Các công thức di truyền quần thể mà bạn cần biết

Bạn có muốn hiểu thêm về cách các kiểu di truyền trong quần thể được tính toán? Dưới đây là một số công thức quan trọng để bạn có thể áp dụng trong việc hiểu di truyền.

Công thức tính tần số alen trong quần thể

Tần số alen trong quần thể có thể được tính bằng công thức sau:

Bạn đang xem: Các công thức di truyền quần thể mà bạn cần biết

• Tần số alen A = (2x + y) / (2(x + y + z))
• Tần số alen a = (2z + y) / (2(x + y + z)), hoặc tương đương với 1 – tần số alen A

Công thức tính thành phần kiểu gen trong quần thể nội phối

Khi xét một gen gồm 2 alen A và a và quần thể ban đầu có tỉ lệ 100% Aa:

• Tỉ lệ kiểu gen dị hợp sau n lần tự phối = (1/2^n)
• Tỉ lệ kiểu gen đồng hợp (AA = aa) sau n lần tự phối = (1 – 1/2^n) / 2

Nếu quần thể ban đầu không phải là 100% Aa, công thức sẽ phức tạp hơn.

Công thức tính thành phần kiểu gen trong quần thể ngẫu phối

Xét một quần thể có tần số alen A là p và alen a là q, ta có:

• pA = x + (y/2)
• qa = z + (y/2)

Khi xảy ra ngẫu phối, quần thể sẽ đạt trạng thái cân bằng theo định luật Hacđi-Vanbec với công thức: p2AA + 2pqAa + q2aa = 1. Quần thể cân bằng khi p + q = 1.

Kiểm tra sự cân bằng của quần thể

Để kiểm tra sự cân bằng của quần thể, ta có:

• Nếu p2 × q2 = (2pq/2)^2, quần thể cân bằng
• Nếu p2 × q2 ≠ (2pq/2)^2, quần thể không cân bằng

Tính cân bằng của quần thể khi gen nằm trên NST giới tính

Khi xét một gen nằm trên NST giới tính có 2 alen, số kiểu gen trong quần thể sẽ tối đa là 5. Các cá thể cái sẽ có các kiểu gen giống với trường hợp alen trên NST thường. Các cá thể đực chỉ có 1 alen trên NST X, nên tần số kiểu gen của giới đực là p + q = 1 (trong phạm vi giới đực). Tỉ lệ đực và cái là 1:1, nên tỉ lệ các kiểu gen trên mỗi giới tính phải giảm đi một nửa.

Công thức xác định số kiểu gen trong quần thể

Công thức tính số kiểu gen trong quần thể sẽ phụ thuộc vào số gen khác nhau và số alen của mỗi gen. Nếu các gen phân li độc lập và có r alen, ta có các công thức sau:

• Số kiểu gen = (r(r+1)/2)
• Nếu có n gen khác nhau và mỗi gen có r alen, số kiểu gen là (r(r+1)/2)^n
• Nếu n gen khác nhau và số alen của mỗi gen là khác nhau, tính số kiểu gen của từng locut và nhân kết quả lại với nhau
• Nếu n gen nằm trên cùng một NST, mỗi gen có r alen, tổng số kiểu gen là (r^n(r^n+1)/2)

Khi xét cặp NST giới tính XX và XY, số kiểu gen cũng được tính tương tự.

Ví dụ: Quần thể Người

Với một gen có 3 alen quy định nhóm máu của người (A, B, AB, O), ta có 6 kiểu gen có thể tạo ra.

Đấy, bạn đã hiểu sơ qua về các công thức quan trọng trong di truyền quần thể rồi đấy. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn, hãy đến với Izumi.Edu.VN để khám phá thêm nhiều kiến thức hấp dẫn khác nhé!

Nguồn: https://izumi.edu.vn/
Danh mục: Công thức