơ cực thế” đã đủ để tái hiện hình ảnh bà với những hoạt động cụ thể: “mò cua xúc tép”, “gánh chè xanh”. Trước mắt chúng ta hiện lên rõ ràng hình ảnh một bà cụ già, có thể làm việc vất vả để bươn chải sống, hoặc khom lưng bên ruộng, con kênh. Những từ này không chỉ gợi lên hình ảnh vất vả, sự hy sinh mà còn gợi lên tình cảm yêu quý và thương yêu trong lòng người cháu. Cảm xúc và kỷ niệm về sự đau khổ và cống hiến của bà càng sâu đậm trong tâm trí người đọc.
Sự xuất hiện của địa danh và ngôn từ sáng tạo
Nguyễn Duy đã sử dụng nhiều địa danh trong đoạn thơ để tái hiện những dấu tích của bà: đồng Quan, Ba Trại, Quán Cháo, Đồng Giao. Các từ chỉ địa danh được đặt liền kề nhau để kết nối những khó nhọc mà bà đã trải qua. Vào những chữ cuối cùng của đoạn thơ, tác giả đã tạo ra những ngạc nhiên về ngôn từ. Trước tiên, là cách sắp xếp ba từ “thập thững những” liên tiếp. Ba từ này tạo ra sự liên tiếp, chồng chất những nỗi đau mà bà phải chịu đựng. Tiếp theo là từ “thập thững”. Từ này dường như không vững chãi, bước đi cao hơn, như đang dò dẫm, e ngại như những bước chân già yếu. Nó chứa đựng cảm xúc thấp thỏm, lo lắng và đáng thương. Cuối cùng là cách kết hợp từ “đêm hàn” một cách độc đáo. Từ “hàn” từ tiếng Hán được kết hợp với từ “đêm” tiếng Việt để mô tả thời gian và không gian. Nguyễn Duy không dùng từ “đêm lạnh”, “đêm rét” mà lại dùng từ “đêm hàn”. Cách kết hợp này mang đến hiệu quả nghệ thuật bất ngờ. Trong cảnh giá rét của đêm tối, chúng ta vẫn cảm nhận được sự lạnh buốt của sương đêm. Nỗi đau của hình ảnh già yếu không được miêu tả chi tiết nhưng lại được khắc sâu trong tâm tưởng của người đọc.
Sự đẹp trong sự chân thật
Suốt từ trên đến dưới, đoạn thơ không có chữ thừa, không có chữ sai. Tình cảm chân thật, ngây thơ đã hòa quyện với tài năng nghệ thuật của tác giả để tạo nênmột bài thơ làm xúc động lòng người đọc.
Cái đẹp luôn nằm trong sự giản dị, chân thực. Lòng yêu thương, nhớ thương mà Nguyễn Duy dành cho người bà đã đượcthể hiện qua ngôn ngữ trong sáng, giản dị và giàu hình ảnh.
Nguồn: https://izumi.edu.vn/
Danh mục: Kiến thức chung
Related articles
